ب / مرۆڤێ موسلمان، فەرمانێت شەرعى، وى دئينن و دبەن، و ب فەرمانێت شەرعيڤە يێ گرێدايە، و خۆ ب دەست شەيتانى و نەفسا خۆڤە بەرنادەت، چونكى هەردوو بەرێ مرۆڤى ددەنە خرابيێ، و راوەستيانا نەدورست و ب ئازاردانا شەيتانى ناهێتە ئاراندن، ڤێجا ژ كەرباندا كارەكى بكەت يان گۆتنەكێ بێژيت ل سەر پەشێمان ببيت، و دويماهيك ژى باش نەبيت، و كەرب و كين و توند و تيژى سەركێشيا وى ناكەن، و ئەو باش دزانيت كا پێغەمبەرى (سلاڤێت خودێ لێ بن) چ گۆتيە د راستا توند و تيژيێدا، پێغەمبەرێ خۆشتڤى (سلاڤێت خودێ لێ بن) دبێژيت هەروەكى بوخارى و موسلمى ژ ئەبو هورەيرە (خودێ ژێ رازی بیت) ڤەگێراى: (لَيْسَ الشديدُ بالصُّرَعة إِنمَّا الشديدُ الَّذي يمْلِكُ نَفسَهُ عِنْد الْغَضبِ) يێ ب هێز نەئەوە يێ گەلەك خەلكى بێخيت، بەلێ يێ ب هێز ئەوە يێ وەختێ كەربێ بشێتە خۆ. و دەستپێكێ مرۆڤێ موسلمان خرابيێ ل شوينا خرابيێ نادانيت نە ژ نەوێريان.. بەلكى چونكى دينێ وى ب ڤى رەنگى فەرمانا وى دكەت دبێژيتێ: هەكە ئێكى شەرَێ تە كر و زێدەگاڤى ل سەر تە كر بلا حەزا تە نە ل سەر تۆلڤەكرنێ بيت، بەلكى يێ رژدبە چاوا دێ وێ خرابيێ راكەى و مابەينا خۆ و وى زێدەگاڤكەرى خۆشكەى، خرابى ب چ چارەسەر دبيت وێ بكە، خودێ مەزن دبێژيت: ((وَلَا تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَلَا السَّيِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ))(( وَمَا يُلَقَّاهَا إِلَّا الَّذِينَ صَبَرُوا وَمَا يُلَقَّاهَا إِلَّا ذُو حَظٍّ عَظِيمٍ)) باشى و خرابى وەكى ئێك نابن؛ يا چێتر، خرابيێ پێ نەهێلە، ئەگەر تە ئەڤە كر، هنگى دێ بينى ئەوێ دژمنايى د ناڤبەرا تە و ويدا هەى، دێ وەكى هەڤالەكێ نێزيك و خۆشتڤى لێ ئێت. و كەس ناگەهيتە ڤێ پلەيێ كو باشيێ شوينا خرابيێ دانيت، ئەو نەبن ئەوێت سەبركێش، و كەس وەناكەت، خودان خێرەكێ مەزن نەبيت. و هندى بشێى بێهنا خۆ فرەكە و ئێكسەر لێ نەزڤرينە و تۆلان نەڤەكە، و هەكە تو بشێى لێ ببۆرى باشترە، چونكى خودآ مەزن دبێژيت: ((وَإِنْ عَاقَبْتُمْ فَعَاقِبُوا بِمِثْلِ مَا عُوقِبْتُمْ بِهِ وَلَئِنْ صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَيْرٌ لِلصَّابِرِينَ)) و ئەگەر هەوە تۆلڤەكرن ڤيا ڤێجا هندى (تەمەتى) ئەوا ب سەرێ هەوە هاتى تۆلێ بستينن، و ئەگەر هوين سەبرێ بكێشن و يێ بەرانبەرى خۆ ئازاكەن و تۆلێ ژێڤەنەكەن، پشتى هوين سەردەستێ وى دبن، نێ ئەڤە بۆ بێنفرەهان باشتر و چێترە. و دبێژيت: ((وَجَزَاءُ سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِثْلُهَا فَمَنْ عَفَا وَأَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ)) و جزايێ خرابيێ خرابيەكا وەكى وێيە، و هەركەسێ ل وى ببۆريت ئەوێ خرابى دگەل كرى و ناڤبەرا خۆ و وى خۆش بكەت، خودێ دێ خەلاتێ وى دەتێ، ب راستى خودێ حەژ ستەمكاران ناكەت. و دبێژيت: ((وَلَمَنْ صَبَرَ وَغَفَرَ إِنَّ ذَلِكَ لَمِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ)) و يێ سەبرێ ل سەر زولمێ بكێشيت، و ل زۆردارێ خۆ ببۆريت، ئەڤە سەبركێشان و لێبۆرين ژ وان كارانە يێت كو دڤێت مرۆڤ ل سەر يێ هشيار و رژد بيت. ئەڤە هەكە زێدەگاڤى ل سەر مافێ كەسايەتيڤە هاتبيتەكرن دڤێت ل بەراهيێ رەنگێ مە گۆتى سەرەدەريێ دگەل دەستدرێژيێ بكەت، چونكى ئيسلام نەدينێ تۆل ستاندنێيە، و لێبۆرين و ئازاكرن د ئيسلامێدا پێش تۆلڤەكرنێ دكەڤن، و دگەل هندێ ژى هەكە ڤيا بەرسڤا خۆ بدەت و مافێ خۆ بستينيت بۆ هەيە.. بەلێ دڤێت دووقات زێدەگاڤيێ نەزڤرينيت، خودێ مەزن دبێژيت: ((وَلَمَنِ انْتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُولَئِكَ مَا عَلَيْهِمْ مِنْ سَبِيلٍ))(( إِنَّمَا السَّبِيلُ عَلَى الَّذِينَ يَظْلِمُونَ النَّاسَ وَيَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ أُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ)) و يێ تۆلا خۆ ڤەكەت بێ زێدەيى پشتى ستەم لێ هاتيەكرن، ڤێجا ئەڤان چو رێكێت لێگرتن و لۆمەيان ناچنێ. ئەو دێ بەر لۆمە و لۆمەدار بن ئەوێت زۆرداريێ ل خەلكى دكەن، و ژ نەهەقى خۆ د ئەرديدا مەزن دكەن، و خرابى و دەستدێژيێ تێدا ل سەر جان و مالێ خەلكى دكەن، ئەڤان ئيزايەكا ب ژان و دژوار بۆ وانە رۆژا قيامەتێ. ديسا خودێ مەزن دبێژيت: ((وَقَاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَكُمْ وَلَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ)) و گەلى خودان باوەران د رێكا خودێدا شەرێ وان بكەن يێت شەرێ هەوە دكەن، و زێدەگاڤي و ستەمكاريێ نەكەن، ب راستى خودێ حەژ زێدەگاڤ و ستەمكاران ناكەت. و ديسا دبێژيت: ((فَمَنِ اعْتَدَى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِين)) و هەچيێ دەست درێژى ل سەر هەوە كر، هوين ژى كا چاوا وان دەست درێژى كر، دەست درێژيێ ل سەر بكەن، و ژ خودێ بترسن و بزانن خودێ دگەل پارێزكارانە. و ئەڤا مە گۆتى هندێ ناگەهينيت موسلمان ستەم و زۆرداريێ قەبويلكەت، ئەو ب چو رەنگان قەبويل ناكەت، بەلێ سەرەدەرى و چارەسەركرن و هەلويست وەرگرتنا وى جودايە و ل دويف رێنمايێت شەريعەتێ وينە، چونكى دزانيت نابيت موسلمان ژ زولمێ يێ رازى بيت و نابيت كێماتيێ قەبويلكەت. ئيمامێ شافعي (خودێ ژێ رازی بیت) دبێژيت:
همتي همة الملوك ونفسي نفس حر ترى المذلة كفراً
بەلێ هەكە زێدەگاڤى ل سەر دين و بيروباوەر و ئيسلام و پێغەمبەر و كتێبا خودێ هاتەكرن، دڤێت مرۆڤى هەلويست هەبيت و نەهێليت ئەو دەست درێژى و زێدەگاڤى بێتەكرن، و هەكە من بێ دەنگى هەلبژات بلا هنگى ژ باوەريا خۆ بترسم. پێغەمبەرێ خۆشتڤى (سلاڤێت خودێ لێ بن) هەروەكى موسلمى ژ ئبن مەسعودى ڤەگێراي، دبێژيت: ((مَا مِنَ نَبِيٍّ بعَثهُ اللَّه في أُمَّە قَبْلِي إِلاَّ كان لَه مِن أُمَّتِهِ حواريُّون وأَصْحَابٌ يأْخذون بِسُنَّتِهِ ويقْتدُون بأَمْره، ثمَّ إِنَّها تَخْلُفُ مِنْ بعْدِهمْ خُلُوفٌ يقُولُون مَالاَ يفْعلُونَ، ويفْعَلُون مَالاَ يُۆمَرون، فَمَنْ جاهدهُم بِيدهِ فَهُو مُؤمِنٌ، وَمَنْ جاهدهم بقَلْبِهِ فَهُو مُؤمِنٌ، ومَنْ جَاهَدهُمْ بِلِسانِهِ فَهُو مُؤمِنٌ، وليس وراءَ ذلِك مِن الإِيمانِ حبَّة خرْدلٍ)) نينە پێغەمبەرەك بەرى من بۆ ملەتەكى هاتبيتە هنارتن، هەكە هاريكار و پشتەڤان و هەڤال نەبن رێكا وى دگرن و دويف ئەمرێ وى دچن، پاشى دەستەكەكا خراب پاش وانڤە هاتن، وێ دبێژن يا نەكەن، و وێ دكەن يا ئەمرێ وان پێ نەهاتيەكرن، هەركەسێ جيهادێ ب دەستێ خۆ دگەل وان بكەت ئەو خودان ئيمانە و هەركەسێ جيهادێ ب ئەزمانێ خۆ دگەل وان بكەت ئەو خودان ئيمانە و هەركەسێ جيهادێ ب دلێ خۆ دگەل وان بكەت ئەو خودان ئيمانە و پشتى ڤێ دنكەك ژێ ژ ئيمان و باوەريێ نينە. و هۆسا دڤێت موسلمانى غيرەتەكا مەزن ل سەر دينآ خۆ هەبيت، و خودێ چێتر دزانيت.
