ب / مرۆڤێ تێگه‌هشتى نه‌به‌س د ته‌نگاڤياندا ب تنێ بيرا وى دهێته خودێ و دوعايان، و هه‌مى وه‌ختان دوعا دكه‌ت، و دزانيت دوعا خۆ ب خۆ يا پێدڤيه، و دوعا ب خۆ عيباده‌ته و دڤێت ئه‌و ب ڤى ره‌نگێ دوعايێ خودايێ خۆ بپه‌رێسيت، و دزانيت دڤێت د هه‌مى كراساندا د به‌رفره‌هى و ته‌نگاڤياندا دوعا ژ خودێ بكه‌ت، و به‌لكى ئه‌و د به‌رفره‌هيێدا پتر هه‌وجه‌ى خودێيه دا خودێ بۆ بهێليت و راگريت و لێ زێده‌كه‌ت، و وى د فتنه نه‌به‌ت و ب خۆشيان د سه‌ردا نه‌چيت. و ئه‌م دشێين بێژين مرۆڤ دگه‌ل دوعايان د به‌رفره‌هي و ته‌نگاڤياندا چه‌ند ره‌نگه‌كن:
ئێك: يێ خودێ د خۆشى و به‌رفه‌رهياندا بنياسيت وه‌ختێ دكه‌ڤيته د ته‌نگاڤيێدا خودێ ب خۆ وى ژبير ناكه‌ت. و هه‌ر ل سه‌ر ڤێ رامانێ پێغه‌مبه‌رێ خۆشتڤى (محمد) (سلاڤێت خودێ لێ بن) دبێژيت: (تعرف الى الله في الرخاء يعرفك في الشده) ئيمام ئه‌حمه‌د ڤه‌گێرايه. تو د خۆشيێدا خودێ بنياسه، ئه‌و ب خۆ دێ ته د به‌رته‌نگيێدا رزگاركه‌ت. و هه‌ركه‌سێ بڤێت خودێ وى ژ ته‌نگاڤيان رزگاركه‌ت و وى ژێ ده‌ربێخيت بلا ته‌خسيريێ د دوعايێدا نه‌كه‌ت د به‌رفره‌هيێدا. و بۆ ڤێ چه‌ندێ پێغه‌مبه‌رێ خۆشتڤى (سلاڤێت خودێ لێ بن) دبێژيت: ((هه‌ركه‌سێ پێ خۆش بيت خودێ دوعايێت وى د ته‌نگاڤى و نه‌خۆشياندا قه‌بويلكه‌ت بلا د به‌رفره‌هيێدا گه‌له‌ك دوعايان بكه‌ت)). ئيمام ترمزى و حاكمى ڤه‌گێرايه.
دوو: ره‌نگه‌كێ دى يێ مرۆڤان هه‌روه‌ختێ كه‌فته د ته‌نگاڤياندا و نه‌خۆشى ب سه‌رى هاتن ژ نوى دوعايێ دنياسيت و ده‌ست ب دوعايێ دكه‌ت، خودێ مه‌زن دبێژيت: ((وَإِذَا مَسَّ الْإِنسَانَ الضُّرُّ دَعَانَا لِجَنبِهِ أَوْ قَاعِدًا أَوْ قَائِمًا فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ كَأَن لَّمْ يَدْعُنَا إِلَىٰ ضُرٍّ مَّسَّهُ كَذَٰلِكَ زُيِّنَ لِلْمُسْرِفِينَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ )) هه‌ر وه‌ختێ نه‌خۆشيه‌ك بگه‌هيته مرۆڤى ل به‌ر ته‌نشتا خۆ ئانكو: درێژكرى يان روينشتى يان راوه‌ستيايى گازى و هه‌وارا خۆ دگه‌هينته مه، ڤێجا وه‌ختێ مه نه‌خۆشيا وى راكر، وه‌سا دچيت هه‌روه‌كى چو نه‌خۆشى ب سه‌رى نه‌هاتين و هه‌وارا خۆ نه‌گه‌هانديه مه، هۆسا بۆ زێده خرابكاران كار و كريارێت وان هاتينه خه‌ملاندن و جوانكرن. و به‌س ده‌ست ب دوعايان دكه‌ت به‌لێ پێڤه دمينيت درێژ دكه‌ت و ژ نوى دبيته لاڤلاڤا وى. بۆ ڤى خودێ مه‌زن دبێژيت: ((وَإِذَا أَنْعَمْنَا عَلَى الْإِنسَانِ أَعْرَضَ وَنَأَىٰ بِجَانِبِهِ وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعَاءٍ عَرِيضٍ)) بجانبه واذا مسه الشر فذو دعاء عريض و ئه‌گه‌ر مه نيعمه‌ت دگه‌ل مرۆڤى كرن، دێ رويێ خۆ ژ شوكرێ وه‌رگێريت و دێ خۆ مه‌زن كه‌ت ل سه‌ر ئه‌مرێ خودێ، و ئه‌گه‌ر نه‌خۆشى و ته‌نگاڤى گه‌هشتێ دێ ده‌ست ب دوعايێت درێژ كه‌ت.
سێ: ره‌نگه‌كێ دى يێ مرۆڤان يێ هه‌ى كا چاوا دوعا خێرێ دكه‌ت وه‌سا دوعا خرابيێ ژى دكه‌ت و خۆ ل به‌ر نه‌خۆشيان ناگريت، ڤێجا ده‌ست ب نفرينان دكه‌ت و دوعا نه‌خۆشيێ دكه‌ت و دخوازيت سه‌رێك و بنێك ببيت، و يێ ب له‌زه و هه‌كه خودێ تشتێ وان بۆ خۆ خواستى ژ خرابيێ له‌ز لێ كربايه وه‌كى ئه‌و دخێرێدا ب له‌ز، خودێ دا د هيلاك به‌ت، و نه‌دهێلان، خودێ دبێژيت: ((وَيَدْعُ الْإِنسَانُ بِالشَّرِّ دُعَاءَهُ بِالْخَيْرِ وَكَانَ الْإِنسَانُ عَجُولًا )) و مرۆڤ كا چاوا دوعايا خێرێ بۆ خۆ دكه‌ت وه‌سا نفرينان ژى ل خۆ دكه‌ت و مرۆڤ هه‌ر يێ ب له‌زه، و ژبه‌ر وێ له‌زێ كا چاوا خێرێ دكه‌ت وه‌سا داخوازا خرابيێ ژى بۆ خۆ دكه‌ت، به‌لێ ژ كه‌ره‌ما خۆ خودێ دبێژيت: ((وَلَوْ يُعَجِّلُ اللَّهُ لِلنَّاسِ الشَّرَّ اسْتِعْجَالَهُم بِالْخَيْرِ لَقُضِيَ إِلَيْهِمْ أَجَلُهُمْ فَنَذَرُ الَّذِينَ لَا يَرْجُونَ لِقَاءَنَا فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ)) و ئه‌گه‌ر خودێ بۆ خه‌لكى له‌ز ل خرابيێ كربايه وه‌كى له‌زا ئه‌و بۆ باشيێ دكه‌ن ئانكو: خه‌لكى چاوا دڤێت له‌ز ل دوعايا وان يا خێرێ بێته‌كرن، وه‌سا خودێ له‌ز ل دوعايا وان يا خرابيێ ژى كربايه دا وان تێبه‌ت وه‌ختێ وان نفرين ل خۆ دكرن دا مرن و دا روحا وان ئێته ستاندن، و ئه‌وێت هزرا ديتنا مه نه‌كه‌ن ئه‌م دێ وان هێلين د خرابيا خۆدا بزڤرن. و پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) ئه‌م يێت داينه پاش نفرينا ل خۆ بكه‌ين دوعا مرنێ بۆ خۆ بكه‌ين دبێژيت: ((كه‌س دوعا مرنێ بۆ خۆ نه‌كه‌ت هه‌كه يێ خراب بيت به‌لكى بۆ خۆ تۆبه بكه‌ت و هه‌كه يێ باش بيت به‌لكى پتر كار و كريارێت باش بكه‌ت)) ئيمام بوخارى و موسلمى ڤه‌گێرايه. و د ڤه‌گێره‌كا ديدا دبێژيت: ((هه‌كه دێ هه‌ر داخوازا مرنێ كه‌ى بێژه خودێ وۆ.. من بمرينه هه‌كه مرن د خێرا مندا بيت، و من بهێله هه‌كه مان د خێرا مندا بيت)). ئيمام بوخارى و موسلمى ڤه‌گێرايه.
چار: ره‌نگێ چارێ به‌رده‌وام دوعا ژ خودێ دكه‌ن و د هه‌مى كراساندا و دزانن دڤێت دوعا بكه‌ن، چونكى دوعا ره‌نگه‌كێ عيباده‌تيه و د خۆشى و نه‌خۆشياندا هه‌ر دوعا ژ خودێ دكه‌ن و دوعا دنيا و ئاخره‌تێ ژ خودێ دكه‌ن و ژ دلۆڤانيا خودێ چو جاران بێ هيڤى نابن، هه‌كه دوعايا وان قه‌بويل بوو شوكرا خودێ دكه‌ن، و پتر دوعايان دكه‌ن، و هه‌كه دوعايا وان گيرۆ بوو، بێ هيڤى نابن و باوه‌ريا وان پتر لێ دهێت، و دوعايێ ناهێلن، و دل شكه‌ستى و هشيار دوعا ژ خودێ دكه‌ن، و هه‌ر دميننه ب دوعايانڤه، چونكى دزانن خودێ حه‌ژ وى ره‌نگێ مرۆڤان دكه‌ت. و هوير و گرێت هه‌وجه‌ييێت خۆ بۆ خودێ ئاشكه‌را دكه‌ن و ب دوعايێت خۆ ديار دكه‌ن ئه‌و چه‌ند هه‌يى و ب ده‌ستهه‌لاتبن هه‌ر به‌نده‌يێت خودێنه، و هه‌ر هه‌وجه‌ى وينه، و خودێ مه‌زن خودێ و خودانێ وانه و هه‌مى كار و كريارێت دنيايێ يێت د ده‌ستێت ويدا و ل سه‌ر هه‌مى تشتان يێ خودان شيانه، و دوعايێت راست و دورست دكه‌ن و ره‌وشت و ئادابێت دوعايێ به‌رچاڤ وه‌ردگرن و د دوعايێت خۆدا ئێكينيا خودێ ئاشكه‌را دكه‌ن كو هه‌ر ئه‌و خودايه‌كێ ب تنێيه و يێ بێ شريك و هه‌ڤال و هۆگره. خودێ مه ژ ڤان مرۆڤان حسێب بكه‌ت و مه ژ ڤان بهه‌ژمێريت دا بگه‌هينه خێرا دنيا و ئاخره‌تێ، و خودێ چێتر دزانيت.
