ب / دوعا ره‌نگه‌كێ عيباده‌تيه و ئێك ژ نيشانێت دينداريا مرۆڤى، زێده دوعاكرنه، چونكى نوعمانێ كورێ به‌شيرى (خودێ ژێ رازى بيت) هه‌روه‌كى ئيمام ترمزى و ئبن ماجه و ئه‌بو داوودى ڤه‌گێراي، دبێژيت: پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) گۆت: ((دوعا عيباده‌ته))، پاشى ئه‌ڤ ئايه‌ته خواند: ((وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ)) ئانكو: خودايێ هه‌وه دبێژيت: دوعا ژ من بكه‌ن ئه‌ز دێ ژ هه‌وه قه‌بويلكه‌م و به‌رسڤا هه‌وه ده‌م. و خودێ مه‌زن د قورئانا پيرۆزدا دبێژيت: ((لَّقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا)) ئانكو: ب سويند پێغه‌مبه‌رێ خودێ بۆ هه‌وه باشترين نموونه‌يه چاڤ لێ بێته‌كرن د هه‌مى سه‌روبه‌ر و كاروبارێت ويدا بۆ وى يێ ژ خودێ و رۆژا قيامه‌تێ بترسيت و گه‌له‌ك زكرێ خودێ بكه‌ت و خودێ هه‌ر ل بيرێ بيت. و يا ئاشكه‌رايه پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) هه‌مى وه‌ختێ خۆ و به‌رده‌وام دوعا دكرن، و كتێبێت حه‌ديسێ ب ڤێ چه‌ندێ د پرِن، و چه‌ند كتێبێت تايبه‌ت ب دوعايێت پێغه‌مبه‌ريڤه يێت هاتينه نڤێسين. و هه‌لكه‌فتنه‌ك د سه‌ر پێغه‌مبه‌ريرِا نه‌دبۆرى دوعايه‌ك تايبه‌ت تێدا نه‌كربا ژ ئاڤ ڤه‌خوارنێ بگره، و خوارن و چۆنا مزگه‌فتێ و نڤستنێ و ژ خه‌ورابوونێ... هتد. هه‌تا دگه‌هيه ده‌ستاڤێ و هه‌مى تشتان. و پێغه‌مبه‌رێ خۆشتڤى (سلاڤێت خودێ لێ بن) به‌رێ سه‌حابيێت خۆ ددا دوعا و دگۆته هنده‌كان ئه‌ز حه‌ژ ته دكه‌م ڤێ دوعايێ بكه‌ى، و هه‌كه سه‌را ئێكى نه‌ساخ دابا به‌رێ وى ددا دوعايێ، و خه‌وا ئێكي نه‌هاتبا به‌رێ وى ددا دوعايێ، و ده‌ينێ ئێكي ل سه‌ر يێ گرانبا به‌رێ وى ددا دوعايێ، و وى ب خۆ ژى د هه‌مى كراساندا دوعا دكرن. و پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) ده‌نگێ خۆ ب دوعايان بلندكر هه‌ر ژبۆ فێركرن دا سه‌حابى بۆ خۆ ژێ بگرن و فێرببن و دا ئه‌و ژى ب رێكا خۆ بۆ مه ڤه‌گوهێزن، و پتر ژ (140) دوعايێت گشتى و ڤه‌گێرايى ب يێت ژێ هاتينه ڤه‌گوهاستن و ڤان دوعايان پتر ژ (700) بابه‌ت يێت ب خۆڤه گرتين، وه‌كى: دوعايا سه‌فه‌رێ و چۆنا مال و ده‌ركه‌فتنێ و چۆنا مزگه‌فتێ و سه‌فه‌رێ... هتد يێت ژێ هاتينه ڤه‌گوهاستن. و ئه‌گه‌ر ئه‌م هه‌ردووكان بێخينه به‌رێك دێ بۆ مه دياربيت كا پێغه‌مبه‌رێ خودێ (سلاڤێت خودێ لێ بن) چه‌ند بياڤ و خه‌مخوارن دايه دوعايێ، و ب راستى دوعايێت پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) د گشتى بوون دنيا و ئاخره‌ت ب خۆڤه دگرتن، و چو هه‌وجه‌يى نه‌بوون پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) دوعا بۆ نه‌كرين، و گه‌له‌ك جاران پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) دوعايێت كرين هه‌ر ژبه‌ر هندێ دا ئه‌م بۆ خۆ ژێبگرين و ئه‌م ژى دوعا بكه‌ين. وه‌كى ڤێ دوعايێ ((هه‌ى راگر و وه‌رگێرێ دلان دلێ من ل سه‌ر دينێ خۆ رابگره)). و يا ئاشكه‌رايه پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) به‌رى وه‌حى بۆ بهێت و هێژ بچويك دوجاركى ملياكه‌تان دلێ وى يێ شويشتى و پاقژكرى، به‌لێ هه‌ر بۆ ده‌رس پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) ئه‌ڤ دوعايه بۆ مه دگۆت دا مه ل سه‌ر هندێ راكه‌ت كو دڤێت به‌رده‌وام دوعا بكه‌ين. ڤێجا دڤێت د ڤێ چه‌ندێدا باش چاڤ ل پێغه‌مبه‌رێ خۆشتڤى (سلاڤێت خودێ لێ بن) بكه‌ين، و بزانين دوعا ره‌نگه‌كێ عيباده‌تيه دڤێت ئه‌م ژێ دوير نه‌بين، و زێده دوعاكه‌ربين وه‌كى پێغه‌مبه‌رێ مه يێ خۆشتڤى (سلاڤێت خودێ لێ بن)، و بزانين كا مرۆڤ چه‌ند ژ خودێ دترسيت هند دێ دوعاكه‌ت، و يێ كێم دوعا بلا ژ خۆ بترسيت كێماسيه‌ك د باوه‌ريا ويدا هه‌بيت، و ئه‌ڤه پێغه‌مبه‌رێ خودێيه و خۆشتڤيێ خودێيه (سلاڤێت خودێ لێ بن) پتر هه‌ميان دوعا ژ خودێ دكه‌ت. قورئانا پيرۆز وه‌سا بۆ مه ئاشكه‌را دكه‌ت نه به‌س پێغه‌مبه‌رآ مه (سلاڤێت خودێ لێ بن) به‌لكى چو پێغه‌مبه‌ر نينن دوعا نه‌كربن، و ل سه‌ر ڤێ چه‌ندێ خودێ مه‌زن د سۆره‌تا (انبياء)دا پشتى سه‌رهاتيا چارده پێغه‌مبه‌ران دويف ئێك ئينايى دبێژيت: ((إِنَّهُمْ كَانُوا يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَيَدْعُونَنَا رَغَبًا وَرَهَبًا وَكَانُوا لَنَا خَاشِعِينَ)) مه دوعايێت وان پێغه‌مبه‌ران قه‌بويلكرن، چونكى ب راستى وان له‌ز ل خێران دكرن، و وان به‌س بۆ مه خۆ دشكاندن، و ل به‌ر فه‌رمانا مه د راوه‌ستاى بوون. و ژ ڤێرێ ديار دبيت يێ پتر ژ خودێ بترسيت دێ پتر هه‌ميان خۆ بۆ خودێ شكێنيت، و ل سه‌ر خۆ ئاشكراكه‌ت، كو ئه‌و به‌رده‌وام هه‌وجه‌ى خودێيه، و رێكا ڤێ چه‌ندێ ژى دوعايه، و ده‌ست بلندكرنه، و نيشان ل سه‌ر هندێ يێ پتر ژ خودێ دترسيت ئه‌و دێ پتر دوعا كه‌ت، ئه‌مرێ خودێيه ((وَكَانُوا لَنَا خَاشِعِينَ)) و ئه‌و ژ مه دترسيان و خۆ بۆ مه دشكاندن و ل به‌ر ئه‌مرێ مه‌ڤه د راوه‌ستيايى بوون، له‌وا به‌رده‌وام هه‌وجه‌ييا خۆ به‌ر ب خودێڤه بلندكرن، و قورئانێ دوعايێت گه‌له‌ك پێغه‌مبه‌ران يێت قه‌يت كرين، و گه‌له‌ك جاران سالۆخه‌تێ موسلمانان ب ڤى ره‌نگى دياركريه كو موسلمان ئه‌ون يێت به‌رده‌وام دوعا دكه‌ن. به‌رێ خۆ بده دويماهيا سۆره‌تا (البقرة) كا ئه‌وێت باوه‌رى ب خودێ و پێغه‌مبه‌رێ وى ئيناين كا چ دبێژن ((آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْهِ مِن رَّبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ كُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّن رُّسُلِهِ)) پشتى پێغه‌مبه‌رى باوه‌رى ئينايى ب تشتێ بۆ وى ژ ده‌ف خودێ هاتى و خودان باوه‌ران ژى هه‌ميان باوه‌رى ب خودێ و ملياكه‌تێت وى و پێغه‌مبه‌رێت وى ئيناين بێ فه‌رق و جوداهى ده‌ست ب دوعاكرن و گۆتن((وَقَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ))(( رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا رَبَّنَا وَلَا تَحْمِلْ عَلَيْنَا إِصْرًا كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِنَا رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا أَنتَ مَوْلَانَا فَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ )) و هه‌ميان پێكڤه گۆت: يا خودێ مه ئه‌مرێ ته بهيست و مه گوهدارى كر ل مه ببۆره، خودێ وۆ دويماهيا مه ئه‌وه يا ل ده‌ف ته.. خودێ وۆ ل مه نه‌گره ئه‌گه‌ر تشته‌ك مه ژبير كر يان ئه‌م خه‌له‌ت بووين، خودێ وۆ باره‌كێ هند گران ل مه نه‌كه وه‌كى وى يێ ته ل يێت به‌رى مه كرى.. خودێ وۆ وى بارى ل مه نه‌كه يێ ئه‌م نه‌شێين راكه‌ين و هه‌لگرين، و ل مه ببۆره، و گونه‌هێت مه ژێ ببه و دلۆڤانيێ ب مه ببه تو پشته‌ڤانێ مه‌يى و مه سه‌ر كۆما گاوران بێخه. و به‌رێ خۆ بدێ كا به‌نده‌يێت خودێ ئه‌وێت خودێ مه‌زن د سۆره‌تا (الفرقان)دا ره‌وشتێ وان دياركرى كو ئه‌و ئه‌ون ئه‌وێت دوعا دكه‌ن و دبێژن ((رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذَابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذَابَهَا كَانَ غَرَامًا )) ئانكو: ئه‌وێت دبێژن خودێ وۆ عه‌زابا دۆژه‌هێ ژ مه بده پاش ب راستى عه‌زابا وێ يا به‌رده‌وامه [ئه‌گه‌ر مرۆڤێ گاور گرت ژێڤه نابيت] و ئه‌وێت دبێژن ((وَالَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّيَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِينَ إِمَامًا)) ئانكو: و ئه‌وێت دبێژن: خودێ وۆ تو وان هه‌ڤسه‌ر و وێ دوينده‌هێ بده مه ئه‌وا چاڤ پێ رۆن و خۆش ببن و دل پێ ڤه‌هه‌سن و تو مه بۆ ته‌قوادينان بكه پێشى و جهێ چاڤلێكرنێ د باشيێدا. و ئاشكرايه دڤێت پێغه‌مبه‌ر جهێ چاڤلێكرنا مه‌بن، و رێكا وان بگرين د هه‌مى تشتاندا، له‌وا خودێ مه‌زن ئه‌مر دكه‌ت ((لَّقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ)) ئانكو: ب سويند پێغه‌مبه‌ر هه‌مى بۆ هه‌وه جهێ چاڤلێكرنێنه بۆ وى يێ ژ خودێ بترسيت و رۆژا قيامه‌تێ. و جهێ دڤێت ئه‌م چاڤ ل وان بكه‌ين، دوعانه، چونكى دوعاكرن رێكا پێغه‌مبه‌رانه هه‌ر ژ ئاده‌م پێغه‌مبه‌ر (سلاڤێت خودێ لێ بن) بگره وه‌ختێ گۆتى: ((قَالَا رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنفُسَنَا وَإِن لَّمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ)) ئانكو: گۆت: خودايێ مه، مه سته‌م ل خۆ كر و ئه‌گه‌ر ل مه نه‌بۆرى و گونه‌هێت مه ژێ نه‌به‌ى و دلۆڤانيێ ب مه نه‌به‌ى ب سويند ئه‌م دێ ژ خوساره‌تان بين. هه‌تا تو دگه‌هيه پێغه‌مبه‌رێ مه (سلاڤێت خودێ لێ بن). و كتێبێت حه‌ديسێ پرِن ژ دوعايێت پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن). ڤێجا دياربوو دوعا رێكا پێغه‌مبه‌رانه و چه‌كێ وان بوو، نه‌خاسمه وه‌ختێ دكه‌فتنه د ته‌نگاڤيێت گراندا و دڤێت ئه‌م ژى رێكا وان بگرين، و خودێ چێتر دزانيت.
