ب / ئه‌م دشێين بێژين خه‌لك به‌رانبه‌ر دوعايێ چه‌ند جوينه‌كن و هه‌ر ئێك ب ره‌نگه‌كيه:
1ـ هنده مرۆڤ يێت هه‌ين دوعا ژ خودێ دكه‌ن بۆ هه‌مى كار و بارێت خۆ يێت دنيايێ، هوير و گران و ئاخره‌تا خۆ ژبير دكه‌ن، و خه‌ما وان يا ئێكێ و دويماهيێ دنيا ب تنێيه، و ده‌ف وى بلا د دنيايێدا حالێ وى يێ خۆش بيت، وى چو كێماسى نه‌بن، هه‌ر ئه‌ڤه ل ده‌ف وى يا فه‌ره، و خه‌ما ئاخره‌تا خۆ ناخۆت، و دكه‌ڤيته داڤێت شه‌يتانى و دهێته خاپاندن، و دبێژيت: كا دێ بلا خودێ د دنيايێدا باش بده‌ته من، و ئاخره‌تێ ژى خودێ كه‌ريمه، و دلۆڤانيا وى يا به‌رفره‌هه، و نوزانيت خودێ مه‌زن ئه‌م ژ ڤێ چه‌ندێ يێت ترساندين وه‌ختێ دبێژيت: (( وَلَا يَغُرَّنَّكُم بِاللَّهِ الْغَرُورُ)) بلا شه‌يتان هه‌وه ب كه‌ره‌ما خودێ نه‌خاپينيت و سه‌ردا نه‌به‌ت كو هوين گونه‌هان بكه‌ن و بێژن كه‌ره‌ما خودێ يا مه‌زنه و تۆبه نه‌كه‌ن. به‌لێ مخابن چه‌ند ژ مه ب ڤێ چه‌ندێ هاتينه خاپاندن. و مافێ هه‌ر مرۆڤه‌كى هه‌يه ب گشتى و مرۆڤێ موسلمان ب تايبه‌تى ئه‌و بۆ خۆ دوعا دنيايێ بكه‌ت، و هه‌رتشتێ هه‌وجه‌بيتێ چ بچويك بيت چ مه‌زن بيت، و دوعا ده‌ف خودێ دوعايه و خودێ حه‌ژێ دكه‌ت، و دڤێت چو موسلمان دوعايا خۆ ب كێمى نه‌دانيت، و هه‌رئێكێ هه‌وجه‌ييه‌كا جودا يا هه‌ى، دبيت دوعا ئێكى چه‌ند پاريه‌ك بن برسا وى بشكێنيت، و دبيت دوعا ئێكي دى چيايه‌كێ زێرى بيت، و دوعايێت موسلمانان ناهێنه بازنكرن، خه‌مێت خه‌لكى و ته‌نگاڤى و گرفتارى و هه‌وجه‌ييێت وان گه‌له‌كن، و پاكى و پاقژى بۆ وى خوداى بيت ئه‌وێ ئه‌و كريه د هه‌ر دله‌كێدا پێڤه مژويل ببيت، و ب خه‌م بێخيت و ب كه‌يف بێخيت. راسته ئه‌ڤه مافێ مرۆڤێ موسلمانيه دوعا دنيايێ بۆ خۆ بكه‌ت، و چو گونه‌ه و زيان د ڤێدا نينه، به‌لێ خه‌له‌تى و هه‌مى خه‌له‌تى ئه‌ڤه‌يه خه‌ما وى به‌س دنيا بيت و ئاخره‌تێ ژبير بكه‌ت. و خودێ دبێژيت: ((كَلَّا بَلْ تُحِبُّونَ الْعَاجِلَةَ ))(( وَتَذَرُونَ الْآخِ)) نه‌خێر نه‌كوو هوين ل هاتنا رۆژا قيامه‌تێ ب شكن ژبه‌ر هندێ هه‌وه پشت گوهێ خۆڤه هاڤێتيه، به‌لێ هوين ل دنيايێ ب له‌زن هوين گه‌له‌ك حه‌ژێ دكه‌ن و پشتا خۆ دده‌نه ئاخره‌تێ. و دبێژيت: ((مَن كَانَ يُرِيدُ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَزِينَتَهَا نُوَفِّ إِلَيْهِمْ أَعْمَالَهُمْ فِيهَا وَهُمْ فِيهَا لَا يُبْخَسُونَ))(( أُولَٰئِكَ الَّذِينَ لَيْسَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ إِلَّا النَّارُ وَحَبِطَ مَا صَنَعُوا فِيهَا وَبَاطِلٌ مَّا كَانُوا يَعْمَلُونَ)) هه‌ركه‌سێ ژيان و خه‌ملا دنيايێ ب تنێ بڤێت ئه‌م دێ بێ كێماسى به‌رانبه‌ر كارێ وان ده‌ينه وان و د دنيايێدا چو ژ وان نائێته كێمكرن، و ڤان د ئاخره‌تێدا ژ ئاگرى پێڤه‌تر چو يێ دى بۆ نينه و كار و كريارێت وان د دنيايێدا كرين د ئاخره‌تێدا پويچ بوون، و كارێ وان دكر هه‌مى يێ پويچه چونكى بۆ خودێ نه‌هاتيه‌كرن. و ديسا دبێژيت: ((رِيدُونَ عَرَضَ الدُّنْيَا وَاللَّهُ يُرِيدُ الْآخِرَةَ)) هه‌وه په‌رتال و متايێ دنيايێ دڤێت و خودێ خێرا ئاخره‌تێ بۆ هه‌وه دڤێت. و پێدڤيه بزانين: دنيا نه‌هه‌مى تشته و نه دويماهيا مرۆڤيه، به‌لكى ده‌ستپێكه بۆ وه‌غه‌ره‌كا درێژ، و هندى كه‌ل و په‌ل و متايێت دنيايێ هه‌بن به‌رانبه‌ر يێت ئاخره‌تێ نابنه چو، و خۆشيێت دنيايێ دوى كورتن، له‌وا خودێ مه‌زن دبێژيت: ((وَالْآخِرَةُ خَيْرٌ وَأَبْقَىٰ )) ، ئاخره‌ت چێتره و خودان مانه و ب دۆمتره و دبێژيت: ((وَمَا هَٰذِهِ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا لَهْوٌ وَلَعِبٌ وَإِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِيَ الْحَيَوَانُ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ)) ئه‌ڤ ژيانا دنيايێ ژ مژويلى و ترِانه‌يان پێڤه‌تر نينه و ژيان راست ژ يانا ئاخره‌تێيه چونكى نه مرن تێدايه و نه نه‌ساخى و نه خه‌م و نه وه‌ستيان ئه‌گه‌ر بزانن. و دبێژيت: ((وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُورِ ))و هندى ژيانا دنيايێيه ژ خه‌مل و خێر و به‌رتالێ خوار پێڤه‌تر نينه. پێغه‌مبه‌ر (سلاڤێت خودێ لێ بن) دبێژيت: ((رۆژا قيامه‌تێ يێ پتر هه‌ميان خۆشى د نيايێدا برين دێ ئينن جاره‌كێ تنێ دێ د جه‌هنه‌مێ هه‌لينن و دێ بێژنێ ته خۆشيه‌ك تنێ د ژيانا خۆدا ديتيه؟ دێ بێژيت: قه‌ت، من چو خۆشى نه‌ديتيه. ئه‌ڤه ئه‌وه يێ ژ هه‌مى خه‌لكى ب خێر و خۆشيتر، و دێ يێ ژ هه‌مى خه‌لكێ عه‌ردى حال نه‌خۆشتر ئينن و جاره‌كێ ب تنێ كه‌نه د به‌حه‌شتێدا و ده‌رئێخن، دێ بێژنێ ته نه‌خۆشيه‌ك ب تنێ ژى د ژيانا خۆدا ديتيه؟ دێ بێژيت: قه‌ت من چو نه‌خۆشى نه‌ديتينه )) ئيمام موسلمى ڤه‌گێرايه. و ئه‌ڤه ئه‌وه يێ ژ هه‌ميان پتر نه‌خۆشى برين. ڤێجا به‌رێ خۆ بده‌نێ خويشك و برايێت موسلمان كا بهايێ دنيايێ چه‌ندێ كێمه به‌رانبه‌ر ئاخره‌تێ و يێ خه‌ما وى به‌س دنيا، بلا ل هيڤيا كه‌ره‌ما خودێ نه‌بيت رۆژا قيامه‌تێ، چونكى خودێ دێ وى ژێ بێ پشك و باركه‌ت، و خودێ دبێژيت: ((فَمِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا وَمَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ)).
و هنده‌ك مرۆڤ ب ڤى ره‌نگى دوعا دكه‌ن و دبێژن: خودايێ مه.. د دنيايێدا چاكيێ دگه‌ل مه بكه و د ئاخره‌تێدا وان چو بار و پشك نينن. ڤێجا يێ ب ئاقل ئه‌وه يێ دنيايێ بكه‌ته پر و رێك بۆ سه‌رفه‌رازيا ئاخره‌تێ، و دوعا بكه‌ت خودێ وى ستاره بكه‌ت و هاريكاريا وى بكه‌ت ل سه‌ر گوهدارى و زكر و شوكرا خودێ و عيباده‌تێ راست و دورست و باش بكه‌ت، و كارێ ژ هه‌ميان باشتر ئه‌وه تو دوعا دنيايێ و ئاخره‌تێ ژ خودێ بخوازى، به‌لێ دنيايێ نه‌هه‌ر تشتێ هه‌بيت، پێدڤيه تو به‌س دوعا حه‌لالى ب تنێ ژێ بكه‌ى زێده‌تر نه. له‌وا خودێ مه‌زن دبێژيت: ((وَمِنْهُم مَّن يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ))(( أُولَٰئِكَ لَهُمْ نَصِيبٌ مِّمَّا كَسَبُوا وَاللَّهُ سَرِيعُ الْحِسَابِ)). و هنده‌ك ژى ژ مرۆڤان يێت هه‌ين ب ڤى ره‌نگى دوعا دكه‌ن دبێژن: خودايێ مه تو د دنيايێدا قه‌نجيێ دگه‌ل مه بكه و د ئاخره‌تێدا قه‌نجيێ دگه‌ل مه بكه، و مه ژ ئيزا و نه‌خۆشيا ئاگرێ دۆژه‌هێ بپارێزه، و ڤان ژبه‌ر كار و كريارێت وان كرين بار و پشك ژ خێرێ يێت هه‌ين و خودێ د حيسابێدا يێ ده‌ست سڤكه. به‌لێ پێدڤيه ئه‌م ئاخره‌تێ و قيامه‌تێ بكه‌ينه ئارمانجا سه‌ره‌كى و ئه‌و جهێ هيڤى و خۆزيێت مه بيت، و ئه‌گه‌ر ئه‌م به‌رێ خۆ بده‌ينه دوعايێت پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) هه‌ر دوعايه‌كا كرى هه‌ر مه‌خسه‌د پێ ئاخره‌ت بوويه. ديسا له‌وا خودێ مه‌زن دبێژيت: ((وَمَنْ أَرَادَ الْآخِرَةَ وَسَعَىٰ لَهَا سَعْيَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَٰئِكَ كَانَ سَعْيُهُم مَّشْكُورًا)) و هه‌ركه‌سێ ب كار و كريارێت خۆ ئاخره‌ت بڤێت و كارێ ئاخره‌تێ بكه‌ت و يێ خودان ئيمان ژى بيت ئه‌ڤان كارێ وان دێ ژێ ئێته وه‌رگرتن و قه‌بويلكرن، و خودێ چێتر دزانيت.
