ب / جهێ وى د لەشيدا وەكى مير و خوەندكارايە ، و ئەندامێت لەشێ مرۆڤى ژ دەست و چاڤ و گوه و هەر پارچەيەكا دى سەربازن بۆ ڤى دلى، هەكە دلى گۆتە چاڤى ڤەبە، دێ ڤەبيت، و هەكە دلى گۆتە دەستى، بۆ تشتەكى هەرە، دێ چيت، و هەكە گۆتێ خۆ ڤەكێشە، دێ خۆ ڤەكێشيت، و هەكە دلى گۆتە گوهى، ڤى تشتى وەرگرە دێ وەرگريت، نەوەرگرە ناوەرگريت، ڤێجا ب ڤێ چەندێ ئاشكرا دبيت، دل د لەشيدا خوەندكارە، ژبەر هندێ دڤێت دلێ مرۆڤى يێ پاقژ بيت، دا ئەندامێت دلێ مرۆڤى ژى د پاقژ بن، و هەر دلە خودان فەرمان و پاشڤەبرن، و ئەندامێت دى يێت لەشى بەس پەيكەفتى و دويكەفتيێت دلينە، و دلە كۆنترۆل و ئاراستەكەرێ وان هەميان، و دلى چ گۆت ئەو دێ وێ كەن و بێژن، و خودێ مەزن ل سەر ڤێ چەندێ ئەمر دكەت دلى عەقلى مرۆڤى ددانيت دبێژيت: ((إِنَّ فِي ذَلِكَ لَذِكْرَى لِمَنْ كَانَ لَهُ قَلْبٌ)) ب راستى هيلاكبرنا گوندێت گونەهكار چامە و دەرسن بۆ وى يێ خودان عەقل و دلەكێ پاقژ هەى. هەلبەت ئەڤ ئەمرێ خودێ پشتى هندێ هات پشتى بەحسێ حال و كراسێ ملەتێت بەرى نوكە، كرى كا چ هاتە سەرێ وان: ((وَكَمْ أَهْلَكْنَا قَبْلَهُمْ مِنْ قَرْنٍ هُمْ أَشَدُّ مِنْهُمْ بَطْشًا فَنَقَّبُوا فِي الْبِلَادِ هَلْ مِنْ مَحِيص)) مە چەند ملەتێت ژ وان زەبرە دەستتر و ب هێزتر بەرى وان د هيلاك برن، گەلەك وەلات تێكڤەدابوون، ئەرێ وان رەڤينەك ژ مرنێ؛ يان ژ ئيزايا خودێ هەبوو، ڤێجا خودێ مەزن ئەمر دكەت كا كى دێ بۆ خۆ دەرس و چامەيان ژێ وەرگريت ((إِنَّ فِي ذَلِكَ لَذِكْرَى لِمَنْ كَانَ لَهُ قَلْبٌ أَوْ أَلْقَى السَّمْعَ وَهُوَ شَهِيدٌ)) يێ دل هەبيت، بەلێ دلەكێ پاقژ بيت. و هەر ل سەر ڤێ چەندێ پێغەمبەرێ خۆشتڤى (سلاڤێت خودێ لێ بن) دبێژيت: ((ألا ان في الجسد مضغة اذا صلحت صلح الجسد كله واذا فسدت فسد كله)) بزانن لەشى پارچەيەكا تێدا، هەكە باش بوو، ئەڤە لەش هەمى باش بوو، و هەكە خراب بوو ئەڤە لەش هەمى خراب بوو ((ألا وهي القلب)) و بزانن ئەو پارچە ـ ئەوا خرابى و باشى پێڤە گرێدايى ـ دلە.
ڤێجا هەكە دل يێ پاقژ بيت، ئەڤ لەشە هەمى دێ يێ پاقژ بيت، و هەكە خراب بوو و خرابى گەهشتێ، ئەڤە لەش هەمى خراب بوو، و كێر نەهات. لەوا پێدڤيە مرۆڤ گەلەك و گەلەك هاى ژ دلێ خۆ هەبيت، و يێ لێ هشيار بيت، و نەهێليت خرابى ب چو رەنگان، رێكا خۆ بۆ ببينيت. و دڤێت بزانين چو تشت د لەشێ مرۆڤيدا هندێ فەر و ستراتيجى نينە وەكى دلى، لەوا دڤێت گەلەك و گەلەك ئاگەه ژێ هەبيت، و هەر ژبەر هندێ ژى ئێك ژ زانايان دبێژيت: هنديكە دلە كەلهەكا گەلەك گرنگە دڤێت زێرەڤانێ ڤێ كەلهێ چو جاران چاڤێت خۆ نەدانيتە سەرێك و غافل نەبيت، چونكى چاڤێت دژمنى يێ ل دلى، كا كەنگى چاڤێت زێرەڤانى دێ چنە سەرێك و غافل بيت؛ دا ئێكسەر هێرشێ ببەتە سەر و داگيركەت و بێخيتە بن دەستێ خۆ، چونكى هندى هند ئەو جهەكێ ستراتيجى و گرنگە، و ئەو نەيارێ چاڤێ وى بەردەوام يێ لێ زل؛ شەيتانە و هەكە وى ئەو جه گرت، جهێت دى هەمى گەلەك و گەلەك ب ساناهينە.
زێرەڤانێ دلى چ تشتە؟ دڤێت هەر يێ هشيار بيت و چاڤێت وى نەچنە سەرێك، چونكى دژمنێ هشيارە و بەر راوەستياى خۆ ل هيڤيا گاڤەكا غەفلەتيێ دگريت.. ئەو زێرەڤان باوەريە، ئەو باوەريا دلى هەردەم دهێليتە هشيار، لەوا دڤێت ئەڤ باوەريە چو جاران سست و لاواز نەبيت، چونكى هەر لاوازيەك لاوازيە بۆ زێرەڤانى، و هەكە زێرەڤانێ دلى لاواز بوو، شەيتان ب ساناهى دێ جهێ خۆ تێدا كەت. و د راستا پەيوەنديا د ناڤبەرا دلى و جانيدا، هەر پاك و پاقژى بۆ خودێ بيت، دل د لەشێ مرۆڤيدا وەسا يێ چێكرى هندى ئەڤ دلە يێ ساخلەم بيت، و هندى يێ ساخ بيت و هندى د چەرخا خۆدا يێ دورست بيت، ژيان يا د لەشيدا هەى، و ديسا ئەڤ دلە هندى يێ پاك بيت و هندى يێ پاقژ بيت و هندى يێ دويرى گونەهێ بيت، روح و جان يێ ساخە، د ئەنجامدا ساخيا دلى ژ لايێ خۆقوتانێڤە ساخى و ژيانە بۆ لەشى، و پاقژيا دلى ژ بەلا و ژ گونەهان پاقژى و ساخيە بۆ روح و جانان، ژبەر هندێ خودێ مەزن ئها ژ مرۆڤان بەس دلێ وان ژ وان قەبويل دكەت، لەوا پێغەمبەرێ خۆشتڤى (سلاڤێت خودێ لێ بن) دبێژيت: (ان الله لاينظر الى صوركم ولا الى اجسامكم ولكن ينظر الى قلوبكم) ب راستى خودێ بەرێ خۆ نادەتە خولك و وێنەيێ هەوە، و كرێتى و جوانيا هەوە، و بەرێ خۆ نادەتە لەشێ هەوە، پانى و درێژيا هەوە و قەلافەتا هەوە، بەلێ بەرێ خۆ ددەتە دلێ هەوە. ڤێجا د هشيار بن و بلا ئەڤ دلە بۆ خودێ بيت، وێ هزرێ نەكەن دلێ هەوە تشتەك تێدا بيت ژبەر خودێ بێتە ڤەشارتن. هەمى تشت ل بەر خودێ گەلەك د رۆن و ئاشكەرانە و خودێ ب هەمى تشتان يێ ئاگەهە ((قُلْ إِنْ تُخْفُوا مَا فِي صُدُورِكُمْ أَوْ تُبْدُوهُ يَعْلَمْهُ اللَّهُ وَيَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِير)) چ هوين يا د دلێت خۆدا ئاشكرا بكەن يان ئاشكرا نەكەن، خودێ هەر پێ ئاگەهە، چونكى خودێ نەبەس يا د دلان ب تنێدا دزانيت ((وَيَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ)) يا د عەرد و عەسماناندا هەى و چێدبيت.. خودێ پێ ئاگەهە و دزانيت، لەوا خودێ مەزن د ئايەتەكا ديدا مە ژ ڤێ راستيێ هشيار دكەت و ئەمر دكەت: ((وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ)) تەقوا خودێ بكەن و بەر ئەمرێ وى بن و ژ خودێ بترسن، چونكى خودێ دزانيت كا چ د سينگاندا هەيە و تێدا ڤەشارتيە. ديسا خودێ مەزن د ئايەتەكا ديدا ئەمر دكەت: ((أُولَئِكَ الَّذِينَ يَعْلَمُ اللَّهُ مَا فِي قُلُوبِهِمْ)) و ئەڤە ئەون ئەوێت خودێ دزانيت كا چ د دلێت واندا هەيە، و خودێ چێتر دزانيت.
