ب: دویفچوونا پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن ، مه‌به‌ست ئه‌وه ئه‌م دویڤچوونا پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دهه‌می تشتێ ویدا بكه‌ین د هزروبیراندا و دگۆتن و كریاراندا و دسنج و ره‌وشتاندا و د هه‌ست و مه‌شاعراندا.
1 ـ دویفچوونا د هزروبیراندا ب ڤی ره‌نگییه: هزروبیرێت من د راستا دنایاییدا و ژیانا دنیایێ و باشیی و خرابێێ و قیامه‌تێ و ئاخره‌تێ شه‌ریعه‌تی و حوكمداریێ وه‌كی یێت پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی بن سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن و ئه‌ز وه‌سا هزربكه‌م هه‌ر وه‌كی وی هزردكر.
2 ـ د گۆتناندا ب ڤی ره‌نگییه كا چ رامان و مه‌به‌ست ژ ئاخفتنێت وی هه‌نه و كا وی چ ژ گۆتنا خۆ دڤیا ئه‌م یێت هوسا بین و وه‌سا ب جهـ بینین هه‌روه‌كی پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن ڤیایی.
3 ـ دكاروكریاراندا ب ڤی ره‌گییه ئه‌م وێ بكه‌ین یا پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی سلاڤیت خودێ ل سه‌ربن كری، و كا وی چ كریه ئه‌م وێ بكه‌ین و چ نه‌كریه و هێلایه ئه‌م وێ نه‌كه‌ین و بهێلین.
4 ـ د سنج و ره‌شتاندا ب ڤی ره‌نگییه سنج و ره‌وشتێت پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی سلاڤیت خودێ ل سه‌ربن ره‌نگڤه‌دان ل سه‌ر سنج و ره‌وشتێت مه هه‌بیت هه‌ر جهێ ئه‌م لێ بین، و هه‌ر ده‌مێ ئه‌م تێدا بین، دڤیت ل سه‌ر سنج و ره‌وشتێ خۆ بین و به‌رنه‌ده‌ین، تشتێ دورست ل هه‌می جھـ و ده‌مان یێ دورسته، و یێ نه دورست ل هه‌می جهـ ده‌مان یێ نه دورسته، و تشتێ ژ سنجێ جوان نه‌هێته هه‌ژمارتن ل هه‌می جهـ و ده‌مان یێ وه‌سایه، و نابیت بێژین ل ڤێرێ جوانه و ل وێرا هه نه یێ جوانه، و د ڤی ده‌میدا یێ جوانه و دده‌مێ دیدا نه یێ جوانه، و سنج و ره‌شت ژ موسلمانی نا هێنه جوداكرن، نه چ جهان و نه چ ده‌مان و نه دچ كاراندا، هه‌ر كاره‌كێ بكه‌ت دڤێت سنج و ره‌وشت سه‌رێ رێزی بهێن، و دڤێت ئه‌م بزانین باوه‌ریا مه یا راست و دورست نینه هه‌كه ئه‌م خودانێ خۆ سنج و ره‌وشتێت باش و جوان نه‌بین، و یێ ژ هه‌میان ره‌وشتتر ئه‌و باوه‌ریدارتره، پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: (أَكْمَلُ المُؤْمنين إِيمَاناً أَحْسنُهُمْ خُلُقاً) یێ ژ خودان باوەران باوەری ته‌کویز و تمامتر ئه‌وە یێ سنج و رەوشتێ وی باشتر، دیسا پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی سلاڤیت خودێ ل سه‌ربن، ره‌وشت باشیی دكه‌ته بنه‌تار و پیڤه‌رێ باشیێ، دبێژیت: (إِنَّ مِن خِيارِكُم أَحْسَنَكُم أَخْلاقاً) ب راستی باشێت ھه‌وە ئه‌ون، یێت ژ ھه‌وە سنج و رەشت باشتر.
5 ـ د هه‌ست و مه‌شاعراندا ب ڤی ره‌گییه ئه‌م ڤیان و نه‌ڤیانا خۆ بێخینه ل گل یا پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی سلاڤیت خودێ ل سه‌ربن، كا ڤیانا خۆ ددا كێ و نه‌ڤیانا خۆ ددا كێ ئه‌م یێت هوسابین، ئه‌ڤه دخوازیت ئه‌م به‌رێ خۆ بده‌ینه دلێت خۆ دگه‌ل موسلمانان یێت چاوانه و دگه‌ل گونه‌ھکاران یێت چاوانه، به‌رێ خۆ بده‌ینه خۆ کا ڤان ھه‌ردوو ھه‌ست و مه‌شاعران (ڤیان و نه‌ڤیانان) ئه‌م دده‌ینه کێ و ل سه‌ر چ بنیاتی؟، ھه‌که ڤیانا خۆ یان نه‌ڤیانا خۆ مه دا ھنده‌کان ل سه‌ر چ بنیات و شه‌نگسته؟، ھه‌که (ڤیان و نه‌ڤیان) مه بۆ جھێ ھه‌ژی ده‌رکه‌ڤتنن و وه‌سا ده‌ركه‌فتن وه‌كی پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن فه‌رمانا مه كری ، هنگی بلا دلێ مه خوش بیت پێغه‌مبه‌رێ خۆشتڤی سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا ئیمام حاکم و ترمزی و ئه‌بو داودا دبێژیت: (من أَحَبَّ لِلَّهِ وَأَبْغَضَ لِلَّهِ وَأَعْطَى لِلَّهِ وَمَنَعَ لِلَّهِ فَقَدْ اسْتَكْمَلَ الإيمَانَ) ھه‌رکه‌سێ بۆ خودێ ڤیا و بۆ خودێ نه‌ڤیا و بۆ خودێ دا و بۆ خودێ ڤه‌گرت و نه‌ھێلا ب راستی وی باوه‌ریا خۆ تمامکر.
ژئه‌ڤا سه‌ری بۆ مه دیاردبیت:
ـ هه‌ركه‌سێ هزروبیركا جودا هه‌بیت و یا جودابیت ل گه‌ل یا پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن ئه‌وی دورستاهی دویڤچوونا پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی سلاڤیت خودێ ل سه‌ربن، نه‌كریه.
ـ هه‌ركه‌سێ گۆتنێت پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن و فه‌رمانێت وی ب جهـ نه ئینیت ئه‌وی ب دورستی دویڤچوونا پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی سلاڤیت خودێ ل سه‌ربن، نه‌كریه.
ـ هه‌ر كه‌سێ ئه‌و كار و كریارێت پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی سلاڤیت خودێ ل سه‌ربن كرین، پێگریی پی نه‌كه‌ت و ب وان كارو كریاران نه رابیت وی ب دورستی دویڤچوونا پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی سلاڤیت خودێ ل سه‌ربن، نه‌كریه.
ـ هه‌ركه‌سێ سنج و ره‌وشتێت وی ره‌نگڤه‌دانا ره‌وشت و سنجێت پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی سلاڤیت خودێ ل سه‌ربن، ل سه‌ر نه‌بن و خه‌مێ ژ سنج و ره‌وشتا نه‌خوت و نه‌زانیت سنج ره‌وشت د ئیسلامێدا د نه گوهورن وی ب دورستی دویڤچوونا پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی سلاڤیت خودێ ل سه‌ربن، نه‌كریه. به‌رێ خۆ بدێ كا كی رۆژا قیامه‌تێ ژ پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن یێ دویره و كی یێ لێ نێزیكه، پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی سلاڤیت خودێ ل سه‌ربن، سنج و ره‌وشتان رۆژا قیامه‌تێ دكه‌ته بنه‌تار بۆ نێزیكبوونا موسلمانان ژ وی، دبێژیت: (إِن مِنْ أَحَبِّكُم إِليَّ، وَأَقْرَبِكُمْ مِنِّي مَجلساً يَومَ القِيَامَةِ، أَحَاسِنَكُم أَخلاقاً. وإِنَّ أَبَغَضَكُم إِليَّ وَأَبْعَدكُم مِنِّي يومَ الْقِيامةِ، الثَّرْثَارُونَ والمُتَشَدِّقُونَ وَالمُتَفَيْهِقُونَ، قالوا: يا رسول اللَّه قَدْ عَلِمْنَا الثَرْثَارُونَ وَالمُتَشَدِّقُونَ، فَمَا المُتَفيْهِقُونَ ؟ قال: المُتَكَبِّروُنَ) ب راستی رۆژا قیامه‌تێ یێ ژ ھه‌وه خۆشتڤیتر بۆ من و جهـ نێزیکتر بۆ من، یێت ژ ھه‌وه سنج و ره‌وشت باشتر، و ب راستی رۆژا قیامه‌تێ یێ ژ ھه‌وه نه‌خۆشتڤیتر بۆ من و جهـ دویرتر بۆ من، پربێژن و ئاخفتن مه‌زنن و ده‌ڤ په‌حنن (یێت ده‌ڤ تژی دئاخڤن ژ خۆمه‌زنکرن)، گۆتن: یا پێغه‌مبه‌رێ خودێ مه زانی پربێژ و ئاخفتن مه‌زن کینه موته‌فه‌یقھ کینه گۆت: خۆمه‌زنکه‌رن.
خودایێ مه‌زن دبیژیت: (قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِى يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ) [ھه‌ی موحه‌ممه‌د] بێژه: [وان] ئه‌گه‌ر ھوین [ب دورستی] حه‌ژ خودێ دکه‌ن، ل دویڤ من وه‌رن [رێکا من بگرن] خودێ دێ حه‌ژ ھه‌وه که‌ت، و گونه‌ھێت ھه‌وه دێ ژێ به‌ت، [و ب ڕاستی] خودێ گونه‌ھ ژێبه‌ر و دلۆڤانه، ئبن كه‌سیر خودێ ژێ رازی بیت دبێژیت: ئه‌ڤ ئایه‌ته دادوره ل سه‌ر هه‌ر كه‌سه‌كێ بێژیت ئه‌ز حه‌ژ خودێ دكه‌م و ئه‌و نه ل سه‌ر رێكا پێغه‌مبه‌ری بیت سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن كو ئه‌و دگۆتنا خۆدا یێ دره‌وینه هه‌تا ئه‌و دهه‌می گۆتن و كار و كریارێت خۆدا دویف شه‌ریعه‌ت و رێكا موحه‌مه‌دی سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن نه‌چیت.
و ژ نیشانێت دوڤچوونا دورست ئه‌ڤه‌نه:
1ـ هزروبیر و گۆتن و كاروكریار و سنج ره‌وشت و هه‌ست و ڤیان نه‌ڤیان دویف پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی بن سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن، هه‌روه‌كی به‌ری نوكه ل گه‌ل مه بوری.
2 ـ ئه‌م ئه‌مرێ پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن، مه‌زن بدانین و ب سڤك به‌رێ خۆ نه دینێ، به‌رێ خۆ بده نمونه‌یا دورست، تنێ ئه‌م دێ نمونه‌یێ ب دوو هه‌لویستان تنێ ئینین:
أ ـ دڤه‌گێرا بوخاریدا هاتیه مرۆڤه‌کێ عه‌بدوللایێ کورێ موغه‌فه‌لی به‌رتیڤانکه‌ک ھاڤێت، ژێ داپاش و گۆتێ: پێغه‌مبه‌رێ خودێ ژێ رازی بیت نه‌ھیا ژ به‌رتیڤانکێ کری، و گۆت: ب راستی ئه‌و چو نێچیران ناکه‌ت. پاشی لێ زڤریڤه، ئینا گۆتێ: ئه‌ز دبێژمه ته پێغه‌مبه‌رێ خودێ سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن نه‌ھیا ژێ کری، پاشی تو زڤری به‌رتیڤانکا دھاڤێژی؟ ئه‌ز ھه‌تا ھه‌تا دگه‌ل ته نائاخڤم.
ب ـ سالمێ كورێ عه‌بدوللاهێ كورێ عومه‌ری خودێ ژ هه‌میان رازی بیت د ڤه‌گێرا موسلمیدا دبێژیت: (قال عَبْد اللَّهِ بن عُمَرَ قال سمعت رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم يقول لا تَمْنَعُوا نِسَاءَكُمْ الْمَسَاجِدَ إذا اسْتَأْذَنَّكُمْ إِلَيْهَا قال فقال بِلَالُ بن عبد اللَّهِ والله لَنَمْنَعُهُنَّ قال فَأَقْبَلَ عليه عبد اللَّهِ فَسَبَّهُ سَبًّا سَيِّئًا ما سَمِعْتُهُ سَبَّهُ مثله قَطُّ وقال أُخْبِرُكَ عن رسول اللَّهِ صلی الله علیه وسلم وَتَقُولُ والله لَنَمْنَعُهُنَّ) عه‌بدوللاهی گۆت من گول پێغه‌مبه‌ری بوو سلاڤێت گۆت: رێكێت ژنێت خۆ نه‌گرن بچنه مزگه‌فتان هه‌كه ده‌ستویری ژ هه‌وه خوازت، گۆت: بیلالێ كورێ عه‌بدوللاهی گۆت: ب خودێ ئه‌م نا هێلین، گۆت: عه‌بدوللاهی به‌رێ خۆ دایێ خه‌به‌ره‌كێ خراب گۆتێ من چ جار گولێ نه‌بویه ئه‌و خه‌به‌ر گۆتی، و گۆت ئه‌ز دبێژمه ته پێغه‌مبه‌ری گۆت، تو دبێژی ب خودێ ئه‌ز ناهێلم، دڤه‌گێره‌كێدا هاتیه سێ جاران گۆتێ: له‌عنه‌تێت خودێ ل ته‌بن، له‌عنه‌تێت خودێ ل ته بن، له‌عنه‌تێت خودێ ل ته بن، و دڤه‌گێره‌كا دیدا ده‌ستێ خۆ ل سینگێ ویدا، ودڤه‌گێركا دیدا گۆتێ: هه‌ره ئه‌ز ل گه‌ل ته نا ئاخڤم، ئه‌ڤه هه‌می؛ چونكی به‌روڤاژی سونه‌ت و فه‌رمانا پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن ڤیا بكه‌ت.
3 ـ دیسا ژ نیشانێت دویڤچوونا دورست ئه‌وه مرۆڤ زێده ژ خۆ بترسیت و ژ خۆ پشتراست نه‌بیت و به‌رده‌وام ترسا كێماسیێ و ته‌خسیریێ بكه‌ت بوخاری دبێژیت ئبن ئه‌بی مه‌لیكه خودێ ژێ رازی بیت دبێژیت: من سیھـ هه‌ڤالێت پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دیتن، و هه‌ڤالینیا وان كر، هه‌می ژ دوورویاتیێ ژ خۆ دترسیان، و كه‌س ژ وان نه دگۆت ئه‌و یێ ل سه‌ر باوه‌ریا جبرائیل و میكائیلی.
4 ـ دیسا ژ نیشانێت دویڤچوونا دورست ئه‌وه مرۆڤ ب ترسیت تێ بچیت و بچیته هیلاكێ هه‌كه خۆ فه‌رمانه‌ك ب تنێ ژی جهـ نه ئینا، پا تو چ دبێژی هه‌كه هه‌می فرمانان یان بێ هه‌ژمار ب جھـ نه‌ئینیت، ئه‌ڤه باشترینێ موسلمانانه پشتی پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خوێ ل سه‌ربن ئه‌بو به‌كرێ راستگۆیه دبێژیت: ئه‌ز چ تشتان ناهێلم پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن كربن و ئه‌ز دترسم ئه‌گه‌ر ئه‌ز فه‌رمانه‌كا وی بتنێ ب جھـ نه‌ئینم ئه‌ز بچمه هیلاكێ، به‌رێ خۆ بدێ ژ خۆ ترسیت بچیته هیلاكێ هه‌كه دویفچوونا پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن، دفه‌رمانه‌كێ تنێدا نه‌كر، ئها ئه‌ڤه‌یه دویفچوونا راست و دورست.
5 ـ پیشه‌وا و رێبه‌ر و چاڤلێكری و قودوه‌یێ من یێ هه‌ره بلند هه‌ر پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی بیت سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن، و د هه‌می كاروبارێت مندا، و ئه‌ز كه‌سێ بۆ خۆ نه‌كه‌مه جهێ چاڤلێكرنێ، پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی نه‌بیت سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن، خودایێ مه‌زن دبێژیت: (لَّقَدْ كَانَ لَكُمْ فِى رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الآ خِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيراً) ب سویند پێغه‌مبه‌رێ خودێ بۆ ھه‌وه باشترین نموونه بوو چاڤ لێ بێته‌کرن [د باوه‌ر موکومییێدا و د خۆڕاگرتن و سه‌برکێشانێدا، وه‌ختێ ته‌نگاڤی و نه‌خۆشییان و د هه‌می كاروبارێت ژیانێدا] بۆ وی یێ ژ خودێ و ڕۆژا قیامه‌تێ بترسیت و گه‌له‌ک زکرێ خودێ بکه‌ت [و خودێ ھه‌ر ل بیرێ بیت].
مافێ چوارێ: ئه‌م هه‌می كاروبارێت خۆ ب زڤرینه پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن، و هه‌كه مه وه‌نه‌كر ترسا ل سه‌ر باوه‌ریا مه‌هه‌ی، له‌وا خودایێ مه‌زن دبێژیت: (فَلاَ وَرَبِّكَ لاَ يُؤْمِنُونَ حَتَّى يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لاَ يَجِدُواْ فِى أَنفُسِهِمْ حَرَجاً مِّمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُواْ تَسْلِيماً) ب خودایێ ته سویند دخۆم ئه‌و نابنه خودان باوه‌ر باوه‌رییێ نائینن ھه‌تا ھه‌ر تشته‌کێ ئه‌و ھه‌ڤڕکیێ ل سه‌ر دکه‌ن، ته نه‌که‌نه حه‌که‌م ل سه‌ر، پاشی به‌رامبه‌ر بریارا ته چو دلته‌نگیێ د دلێ خۆدا نه‌بینن، پاشی ب دورستی خۆ ھلپه‌سێرنه ته ئانکو: ب دورستی گوھداریا ته بکه‌ن و فه‌رمان و بریارێت ته ب جھـ بینن، و دڤێت موسلمان یێ ب ڤی ره‌نگی بیت هه‌می ده‌مان و دهه‌می كاروباراندا، و حه‌زبكه‌ت فه‌رمانا خودێ و پێغه‌مبه‌رێ وی بزانیت، پاشی ب دله‌كێ خوش وه‌رگریت، پاشی ب جهـ بینیت، و ژ ڤی هه‌لویستی مرۆڤێ موسلمان پێڤه‌تر ژ فه‌رمانا پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ر بن نینه، له‌وا خودایێ مه‌زن هه‌لویستێ باوه‌ریداری و ئاخفتنا وی به‌رامبه‌ر داخوازیكرنا وی بۆ وه‌رگرتنا فه‌رمان وحوكێ پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن، دیاردكه‌ت، دبێژیت: (إِنَّمَا كَانَ قَوْلَ الْمُؤْمِنِينَ إِذَا دُعُواْ إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ أَن يَقُولُواْ سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا وَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ) وه‌ختێ خودان باوه‌ر بۆ حوکمێ خودێ و پێغه‌مبه‌ری دئێنه داخوازکرن، دا [پێغه‌مبه‌ر] حوکمی د ناڤبه‌را واندا بکه‌ت، ئاخڤتنا وان به‌س ئه‌ڤه‌یه، دبێژن: مه گولێ بوو، و مه ب جهـ ئینانا و ئه‌ڤه‌نه یێت سه‌رفه‌راز، ئه‌رێ هه‌لویستێ من و ته ژی به‌رامبه‌ر حوكمێ خودێ و پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن ئه‌ڤه‌یه دبێژین (سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا) مه گولێ بوو، و مه ب جهـ ئینانا، یان ده‌هان هجه‌تا رێزدكه‌ین و ملێت وان دده‌ینه به‌رێك؛ دا خۆ ژ فه‌رمانا خودێ و پێغه‌مبه‌رێ وی سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن ڤه‌دزین.
باشترین نمونه د ڤی راستیێدا كه‌عبێ كورێ مالكیه ده‌مێ ژ ته‌بوكێ ڤه‌مای پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن، حوكمكر ل گه‌ل كه‌سێ نه ئاخڤیت، و كه‌س ل گه‌ل نه ئاخڤیت، و ژ هه‌ڤژینا خۆ جودا ببیت، و ڤێ ره‌وشێ پێنجی شه‌ڤان كێشا، هه‌تا بێهنا وی چک بووی و ئه‌رد ب به‌رفرەھییا خۆڤه ل وی ته‌نگ بوویی، هه‌ر وه‌كی ئه‌و دبێژیت، ژ نوی ته‌وبه‌یا وی هاته‌خارێ، به‌لێ ددرێژیا ڤی ده‌میدا هه‌میێ پێگری ب فه‌رمانا پێغه‌مبه‌ری كر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن و نه‌دا سه‌ر فه‌رمانا وی.
