ب / ب ئزنەها خودێ خەون خەونا خێرێيە، و ب راستى ئەز چو ژ راڤەكرنا خەونان نوزانم، و خەون هەتا ڤێ گاڤێ گرێيە بۆ زانستي، بەلێ من دڤێت د ڤێ بەرسڤێدا چەند شيرەت و زانياريان بدەمە وان ئەوێت خەونا دبينن هيڤيا من ئەوە پێگريێ پێ بكەن دا د دل رەحەت بن دگەل خەونێت خۆ:
1ـ ئەم دزانين خەون پارچەيەكە ژ وەحيێ، و ب چۆنا پێغەمبەرێ مە (سلاڤێت خودێ لێ بن) وەحى يا هاتيە برين ب رێكا خەونێ نەبيت، و خەون پارچەيەكە ژ چل و شەش پارچێت وەحيێ، هەروەكى پێغەمبەر (سلاڤێت خودێ لێ بن) دبێژيت، چونكى (23) سالان وەحى يێ بۆ پێغەمبەرێ مە هاتى، ژ وان (23) سالان شەش هەيڤان خەون دديتن، و كا چەوا دديتن وەسا دهاتن، هەروەكى عائيشا دەيكا مە موسلمانان (خودێ ژێ رازی بیت) دبێژيت.
2ـ راڤەكرنا خەونان نەيا ب ساناهيە، و نە هەركەسێ هەبيت دێ خەونێ راڤەكەت، لەوا راڤەكرنا خەونا موعجيزەيەكا پێغەمبەرێ ب قەدر و بها بوو يووسف (سلاڤێت خودێ لێ بن)، و پێغەمبەرێ مە ژى (سلاڤێت خودێ لێ بن) خەونێت خۆ و خەونێت سەحابان راڤەدكرن.. و ئاشكرا نەبوويە سەحابيەك ب راڤەكرنا خەونان ناڤداربوويە و هاتيە نياسين. چونكى راڤەكرنا خەونێ ئيلهامەكە خودێ نادەتە هەميان. چونكى راڤەكرنا وان نەرێكەكا بيركاريێيە هەتا بێژن: (2+2=4) ژبلى ڤى ئەنجامى چو ئەنجامێت دى نينن، لەوا ئەڤا بەلاڤ د ناڤ خەلكێ مەدا دێ بێژن يێ مارى ببينيت رامان ژێ ئەڤەيە، يان يێ ئاڤەكێ يان خوينەكێ يان هەر تشتەكێ دى ببينيت دبێژن رامان ژێ ئەڤەيە، ئەڤە هەمى يا خەلەتە و نەيا دورستە، ژ سەحابان و تابعيان (محمد بن سيرين) تنێ ب راڤەكرنا خەونان ناڤداربوويە، و هاتبوو نياسين عەينى خەونێ ب دوو رەنگان راڤەدكر.
ئێك هاتە دەف گۆتێ: يا ئيمام من د خەونێدا دديت ئێكى گازى من دكر، ئيمامى گۆت: دێ چيە حەجێ.
و هەر وێ روينشتنێ ئێكى دى هات و گۆتێ يا ئيمام من د خەونێدا دديت ئێكى گازى من دكر، ئيمامى گۆتێ: دێ دزيێ كەى، ئەڤێت حازر گۆتنێ ئەڤە چەوايە.. يا هەردووكان ئێك خەونە و هەر ئێكى تە ب رەنگەكي راڤەكر؟ ئينا گۆت: يێ ئێكێ ژ سەروچاڤا من ديت مرۆڤەكێ باشە و يێ خودێ نياسە من ب ڤێ ئايەتێ خەونا وى راڤەكر: ((وَأَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَى كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ)). و يێ دووێ: من ديت هەروەكى ژ سەروچاڤان ئاشكرا يێ خرابە ژبەر هندێ من خەونا وى ب ڤێ ئايەتێ راڤەكر: ((ثُمَّ أَذَّنَ مُؤَذِّنٌ أَيَّتُهَا الْعِيرُ إِنَّكُمْ لَسَارِقُونَ)).
3ـ ب بێ ئومێديێ بەرێ خۆ نەدەنە چو خەونان.
4ـ هەكە دلێ تە ب خەونا تە يێ خۆش بيت.. بۆ هەمى كەسان نەبێژە بۆ وان نەبيت ئەوێت تو دزانى حەژ تە دكەن؛ دا راڤەكرنەكا خراب نەدەتێ.
5ـ هەكە خەونا تە يا ب ترس بيت و يا ب دلێ تە نەبيت.. خۆ بێدەنگ بكە و بۆ كەسێ نەبێژە، خۆ بۆ وان ژى ئەوێت تو دزانى حەژ تە دكەن هەروەكى تە چو خەون نەديتين.
6ـ ئەو خەونا تو ژێ دترسى.. هەر گاڤا تو هشيار بووى ژ وێ خەونێ ب ڤان كاران رابە:
ـ تو ل سەر چ تەنشت بووى خۆ بقولپينە رەخێ دى، ئانكو تو يێ ب چ رەنگ بى خۆ بگوهۆرە.
ـ ئێكسەر بێژە: (اعوذ بالله من الشيطان الرجيم)، و هەكە بۆ خۆ ڤێ دوعايێ ژى بكەى باشە: يا خودێ تو خێرا ڤێ خەونێ ب رزقێ من بكەى و من ژ خرابيا وێ بپارێزى.
ـ سڤك سێ جاران ل سەر ملێ خۆ يێ چەپێ تفكە، و ب ئانەهيا خودێ هەروەكى پێغەمبەر (سلاڤێت خودێ لێ بن) دبێژيت: هەكە خرابيەك د خەونێدا هەبيت ژى دێ چيت و دێ يێ پاراستى بى.
7ـ بزانە خەون سێ جوينن، هەروەكى پێغەمبەر (سلاڤێت خودێ لێ بن) دبێژيت:
1ـ خەونێت گێلەشۆك: (اضغاث احلام) ئەو خەونن يێت چو گرێدان و چو پەيوەندى دگەل ئێك نە، يێت تو نەشێى بينيە بەرێك، ڤان خەونان چو بۆ نينە و هەر چو خەما ژ ڤى رەنگێ خەونان نەخۆ.
2ـ خەونا شەيتانى: ئەو خەونە يا مرۆڤ شەرم دكەت ژێ خەبەردەت يان هندەك تشتێت نەبەر عەقلن، وەكى: جارەكێ مرۆڤەك هاتە دەف پێغەمبەرى (سلاڤێت خودێ لێ بن)، گۆتى: يا پێغەمبەرێ خودێ.. من دديت سەرێ من ژێڤە دبوو و دويفدا دبەزيم، ئينا پێغەمبەرى (سلاڤێت خودێ لێ بن) گۆت: شەڤێ شەيتان دێ ئێت ترانا بۆ خۆ ب ئێكى ژ هەوە كەت سپێدێ دێ رابيت بێژيت: من ئەڤ خەونە يا ديتى، ديسا خەما ڤان خەونان ژى نەخۆ.
3ـ خەونەكا رێك و پێكە و پارچێت وێ مرۆڤ پێكڤە گرێددەت دبێژنە ڤێ خەونێ (الرؤيا) و ڤێ خەونێ ژى ب رەنگێ بۆرى وەكى بۆ تە گۆتى سەرەدەريێ دگەل بكە، و ب ئانەهيا خودێ ژ خێرێ پێڤەتر تو نابينى، و خودێ چێتر دزانيت.
