ب : پێدڤیه ئه‌م وێنێ ژ هه‌میان جوانتر ژ گوتن و كریار و هه‌لویستێت خۆ بده‌ینه خه‌لكی، و یێت نه موسلمان؛ دا ڤی دینی ل به‌ر وان شرین و جوان كه‌ین، و دا دلێت وان بۆ ڤی دینی بكێشین و بكرین، و نا بیت سه‌ره‌ده‌ریا مه وان ژ دینی ب ره‌ڤینن، و پاشڤه ببه‌ن، و كا دورسته موسلمان ده‌ست ب سلاڤا نه موسلمانی بكه‌ت یان نه؟ ئه‌ڤه جهێ جودابونێیه دناڤبه‌را زانیاندا ئیمامێ نه‌وه‌وی خودێ ژێ رازی بیت، دبێژیت: باراپتر ژ زانایان ل گه‌ل هندێنه نا بیت موسلمان به‌ریكێ ده‌ست ب سلاڤكرنێ بكه‌ت؛ چونكی ئه‌ڤه ئاشكرا د ڤه‌گێرا موسلمیدا ژ ڤه‌گوهازتنا ئه‌بو هوره‌یره خودێ ژێ رازی بیت، هاتیه دبێژیت: پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن گۆت: (لا تبدءوا اليهود والنصارى بالسلام).
و هنده‌ك زانا دبێژن: دورسته هه‌كه هه‌وجه‌یه‌ك هه‌بیت وه‌كی جیرانێ ته بیت، یان هه‌ڤالێ ته‌بیت، یان هه‌ر هه‌وجه‌یه هه‌بیت، و ئه‌ڤه بوچونا عه‌لقه‌مه و نه‌خه‌عی هه‌ر وه‌كی قازی عه‌یاز ڤه‌دگێریت خودێ ژ هه‌میان رازی بیت.
و ل ده‌ف هنده‌كان ده‌ستپێكرنا سلاڤێ ژ موسلمانی مه‌كروهه و نه حه‌رامه و ئه‌ڤه بوچونا مالكیانه وهنده شافعیانه هه‌روه‌كی نه‌وه‌وی دبێژیت.
و ل ده‌ف گه‌له‌كێت دی دورسته موسلمان ده‌ست ب سلاڤكرنا وان بكه‌ت و چو گونهـ تێدا نینه، و ئه‌ڤ بوچونه ژ چه‌ند صه‌حابان هاتیه ڤه‌گێران ژ وان: ئبن مه‌سعود و ئبن عه‌باس وئه‌بو ئومامه و ئبن موحیریز و فوضالێ كورێ عوبه‌یدی و ئه‌بو ده‌رداء خودێ ژ هه‌میان رازی بیت، و ژ تابعینان ژ سوفیانێ كورێ عویینه و ئیمامێ شه‌عبی و حه‌سه‌نێ به‌صری و عومه‌رێ كورێ عه‌بدولعه‌زیزی و ئه‌وزاعی هه‌تا ئه‌وزاعی خودێ ژێ رازی بیت دبیژیت :( ان سلمت فقد سلم الصالحون وان تركت فقد ترك الصالحون) هه‌كه توسلاڤكه‌ی بێ گومان چاكان یا سلاڤكری و هه‌كه تو بهێلی بێ گومان چاكان یا هێلای، و ئه‌ڤه بۆچونه‌كا پشكه‌كا شافعیان و مالكیانه ژی به‌لێ ل ده‌ف شافعیان دێ بێژیت (السلام علیكم و به‌س، و نا بێژی ورحمة الله وبركاته) و ئه‌ڤه هه‌لبژارتنا موحه‌مه‌د ره‌شید رضایه د ته‌فسیرا مه‌ناردا و دیسا یا شه‌نقیطییه د ته‌فسیرا ویدا.
به‌لگه‌یێ ڤان
1 ـ خودایێ مه‌زن فه‌رمانا مه دكه‌ت ئه‌م ئاخفتنا باش ل گه‌ل خه‌لكی باخڤین، موسلمان بیت یان نه، دبێژیت: (وقولوا للناس حسنا).
2 ـ پسیار ژ ئبن عویینه هاته كرن دورسته ئه‌م ده‌ستپێكێ سلاڤكه‌ینه نه موسلمانان، گۆت: به‌لێ دورسته و خودایێ مه‌زن دبیژیت: (لا ينهاكم الله عن الذين لم يقاتلوكم في الدين ولم يخرجوكم من دياركم أن تبروهم وتقسطوا إليهم إن الله يحب المقسطين) و دبێژیت: (قد كانت لكم أسوة حسنة في إبراهيم) و ئیبراهی گۆته بابێ خۆ: (سلام عليك) و قورطبی خودێ ژێ رازی بیت، دبێژیت: (الأظهر من الآية ما قاله سفيان بن عيينة) و یا ئاشكرا ژ ئایه‌تێ ئه‌وه یا سوفیانێ كورێ عویه‌ینه گۆتی.
3 ـ به‌رائێ كورێ عازبی خودێ ژێ رازی بیت دڤه‌گێرا بوخاری و موسلمیدا دبێژیت: (أمرنا رسول الله صلى الله عليه وسلم بسبع ...وإفشاء السلام) پێغه‌مبه‌رێ خودێ سلاڤ ل سه‌ربن فه‌رمانا مه ب حه‌فت تشتان كر ئێك ژوان سلاڤكرنه. و ئه‌ڤه به‌لگه‌یه كو دورسته ئه‌م ب ده‌ست سلاڤكرنا نه موسلمانان بكه‌ین چونكی ب گشتی هاتیه.
4 ـ حاكم و ئبن ماجه ژ عه‌بدوللاهێ كورێ سه‌لامی ڤه‌دگێرن دبێژیت: تشتێ ئێكی من ژ پێغه‌مبه‌ری گولێ بوی سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن ده‌مێ هاتیه مه‌دینێ گۆت: (يا أيها الناس أطعموا الطعام وأفشوا السلام وصلوا الأرحام وصلوا بالليل والناس نيام تدخلوا الجنة بسلام) حه‌دیس ب ره‌نگه‌كێ گشتێ به‌رێ مه دده‌ته به‌لاڤكرنا سلاڤێ بو هه‌ر كه‌سێ هه‌بیت، كا چاوا ب ره‌نگه‌كێ گشتی به‌رێ مه دده‌ته نان و خوارن دانێ و باشیا ل گه‌ل كه‌س و كاران چ دموسلمان بن یان نه.
5 ـ بوخاری و موسلم هه‌ردوو دڤه‌گێرن ژ عه‌بدوللاهێ كورێ عه‌مری خودێ ژێ رازی بیت دبێژیت: زه‌لامه‌كێ پسیار ژ پێغه‌مبه‌ری كر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن گۆتێ: چ د ئیسلامێدا یێ باشه؟ گۆت: (تُطْعِمُ الطَّعَامَ وَتَقْرَأُ السَّلَامَ على من عَرَفْتَ وَمَنْ لم تَعْرِفْ) و ئه‌ڤه گشت یێ هاتی تو سلاڤ بكه‌یه ل سه‌ر وی یێ تو بنیاسی و نه نیاسی.
6 ـ ئه‌بو ئومامێ باهلی خودێ ژێ رازی بیت ل به‌ر چو فه‌له و جویان نه دبوری، هه‌كه سلاڤ نه‌كربایێ، گۆتنێ بوچی؟ گۆت :( أمرنا رسول الله صلى الله عليه وسلم أن نفشي السلام) پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن فه‌رمانا مه یێ كری ئه‌م سلاڤێ به‌لاڤكه‌ین، و دڤه‌گێرا طه‌به‌رانی و به‌یهه‌قیدا دبێژیت: (إن الله جعل السلام تحية لأمتنا وأمانا لأهل ذمتنا) خودێ سلاڤكرن یێ كریه سلاڤا دینێ مه وكریه ئیمناهی بو یێت ل سه‌ر به‌ختێ مه.
و ئبن عه‌بدولبیر خودێ ژێ رازی بیت ئه‌ڤ ده‌ستپێكرنه ژ موسلمانی دورسته نه موسته‌حه‌ببه.
و ب راستی ئه‌ز بوچونا دوماهیێ دورستتر و ب هێزتر ددانم و دبینم ژ به‌ر ڤان به‌لگه‌یێت بورین و چونكی به‌لگه‌یێ بوچونا دبێژین نه‌دورسته ئه‌م ب ده‌ستپێكرنا سلاڤێ ل نه موسلمانان بكه‌ین ل سه‌ر ڤێ ڤه‌گێرێ دزڤریت و دراوه‌ستێت: (لا تبدءوا اليهود والنصارى بالسلام) هه‌ر چه‌نده ئه‌ڤ حه‌دیسه ژ ڤه‌گێرا ئیمامێ موسلمه ژی به‌لێ زانایان ئاخفتنا ل سه‌ر هه‌ی:
ئێك: هه‌ركه‌سێ ئه‌ڤ حه‌دیسه ڤه‌گێرایی ژ سه‌هلێ كورێ ئه‌بی صالحی ژ ئه‌بو هوره‌یره ڤه‌گێرایه، و سه‌هلی ئاخفتنا ل سه‌ر ژبه‌ركرنا وی هه‌ی، كو له‌واز ببو هه‌ر وه‌كی بوخاری خودێ ژێ رازی بیت، دبێژیت ژ به‌رهندێ ژی حه‌دیسێت وی نه ئیناینه و ئه‌بو حاته‌م و ئبن مه‌عین دبێژن نابیته به‌لگه.
دوو: پتر ژ بێژه‌یه‌كێ ئه‌ڤ ڤه‌گێره ژێ هاتیه جاره‌كێ (لا تبدءوا اليهود والنصارى) و جاره‌كێ (لا تبدءوا المشركين) (لا تبدءوا اليهود) (لا تبدءوا أهل الكتاب) و دڤێت بنه‌جھـ بیت كا كیژ ژ ڤانه.
و هه‌كه ئه‌م بێژین چو توز ل سه‌ر دورستیا حه‌دیسێ نینه؛ چونكی حه‌دیس ڤه‌گێرانا موسلمییه و گه‌له‌ك زانا وه‌رگرتیه و دورست دانایه، ئه‌م دبێژین ئه‌ڤێ حه‌دیسێ ئهگهرێ خۆ یێ تایبه‌ت یێ هه‌ی و رامانا گشت ره‌وش و كراسان ناده‌ت، به‌لكی بۆ ره‌وشه‌كا تایبه‌ت پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن، یێ گۆتی، ده‌مێ شه‌رێ ئه‌حزابا ن و خه‌نده‌كێ ب دویماهی هاتی و پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل به‌ر بوو ئه‌وێت خیانه‌ت كرین ژ جویێت به‌نی قوریزه توره بده‌ت گۆت ده‌ست ب سلاڤكرنا وان نه‌كه‌ن چونكی ئه‌ڤه كراسی شه‌رییه نه مه‌عقوله ئه‌م سلاڤی وان بكه‌ین و ئه‌م ده‌ست ب سلاڤكرنێ بكه‌ین و پتر ژ صه‌حابه‌كێ هوسا ژ پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن ڤه‌گوهازتیه (إني راكب غدا إلى اليهود فلا تبدؤوهم بالسلام فإذا سلموا عليكم فقولوا وعليكم) و زانایێت دیاره‌كری ئه‌ڤه ئهگهرێ هاتنا ڤێ حه‌دیسێیه ئیسحاقێ كورێ راهه‌ویهی و ئبن ته‌یمییه و ئبن قه‌یمه خودێ ژ هه‌میان رازی بیت، و هوسا ژ ئهگهرێ هاتنا حه‌دیسێ دیاردبیت نابیت ئه‌م ده‌ست ب سلاڤكرنا نه موسلمانان بكه‌ین هه‌كه ئه‌م د كراسێ شه‌ریدا بین هه‌كه وه‌كی دی دورسته و چو تێدا نینه و خودێ چێتر دزانیت.
