ب : دڤێت ژن بزانیت ئێك ژ مافێت زه‌لامی ل سه‌ر وێ، هه‌ر گاڤا داخازا نڤینا وێ كر، دڤێت خۆ نه‌ڤگریت و خۆ نه‌ده‌ته پاش و خۆ بده‌ست زه‌لامیڤه به‌ر ده‌ت، ژبلی وێ هجه‌ته‌كا شه‌رعی هه‌بیت، هنگی دورسته ل دویف زه‌لامێ خۆ نه چیت، ئه‌و ژی هه‌كه دژڤاناندا بیت ئانكو دبێنڤێژیێدا بیت، یان دچلكاندا بیت، یان یا نه‌ساخ بیت نه‌ساخیه‌كا وه‌سا نڤین زیانێ ب گه‌هینیتێ، و ئێشا وێ زێده‌كه‌ت، بۆ نمونه هه‌كه ئیلتهاب و كولك جهێ نامیسا خۆ هه‌بن، یان ئێش و نه‌ساخیه‌كا هه‌ی نه‌شێت خۆ ب ده‌ست زه‌لامیڤه به‌ردت، هنگی تنێ دورسته ئه‌و دویف زه‌لامێ خۆ نه‌چیت، به‌لێ ل گه‌ل هندێ ژی دڤێت ب نه‌رمی بۆ دیاره‌كه‌ت، كا ئه‌گه‌رێ نه‌هاتنێ چییه؛ دا نه‌كێشیته دلمانێ، و هه‌كه ئه‌و دكراسی بێنڤێژێدا بیت یان دچلكاندا بیت، دورسته ل ده‌ف زه‌لامی بنڤیت و خوشیێ ب له‌شێ ئێك و دوو ببه‌ن، به‌لێ نابیت و حه‌رامه نڤێن د ناڤبه‌را واندا دورست ببیت، و چۆنا زه‌لامی بۆ نڤینا وێ دكراسێ بێنڤێژیێدا یا حه‌رامه و نه‌دورسته، مه‌خسه‌د جھێ نامویس و شه‌ره‌فێ یێ حه‌رامه، ده‌لیل و نیشان گۆتنا خودێیه: (وَيَسْألُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُواْ النِّسَآءَ فِي الْمَحِيضِ وَلاَ تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّى يَطْهُرْنَ) ئانکو پسیارا بێ نڤێژیێ (چۆنا نڤینا ژنێ د بێ نڤێژیێدا) ژ ته دکه‌ن (ئه‌ی موحه‌ممه‌د) بێژه: بێ نڤێژی (نڤینا ژنێ د بێ نڤێژیێدا) زیان و ئیزایه، نه‌چنه نڤینا ژنێ د بێ نڤێژیێدا و نێزیک نه‌بن (مه‌خسه‌د نه‌چنه نڤینا وێ) ھه‌تا پاقژ دبیت. و دڤی كراسید جھێ نامویسێ ب تنێ نابیت زه‌لام نێزیک ببت، وه‌کی دی ژن یا پاقژه و چو ژ له‌شێ وێ پیس نابیت، و ژبلی جھێ شه‌ره‌فێ یێ دی ھه‌می بۆ زه‌لامی یێ حه‌لاله، بۆ وی ھه‌یه بۆ خۆ خۆشیێ پێ ببه‌ت.عائیشا خودێ ژێ رازی بیت دبێژیت: ئه‌ز دگه‌ل پێغه‌مبه‌ری بووم، و ئه‌ز د کراسێ بێ نڤێژیێدا بووم، به‌لێ ئه‌ز و ئه‌و ل سه‌ر ئێک نڤین دنڤستین. به‌لکی عائیشا دایکا مه موسلمانان خودێ ژێ رازی بیت د ڤه‌گێڕا نه‌سائی و ئه‌بی داوودیدا زێده دکه‌ت و دبێژیت: ئه‌گه‌ر خوینا من گه‌ھشتبا جلکێت پێغه‌مبه‌ری به‌س ئه‌و جھـ ب تنێ دشویشت و پشتی ھینگێ ئاسایی نڤێژا خۆ دکر. وئه‌گه‌ر خوینا وێ راوه‌ستیا، دڤێت به‌ری زه‌لام بچیته نڤینا وێ ئه‌و سه‌رێ خۆ بشۆت ھه‌روه‌کی باراپتر ژ زانایان ڤێ دبێژن.
به‌لێ هه‌كه ژنێ چ هجه‌تێت شه‌رعی نه‌بن، نه دچلكاندا بیت، یان دبێنڤێژیاندا، یان یا نه‌ساخ بیت، هنگی یا گونه‌هكاره ئه‌و خۆ ڤه‌گریت و لد ویف زه‌لامی نه‌چیت، و نابیت ژ به‌ر دڤێت تولێت خۆ ژێ ڤه‌گه‌ت یا گێولێ وێ ل سه‌رهندێ نینه خۆ ڤه‌گریت پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا بوخاریدا دبێژیت: (إذا دَعَا الرَّجُلُ امْرَأَتَهُ إلى فِرَاشِهِ فَأَبَتْ فَبَاتَ غَضْبَانَ عليها لَعَنَتْهَا الْمَلَائِكَةُ حتى تُصْبِحَ) هه‌كه زه‌لامی ژنا خۆ داخوازكره نڤینا خۆ و ئه‌و نه‌هات، و شه‌ڤ بوری و ئه‌و لێ كه‌ربگرتی ملیاكه‌ت دێ له‌عنه‌تان لێ كه‌ن هه‌تا سپێده لێ دبیت، ئه‌ڤه هه‌كه زه‌لام یێ ژێ عێجزبی و دلگران بوو و كه‌ربێت وی ڤه‌بوون، به‌لێ هه‌كه زه‌لام پشتی داخوازیا خۆ لێ خوش بوو و چ نه كره دلێ خۆ و كه‌رب ل سه‌ر نه‌راكر، هنگی من هیڤیه به‌رهانگاری له‌عنه‌تێت ملیاكه‌تان نه بیت؛ چونكی حه‌دیس دبێژیت: (فَبَاتَ غَضْبَانَ عليها) به‌لێ ل گه‌ل هندێ ژی هنده زانا دبێژین هه‌رگاڤا زه‌لامی داخوازا نڤینا ژنێ كر، و ژن نه هات زه‌لام لێ عێجز ببیت یان نه، ملیاكه‌ت له‌عنه‌تان لێ دكه‌ن؛ چونكی دڤه‌گێره‌كا دیدا هه‌ر یا بوخاری ب گشتی یێ هاتی، پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: (إذا دَعَا الرَّجُلُ امْرَأَتَهُ إلى فِرَاشِهِ فَأَبَتْ أَنْ تَجِيءَ لَعَنَتْهَا الْمَلائِكَةُ حتى تُصْبِحَ) هه‌كه زه‌لامی ژن داخوازكره نڤینا خۆ و ئه‌و نه‌هات، ملیاكه‌ت له‌عنه‌تان لێ دكه‌ن هه‌تا سپێده لێ دبیت، و دڤێت ژن له‌عنه‌تێت ملیاكه‌تان ب سڤك نه داینیت، ملیاكه‌ت ئێك له‌عنه‌ت ل مرۆڤی بكه‌ن گه‌له‌كه، پا تو چ دبێژی هه‌كه یێت به‌رده‌م بن، و ژ ژنا هاتیه داخوازكرن و خۆ ڤه‌گرتی هه‌تا سپێده لێ دبیت به‌رهنگاری له‌عنه‌تان بیت. و فه‌ره ژن هجه‌تێت نه به‌ركه‌فتی نه گریت ژ زه‌لامێ خۆ گیرو ببیت، بێژیت ئه‌ز مژیلی مالێمه یان جلكان یان خوارنێ یان ئه‌ز یا ب ئوتیڤه یا پاقكژرنا مالێ، یان سه‌روبه‌ركرنا مالێ، ئه‌گه‌ر داخوازا زه‌لامی بۆ نڤینێ بیت و جھـ هه‌بیت فه‌ره خۆ نه ڤه‌گریت، و چ هجه‌تا نه ده‌ته رویێ خۆ، پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: (إِذَا دعا الرَّجُلُ زَوْجتَهُ لِحَاجتِهِ فَلْتَأْتِهِ وإِنْ كَانَتْ عَلَى التَّنُّور) هه‌كه زه‌لامی ژن داخوازکره نڤینا خۆ دڤێت دویف بهێت هه‌كه خۆ ل سه‌ر ته‌نیرێ بیت، و نابیت ژن خۆ ڤه‌گریت ھه‌که چو ھێجه‌ت و ده‌ستویریێت شه‌رعی نه‌بن، و ھه‌که خۆ ڤه‌گرت بێ ئه‌گه‌ره‌کێ شه‌رعی یا گونه‌ھکاره، به‌لێ ھه‌که ئه‌گه‌ره‌کێ شه‌رعی ھه‌بیت بۆ ھه‌یه نه‌ھێت و نه‌ھێلیت زه‌لام بچیته نڤینا وێ، ژ وان ئه‌گه‌ران: ھه‌که یا نه‌ساخ و نه‌خۆش بیت، یان د بێنڤێژیاندابیت، یان د چلکاندابیت، یان یا ب رۆژی بیت رۆژیا فه‌رز، یان نڤین دێ بیته ئه‌گه‌رێ زیانگه‌ھاندنێ، یان دویفھاتنا وێ دێ بیته ئه‌گه‌رێ ژێچۆنا ئه‌رک و فه‌رزه‌کی، و دێ فه‌رزا وێ ژێ به‌ت، ھنگی ھه‌که ل دویف نه‌ھات نه‌یا گونه‌ھکاره؛ چونکی خودێ مه‌زن ئه‌مرێ زه‌لامان یێ کری ئه‌و ب باشی سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل وان بکه‌ن، (وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ) ئانکو و ب باشی و قه‌نجی دگه‌لدا بن و سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل بکه‌ن، و ئه‌ڤه نه ب باشیه ژن یا نه‌خۆش بیت ئه‌و به‌رچاڤ نه‌وه‌رگریت یان ببیته ئه‌گه‌رێ ژده‌ستچۆنا ئه‌رک و واجب و فه‌رزان.
هنده تێبینێت فه‌ر به‌رچاڤ بێنه وه‌رگرتن:
ئێك: گه‌له‌ك ژنان ب هجه‌تا زاروكێت وان یێت مه‌زنبووین و نه‌ڤی وبویك یێت هه‌ین جهێ خۆ ژ زه‌لامێت خۆ یێت جوداكرین، هه‌كه ئه‌ڤ كاره ژ ئه‌نجامێ رازیبوون و پێكهاتنا هه‌ردوویان بیت دورسته و گونه‌هـ ل سه‌ر كه‌سێ نینه، به‌لێ هه‌كه ئێك وه‌به‌كه‌ت دویر ژ هه‌لبژاتنا یێ دی و دویر ژ رازیبونا یێ دی گۆنه‌ھ و حه‌رامه، مه‌رج نینه هه‌ڤژین بۆ نڤینێ ل گه‌ل ئێك و دوو بن، به‌لكێ بۆ ڤه‌هسین بێنفره‌هیێیه ژ به‌ر هندێ ئه‌و سه‌رێ ڤی كاری بێی هه‌ڤالێ خۆ و ره‌ئیا وی دكه‌ت یێ گونه‌هكاره ژن بیت یان زه‌لام.
دوو: زه‌لامی مافی هه‌ی هه‌ر ده‌مێ بڤیت هه‌وجه‌ییا خۆ ژ ژنا خۆ وه‌رگریت، و چ ده‌مێت تایبه‌ت نینن، سپێده بیت نیڤرۆ بیت ئێڤاری بیت شه‌ڤ بیت رۆژ بیت نا بیت ژن بێژتێ ما ئه‌ڤه ده‌مێ هندێیه، هه‌كه جهـ هه‌بیت و ئه‌و جھـ یێ گونجای بیت.
سێ: له‌شێ ژنێ هه‌می یێ زه‌لامییه و دشێت خۆشیێ ب هه‌می له‌شێ وێ ببه‌ت و چو تخویب نینن ژبلی ڤان ھه‌رسێیان:
1 ـ نابیت زه‌لام د جھێ ده‌ستنڤێژا ستویڕا بچیته نڤینا ژنا خۆ، چونکی پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن له‌عنه‌تێت ل وی زه‌لامی کرین یێ ڤی کاری بکه‌ت، سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: (ملعون من أتى امرأة في دبرها) و دیسا دبێژیت: (لا يَنْظُرُ اللَّهُ إِلَى رَجُلٍ أَتَى امْرَأَةً فِي دُبُرِهَا) ئبن حه‌بانی ڤه‌گێرایه. خودێ ب دلۆڤانی به‌رێ خۆ ناده‌ته زه‌لامێ د جھێ ده‌ستنڤێژا ستویڕا دھێته ده‌ف ژنا خۆ.
2 ـ نابیت ده‌مێ ژن د بێنڤێژیاندا یان د چلکاندا بچیته نڤینا خۆ، پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: (من أتى حَائِضًا أو امْرَأَةً في دُبُرِهَا أو كَاهِنًا فَصَدَّقَهُ بِمَا يقول فَقَدْ كَفَرَ بِمَا أُنْزِلَ على مُحَمَّدٍ) و د ڤی کراسیدا ژی به‌س جھێ نامویسێ دڤێت یێ پاراستی بیت، وه‌کی دی له‌شێ ژنێ ھه‌می یێ دورسته.
3 ـ ھه‌رکاره‌کێ ب شه‌ھده‌ییا نوژداران بۆ ئێک ژ وان یان بۆ ھه‌ردوویان ب زیان بیت، و ژبلی ڤان ھه‌ر کاره‌کێ بکه‌ن دورسته. و دورسته ب نڤینێ حه‌زا خۆ ب جهـ بینن و دورسته ب تڕانان ژی حه‌زا خۆ ب جهـ بینن، و ھه‌رجھێ بڤێن ماچیکه‌ن و ده‌ستێ خۆ بکه‌نێ دورسته.
چار: وه‌رگرتنا هه‌وجه‌ییا زه‌لامی ژ جهێ ده‌ستنڤێژا ستویرا، دڤێت ژن رێکێ نه‌ده‌ته زه‌لامی، و زه‌لام ب خۆ ژی بلا وه‌نه‌که‌ت.. ئه‌گه‌ر زانی و ب دلێ ھه‌ردوویان نڤین چێ بوو، ئه‌ڤه وان گونه‌ھه‌کا مه‌زن کر و ژ که‌بائیرانه، و دڤێت بۆ خۆ تۆبه بکه‌ن و جاره‌کا دی نه‌زڤرنه ڤێ چه‌ندێ.
پینج: چونا ده‌ف ژنێ د بێنڤێژییدا یان دچلكاندا حه‌رامه و ژكه‌بائرانه و دڤێت ژن رێكێ نه ده‌ته زه‌لامی هه‌كه رێك دایێ هه‌ردوو دگونه‌هكارن و دڤێت توبه‌بكه‌ن، ئیمام ئه‌حمه‌د دبێژیت: ئه‌گه‌ر بزانیت نه دورسته و حه‌رامه و دیسا بکه‌ڤیته تێدا، دڤێت بۆ خۆ تۆبه بکه‌ت و سزا ژی دکه‌ڤیته سه‌ر کو که‌فاره‌ته، ئه‌و ژی دیناره‌ک یان ژی نیڤ دیناره دێ که‌ته خێر، مه‌خسه‌د ژێ دینارێ زێریه ئه‌وێ ل سه‌ر وی وه‌ختی دھاته ب کارئینان، به‌لێ ئه‌گه‌ر خه‌له‌ت بوون و ھه‌ردوویان نه‌زانی کو حه‌رامه؟ وی وه‌ختی (ان شاْ الله) چو گونه‌ھ ل سه‌ر وان نینه، به‌لێ پێدڤیه وه‌ختێ دزانن بۆ خۆ تۆبه بکه‌ن و جاره‌کا دی لێ نه‌زڤرن.
شه‌ش: دڤێت چاوا زه‌لام چاڤدێریا حه‌زا خۆ دکه‌ت.. وه‌سا چاڤدێریا حه‌زا وێ ژی بکه‌ت، و ھه‌ردوو دڤێت پێدڤیێت ئێکدوو یێت نڤینێ بده‌نه ئێکدوو، و ھه‌ڤدوو ده‌ھمان پاقژبکه‌ن و چاڤێ ھه‌ڤدوو ژ ده‌رڤه‌ی بازنێ ھه‌ڤژینیێ بگرن.
حه‌فت: نا بیت زه‌لام زێده مافی بده‌ته خۆ بێژته ژنێ: هه‌رگاڤا من گازی ته‌كر خۆ تۆ ل سه‌ر ته‌نیرێ بی دڤێت بهێی، و هه‌می شولان بهێلی، ئه‌ڤ گۆتنه راسته و راست نینه، یا نه‌راست تێدا ئه‌وه زه‌لام حه‌دیسا پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن ژ جھێ وێ ده‌ربێخیت و ته‌عه‌سوفێ د مافێ خۆدا بکه‌ت، و ھه‌رگاڤا گازی ژنا خۆ بکه‌ت بێژتێ ما ته گول پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن نه‌بوویه دبێژیت: (إِذَا دعا الرَّجُلُ زَوْجتَهُ لِحَاجتِهِ فَلْتَأْتِهِ وإِنْ كَانَتْ عَلَى التَّنُّور) ھه‌که زه‌لامی داخوازا ژنا خۆ بۆ ھه‌وجه‌ییا خۆ کر بلا بێته ده‌ف، خۆ ھه‌که ل سه‌ر ته‌نویرێ بیت، ھزرا خۆ د (لِحَاجتِه) بۆ ھه‌وجه‌ییا خۆدا بکه، دێ زانی که‌نگی فه‌ره ژن ل دویف زه‌لامێ خۆ بھێت، ھه‌رگاڤا زه‌لامی ژن داخوازکره نڤینا خۆ ئه‌ڤ حه‌دیسه به‌حسێ وی ده‌می دکه‌ت یێ زه‌لام تێدا ھه‌وجه‌ی نڤینێ، و ژبه‌ر ھندێ داخوازا وێ دکه‌ت نه بۆ ھه‌ر ھه‌وجه‌ییه‌کا ھه‌بیت.
