ب / د گەلەك حوكمێت نڤێژێدا واقعيەتا ئيسلامێ ديار دبيت دگەل كو نڤێژ روكنێ موسلمانيە و نەروكنێ ئيسلامێ ب تنێيە، ئانكو: دڤێت ب چو رەنگان نڤێژ نەئێتە هێلان و دگەل كو سكرێ ناڤبەينا موسلمانى و كافرى نڤێژە و دگەل كو نڤێژ ستوينا ئيسلامێيە، بەلێ دگەل هندێ ژى چاڤدێريا سروشتێ مرۆڤى گەلەك و گەلەك يێ تێدا هاتيەكرن و ئەحكامێت وێ نە د هشكن. بۆ نموونە: نڤێژ دڤێت د وەختێ وێدا بێتەكرن ((إِنَّ الصَّلَاةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَّوْقُوتًا)) بەلێ دگەل هندێ ژى، دبيت هندەك جاران مرۆڤ دێ ژبيركەت، يان دێ نڤيت و نارابيتەڤە هەتا ژ وەختێ وێ دەردكەڤيت، هينگێ هەر وەختێ هاتە بيرێ دێ نڤێژێ كەت ﭽ ﭟ ﭠ ﭡﭼ و نڤێژ دڤێت ژپێڤە بێتەكرن، بەلێ هەكە مرۆڤ يێ نەخۆش بيت بۆ هەيە روينيتە خوارێ، و چاوا شيا دێ وەسا كەت.
و نڤێژێ دڤێت دەستنڤێژ بۆ بێتە گرتن، بەلێ هەكە ئاڤ نەبوو، يان نەشێت ئاڤێ ب كاربينيت ب تەيەمومێ دێ ئێتەكرن. و هەكە مرۆڤ نەشێت تەيەمومێ بكەت و نەشێت دەستنڤێژێ بگريت، هينگێ چەوا بيت دێ نڤێژێ كەت، خۆ بلا بێ دەستنڤێژ ژى بيت، و هەر نڤێژەك دڤێت د وەختێ خۆدا بێتەكرن، بەلێ هەكە تو يێ نەخۆشى، يان ل سەر سەفەرى بى، بۆ تە يا گرانە تو دشێى يا نيڤرۆ و ئێڤارى دگەلێك كۆمكەى.. هەچيا ببەيە سەر يا دى دورستە، و ديسا تو دشێى يا مەغرەب و عەيشا دگەلێك كۆمكەى هەچيا بچيتە سەر يا دى دورستە.
هۆسا بۆ مە واقعيەتا ئيسلامێ باش و باش د ڤى روكنيدا ئاشكرا دبيت، و هەكە ڤى روكنێ سەرەكى ب ڤى رەنگى سروشت و واقعێ مرۆڤان بەرچاڤ گرتبيت پا چەوا د ئەحكامێت ديدا دێ ژبيركەت، بەلێ بۆ دەيكێ هەيە دەمێ بچويكێ وێ دكەتە گرى نڤێژا خۆ سڤك بكەت، و لەزێ لێ بكەت. پێغەمبەرێ مە (سلاڤێت خودێ لێ بن) دەمێ نڤێژ ل مزگەفتێ ب موسلمانان دكر، و گوه ل گريا زارۆكان دبوو؛ ژبەر دەيكێت وان لەز ل نڤێژێ دكر؛ چونكى ل سەر دەمێ پێغەمبەرى (سلاڤێت خودێ لێ بن) ژن دچۆنە مزگەفتێ و بچويكێت خۆ يێت ب شير ژى دگەل خۆ دبرن. و هەكە ژنێ ديت بچويكێ وێ دێ بەر ب ئاگرەكيڤە چيت يان هەر زيانەكا هەبيت نڤێژا خۆ براوەستينيت و قەستا كورێ خۆ بكەت، و ژ وێ زيانێ دوير بێخيت، و پاشى بزڤريتە نڤێژا خۆ جهێ لێ راوەستاندى دەست پێ بكەتەڤە. و هۆسا نڤێژا خۆ تمام بكەت نە نڤێژەكا نوى بكەت، و خودێ چێتر دزانيت.
