ب : خودێ گه‌له‌كێ ب دلوڤانه، و دلوڤانیا وی یا به‌رفره‌هه و هه‌می تشتان دگریت، و خێر بۆ مه دڤێت و دلوڤانیا به‌ری توره‌بوونا ویه، پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا بوخاری و موسلمیدا دبێژیت: (لما خَلَقَ اللَّهُ الخَلْقَ، كَتَبَ في كِتَابٍ، فَهُوَ عِنْدَهُ فَوْقَ العَرْشِ: إِنَّ رَحْمتي تَغْلِبُ غَضَبِي) و دڤه‌گێره‌كا دیدا (غَلَبَتْ غَضَبِي) و دڤه‌گێره‌كا دیدا (سَبَقَتْ غَضَبِي) دەمێ خودێ چێکری چێکرین، د کتێبەکێدا نڤیسی، ئەو کتێب یا ل دەف وی سەر عەرشی: ب راستی دلۆڤانیا من گەلەکە و یا تەڤگرە (موسلمان و گاوران و خراب و باشان و گوھدار و گونەھکاران دگریت) و کەرب و غەزەبا وی بەس بۆ گونەھکارانە (دلۆڤانی و کەرب، ھەردوو ساخلەتێت خودێنە چو ب سەر چو ناکەڤن، و ئاخفتنا پێغەمبەرێ خودێ سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن مەخسەد پێ مەجازە نەحەقیقەتە ئانکو رەحما وی گەلەکە و یا بەرفرەھە و یا تەڤگرە).
دایك و دلوڤانیا دایكێ هه‌می دزانن كا چه‌نده و كا چه‌ندا ب دلوڤانه بۆ زاروكێت خۆ به‌لێ دلوڤانیا خودێ بۆ به‌نده‌یێ وی پتره و زێده‌تره و خودێ بۆ به‌نده‌یێ خۆ دلوڤانتره، عومەرێ کورێ خەتتابی خودێ ژێ رازی بیت، دڤه‌گێرا بوخاری و موسلمیدا دبێژت: پێغەمبەرێ خودێ سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن ب ئێخسیراران ھات، ژنەک ژ ئێخسیران، دھات و دچۆ، ھۆ بچویکەک ناڤ ئێخسیران دیت، ھەلگرت و ب زکێ خۆ ڤەنا و شیر دایێ، پێغەمبەرێ خودێ سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن، گۆت: ئەرێ ھوین دبینن ئەڤ ژنکە دێ بچویکێ خۆ ھاڤێتە د ئاگریدا؟! مە گۆت: نە ب خودێ. گۆت: پا خودێ بۆ بەندەیێت ژ ڤێ ژنێ بۆ بچویکێ خۆ دلۆڤانترە. و ژ دلوڤانیا خودێ نوت و نه‌ھ پشكێت دلوڤانیا خۆ بۆ به‌نده‌یێت خۆ هه‌لگرتینه بۆ رۆژا قیامه‌تێ و پشكه‌ك تنێ كریه ددنیایێدا دڤه‌گێرا بوخاری و موسلمیدا هاتیه دبێژیت: (إِنَّ للَّهِ تَعَالى مائَةَ رَحْمَةٍ أَنْزَلَ مِنْهَا رَحْمَةً وَاحِدَةً بَيْنَ الجِنِّ والإِنْسِ وَالبَهَائمِ وَالهَوامِّ، فَبهَا يَتَعاطَفُونَ، وبها يَتَراحَمُونَ، وَبها تَعْطِفُ الوَحْشُ عَلى وَلَدهَا، وَأَخَّرَ اللَّهُ تَعالى تِسْعاً وتِسْعِينَ رَحْمَةً يَرْحَمُ بها عِبَادهُ يَوْمَ القِيَامَةِ) ب راستی خودێ سەد دلۆڤانی یێت ھەین، دلۆڤانیک ب تنێ د ناڤبەرا ئەجنەیان و مرۆڤان و جانەوەران و خشخشۆکێت ئەردیدا (وەکی ماران و دویپشکان وسپیە و کێچان) یێ ئینایە خوارێ، ب وێ دلێت وان دمیننە پێکڤە، و دلۆڤانیێ ب ئێک و دوو دبەن، و دەھبە پێ رەحمێ ب تێشکێ خۆ دبەت، و نۆت و نەە دلۆڤانی خودایێ مەزن یێت ھێلاین، پێ دلۆڤانیێ ب بەندەیێت خۆ دبەت رۆژا قیامەتێ. ژ دلوڤانیا وی گه‌له‌ك رێك و ده‌رگه‌ھ بۆ مه یێت ڤه‌كرین ئه‌م پێ بگه‌هینه به‌حه‌شتا وی هه‌ر وه‌كی ب ڤان رێكان دڤێت بێژیت به‌نده‌یه من من هند رێك و ده‌رگه‌هێت به‌حه‌شتێ بۆ ته ڤه‌كرن ته حه‌ق و ماف نینه تو لێ ده‌ربازببی و چ ژ وان ده‌رگه‌ھ و رێكان نه‌گری و پێ بگه‌هیه به‌حه‌شتێ و هه‌كه چ ژ ڤان رێك و دورگه‌هان ته نه‌گرتن هنگ ته چ هجه‌ت نینن تۆ ب ده‌یه رویێ خۆ و ژ ته ناهێنه وه‌رگرتن ژی تایبه‌ت هه‌كه ئه‌م ب زانین ژی ئه‌و كار نه یێت ب زحمه‌تن و ب ساناهینه خودێ وان كاروكریاران ب رزقێ مه بكه‌ت.
ئه‌و كار وكریارێت ب رێكا وان خودێ دلوڤانیێ ب مه ببه‌ت و مه ببه‌ته به‌حه‌شتێ
ئێك: په‌یڤا ته‌وحدید و ئێكاتیێ.
ئه‌نه‌س خودێ ژێ رازی بیت د ڤه‌گێرا بوخاریدا دبێژیت پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن گۆته من: (من لقي الله لا يشرك به شيئا دخل الجنة . قال : ألا أبشر الناس ؟ قال : لا إني أخاف أن يتكلو) هه‌ر كه‌سێ ب چیته ده‌ف خودێ و چ هه‌ڤپشك بۆ چێنه‌كربن دێ چیته به‌حه‌شتێ، گۆت: ئه‌ز ڤێ مزگینیێ نه ده‌مه خه‌لكی؟ گۆت: نه، ب راستی ئه‌ز دترسم خۆ ب هیڤیا هندێڤه بهێلن و كاری نه‌كه‌ن، و دیسا پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا طه‌به‌رانی و ئیمام ئه‌حمه‌د دا و ئه‌لبانی دورست دانایه دبێژیت: (من لم يشرك بالله شيئا بعد أن آمن و أقام الصلاة المكتوبة و أدى الزكاة المفروضة و صام رمضان وسمع وأطاع فمات على ذلك وجبت له الجنة) هه‌ر كه‌سێ پشتی وی باوه‌ری ئینای هه‌ڤپشكان بۆ خودێ چێنه‌كه‌ت و نڤێژێت فه‌رز كربن و زه‌كاتا ل سه‌ر دابیت و رۆژیا ره‌مه‌زانێ گرتبیت و گوهدان وگوهداری كربیت و ل سه‌ر هندێ مربیت به‌حه‌شت بۆ وی كه‌فت. و عه‌لیێ كورێ ئه‌بو طالبی خودێ ژێ رازی بیت د ڤه‌گێرا بوخاریدا دبێژیت سپیدێ پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن هاته ده‌ف من گۆت: (لن يوافي عبد يوم القيامة ، يقول : لا إله إلا الله ، يبتغي بها وجه الله ، إلا حرم الله عليه النار) نینه به‌نده‌یه‌ك رۆژا قیامه‌تێ بهێت و بێژیت: (لا إله إلا الله) رویێ خودێ پێ بڤیت هه‌كه خودێ ئاگری ل سه‌ر حه‌رامنه‌كه‌ت
دو: گوهداریا خودێ و پێغه‌مبه‌رێ وی و كرنا كریارێت باش.
خودایێ مه‌زن دبێژیت: (وَمَن يُطِعِ اللّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ) و ھەر ئێکێ گوھدارییا خودێ و پێغەمبەرێ وی بکەت، دێ ئێخیتە د بەحەشتاندا ئەوێت ڕویبار د بەرڕا و د ناڤڕا دھەڕکن، و ھەروھەر دێ تێدا بن، و ئەڤەیە سەرکەڤتنا مەزن. و دیسا دبێژیت: (وَمَن يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتَ مِن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُوْلَئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلاَ يُظْلَمُونَ نَقِيرًا) و ھەر کەسێ کار و کریارێت قەنج بکەت چ ژن چ مێر، و ئەو خودان باوەر بیت، ئەھا ئەڤە دێ چنە بەحەشتێ، و تەمەت خیچا بەرکێ قەسپێ ستەم لێ نائێتەکرن [ئانکو کێمترین ستەم لێ نائێتە کرن].
سێ: پارێزكاری و ترسا خودێ.
خودایێ مه‌زن دبێژیت: (إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَنَهَرٍ) ب ڕاستی خودێناس و خودێ ترس یێت د ناڤ بەحەشت و ڕویباراندا. و دیسا دبێژیت: (وَسِيقَ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّةِ زُمَرًا حَتَّى إِذَا جَاؤُوهَا وَفُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَقَالَ لَهُمْ خَزَنَتُهَا سَلَامٌ عَلَيْكُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوهَا خَالِدِينَ) و ئەوێت پارێزکارییا خودێ کرین دەست دەست بۆ بەحەشتێ دێ ئێنە ڕەوانەکرن، ڤێجا گاڤا گەھشتنە دەڤ بەحشتێ دەرگەھێت وێ بۆ وان ڤەدبن، و دەرگەھڤانێت وێ دێ بێژنە وان: سلاڤ ل ھەوە بن، ھوین ژ گونەھان ھاتنە پاقژکرن، و ھەڕنە د بەحەشتێدا و ھەروھەر تێدا بن. و دیسا دبێژیت: (وَلِمَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ جَنَّتَانِ) و ئەوێ ترسا ڕاوەستیانێ بەرانبەری خودایێ خۆ د دلیدا، دو بەحەشت یێت بۆ ھەیین. و پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا ترمزیدا و ئه‌لبانی دورست دانایه، دبێژیت: (عينان لا تمسهما النار : عين بكت من خشية الله ، وعين باتت تحرس في سبيل الله) دوو چاڤان ئاگر ناسۆژن: چاڤەک د ترسێت خودێدا گریابیت، و چاڤەک شەڤ مابیت زێرەڤانی د رێکا خودێدا کربیت.
چار : خۆ ڕاگرتن ل سه‌ر دینێ خودێ.
خودایێ مه‌زن دبێژیت: (إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنتُمْ تُوعَدُونَ) ب ڕاستی ئەوێت گۆتین: خودانێ مە خودێیە، پاشی ل سەر ڤێ مایین و خۆ ڕاگرتین، ملیاکەت [وەختێ مرنێ] دئێنە دەڤ وان [و دبێژنە وان:] نەترسن [ژ تشتێ ھوین دێ ب بەرڤەچن]، و ب خەم نەکەڤن [ژ تشتێ ھەوە د دنیایێدا ب پاش خۆڤە ھێلایی]، و مزگینییا وێ بەحەشتێ ل ھەوە بیت ئەوا پەیمان بۆ ھەوە پێ ھاتی دان.
پێنج: رازیبوون ب خودێ، خودان، و ب موحەممەدی پێغەمبەر، و ب ئیسلامێ دین.
ئه‌بی سه‌عید خودێ ژێ رازی بیت دڤه‌گێرا موسلمیدا دبێژیت: پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن گۆته من : (يا أبا سعيد ! من رضي بالله ربا ، وبالإسلام دينا ، وبمحمد نبيا ، وجبت له الجنة فعجب لها أبو سعيد . فقال : أعدها علي . يا رسول الله ! ففعل ... الحديث) یا بابێ سه‌عیدی هه‌ركه‌سێ ب خودێ، خودان، و ب موحەممەدی پێغەمبەر، و ب ئیسلامێ دین. رازی بیت، به‌حه‌شت بۆ واجب بوو، بابێ سه‌عیدی پێ خوش بوو، گۆت كا جاره‌كا دی بۆ بێژه‌ڤه یا پێغه‌مبه‌رێ خودێ، بۆ گۆته ڤه، و دڤه‌گێرا حاكم و ئبن حه‌بان و ئه‌بو داودیدا و ئه‌لبانی دورست دانایه هاتیه : (من قال رضيت بالله ربا وبالإسلام دينا وبمحمد رسولا وجبت له الجنة) ، هه‌ر كه‌سێ بێژیت ئەز رازیمە ب خودێ، خودان، و ب موحەممەدی پێغەمبەر، و ب ئیسلامێ دین. گونەھێت وی ھاتنە ژێبرن.
شه‌ش: ژبه‌ركرن و كارتێكرنا باشناڤێت خودێ.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا بوخاریدا دبێژیت: (إن لله تسعة وتسعين اسما مائة إلا واحدا من أحصاها دخل الجنة) ب راستی خودێ نوت و نه‌ھ سه‌د كێم ئێك ناڤ یێت هه‌ین هه‌ركه‌سێ ژ به‌ركه‌ت و كار پێ بكه‌ت ئه‌و چو به‌حه‌شتێ.
حه‌فت: ڤیانا سوره‌تا ئیخلاص و خوداندنا وێ به‌رده‌وام.
ئەنەس خودێ ژێ رازی بیت دبێژیت: (أن رجلا قال : والله إني لأحب هذه السورة { قل هو الله أحد } فقال رسول الله صلى الله عليه وسلم حبك إياها أدخلك الجنة) ترمزی ڤه‌گێرایه و ئه‌لبانی دورست دانایه ئەنەسی خودێ ژێ رازی بیت گۆت: زەلامەکێ گۆت: یا پێغەمبەرێ خودێ: ب راستی ئەز حەژ ڤێ سۆرەتێ دکەم: قُلْ ەُۆ اللَّە ڕَحدٌ، گۆت: ب راستی حەژێکرنا تە بۆ وێ تو بریە بەحەشتێ. ئه‌بو هوره‌یره خودێ ژێ رازی بیت دبێژیت: (أقبلت مع النبي صلى الله عليه وسلم فسمع رجلا يقرأ ( قل هو الله أحد الله الصمد ) فقال رسول الله صلى الله عليه وسلم : (وجبت . قلت : ما وجبت ؟ قال : الجنة ) نه‌سائێ ڤه‌گێرایه و ئه‌لبانی دورست دانایه ئه‌ز ل گه‌ل پێغه‌مبه‌ری دچووم سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن گولێ بوو زه‌لامه‌ك (قل هو الله أحد الله الصمد) دخوینیت ئینا گۆت واجب بوو من گۆت: چ واجب بوو گۆت به‌حه‌شت، و دیسا پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: (من قرأ قل هو الله أحد عشر مرات بنى الله له بيتا في الجنة) طه‌به‌رانی ڤه‌گێرایه و ئه‌لبانی دورست دانایه
هه‌شت: خاندنا سوره‌تا ته‌باره‌ك.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا طه‌به‌رانیدا وئه‌لبانی باش دانایه دبیژیت: (سورة من القرآن ما هي إلا ثلاثون آية، خاصمت عن صاحبها حتى أدخلته الجنة وهي تبارك) ژ قورئانێ سۆرەتەکا د قورئانێدا ھەی سیھ ئایەت تنێنه، بەڕەڤانی بۆ خودانێ خۆ کر ھەتا بریه به‌حه‌شتێ ئەو ژی: (تبارك الذي بيده الملك) ئانکو سۆرەتا تەبارەکە.
نه‌ھ : خاندنا ئایه‌تا كورسی پشتی هه‌ر نڤێژه‌كا فه‌رز.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا نه‌سائیدا و ئه‌لبانی دورست دانایه، دبێژیت: (من قرأ آية الكرسي دبر كل صلاة مكتوبة لم يمنعه من دخول الجنة إلا أن يموت) يێ دويف هه‌ر نڤێژه‌كا فه‌رزرا ئایه‌تا كورسی بخوينت چ وى ژبه‌حه‌شتێ ناڤه‌گريت ئه‌و نه‌بيت بمريت.
ده‌ھ: پاریزیكرنا دوو ساخله‌تان، زكركرنا دویف نڤێژانرا و به‌ری نڤستنێ.
عه‌بدوللاهێ كورێ عه‌مری خودێ ژێ رازی بیت دڤه‌گێرا ترمزی و نه‌سائی و ئه‌بو داوددا و ئه‌لبانی دورست دانایه، دبێژیت پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: (خَصْلَتَانِ أو خَلَّتَانِ لَا يُحَافِظُ عَلَيْهِمَا عَبْدٌ مُسْلِمٌ إلا دخل الْجَنَّةَ هُمَا يَسِيرٌ وَمَنْ يَعْمَلُ بِهِمَا قَلِيلٌ يُسَبِّحُ في دُبُرِ كل صَلَاةٍ عَشْرًا وَيَحْمَدُ عَشْرًا وَيُكَبِّرُ عَشْرًا فَذَلِكَ خَمْسُونَ وَمِائَةٌ بِاللِّسَانِ وَأَلْفٌ وخمسمائة في الْمِيزَانِ وَيُكَبِّرُ أَرْبَعًا وَثَلَاثِينَ إذا أَخَذَ مَضْجَعَهُ وَيَحْمَدُ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ وَيُسَبِّحُ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ فَذَلِكَ مِائَةٌ بِاللِّسَانِ وَأَلْفٌ في الْمِيزَانِ فَلَقَدْ رأيت رَسُولَ اللَّهِ صلی الله عليه وسلم يَعْقِدُهَا بيده قالوا يا رَسُولَ اللَّهِ كَيْفَ هُمَا يَسِيرٌ وَمَنْ يَعْمَلُ بِهِمَا قَلِيلٌ قال يَأْتِي أَحَدَكُمْ يَعْنِي الشَّيْطَانَ في مَنَامِهِ فَيُنَوِّمُهُ قبل أَنْ يَقُولَهُ وَيَأْتِيهِ في صَلَاتِهِ فَيُذَكِّرُهُ حَاجَةً قبل أَنْ يَقُولَهَا) دوو ساخله‌تان، نینه به‌نده‌یه‌كێ موسلمان پارێزیی ل سه‌ربكه‌ت، هه‌كه وی نه به‌نه به‌حه‌شتێ، ئه‌و هه‌ردوو دساناهینه، به‌لێ كێم كار پێ دكه‌ن، دویف هه‌ر نڤێژه‌كێرا ده‌ھ جاران بێژیت: سبحان الله و ده‌ھ جاران بێژت: الحمد لله و ده‌ھ جاران بێژیت: الله اكبر، و ئه‌ڤه ب ئه‌زمانی بوونه سه‌د و پێنجی و د ترازیێدا بوونه هزار و پێنج سه‌د، و ده‌مێ دچیته سه‌ر جهێ خۆ سیھ چار جاران بێژیت: الله اكبر و سیھ و سێ جاران بێژیت: الحمد لله و سیھ و سێ جاران بێژیت: سبحان الله، ئه‌ڤه ب ئه‌زمانی بوونه سه‌د و دترازیێدا بۆنه هزار و من پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن ب تلێت خۆ دهه‌ژمارتن وگۆتن، یا پێغه‌مبه‌رێ چاوا ئه‌و یێت ب ساناهینه و كێم كار پێ دكه‌ن؟ گۆت: شه‌یتان دێ هێته د خه‌وا ئێك ژ هه‌وه دا دێ نڤینیت به‌ری بێژیت، و دنڤێژا ویدا و هه‌وجه‌ییه‌كێ ئینیته بیرا وی به‌ری بێژیت.
یازده: زیده زكركرنا خودێ ب ره‌نگه‌كێ گشتی و به‌رده‌وام.
ئه‌بی هوره‌یره خودێ ژێ رازی بیت د ڤه‌گێرا ئبن ماجه‌دا و ئه‌لبانی دورست دانایه، دبێژیت: پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن ل به‌ر من را بوری و من تشته‌ك د چاند گۆت : (يا أبا هريرة ما الذي تغرس قلت غراسا لي قال ألا أدلك على غراس خير لك من هذا قال بلى يا رسول الله قال قل سبحان الله والحمد لله ولا إله إلا الله والله أكبر يغرس لك بكل واحدة شجرة في الجنة) گۆت یا ئه‌بو هوریره ئه‌و چیه تو دچینی؟ من گۆتێ شتلێت منن گۆت: ئه‌ز به‌رێ ته نه‌ده‌مه چاندنه‌كا ژ ڤێ چاندنێ بۆ ته ب خێرتر؟ من گۆت: به‌لێ ئه‌ی پێغه‌مبه‌رێ خودێ، گۆت: بێژه (سبحان الله والحمد لله ولا إله إلا الله والله أكبر) خودێ دێ بۆ ته ب هه‌ر ئێك ژ وان داره‌كێ د به‌حه‌شتێدا چینیت. و دڤه‌گێرا ترمزیدا هاتیه و ئه‌لبانی دورست دانایه دبێژیت: (من قال سبحان الله العظيم وبحمده غرست له نخلة في الجنة) ھەرکەسێ بێژیت: ئەز خودێ ژ ھەمی کێماسییان پاک و پاقژ دکەم و ب ھاریکارییا وی، دارقەسپەک بۆ د بەحەشتێدا ھاتە چاندن. و دڤه‌گێرا بوخاری و موسلمیدا ژ ڤه‌گوهازتنا ئه‌بو موسایێ ئه‌شعه‌ری هاتیه، دبێژیت: پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن گۆته من: (ألا أدلك على كلمة من كنوز الجنة - أو قال - على كنز من كنوز الجنة ؟ فقلت : بلى . فقال : لا حول ولا قوة إلا بالله) ئەبو موسایێ ئەشعەری خودێ ژێ رازی بیت دبێژیت: پێغەمبەرێ خودێ سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن گۆتە من: ئەز خزینەکێ ژ خزینێت بەحەشتێ نیشا تە نەدەم؟ من گۆت: بەلێ یا پێغەمبەرێ خودێ، گۆت: چو بزاڤ و شیان و چو ھێز نینن ب خودێ نەبن.
دوازده: پارازتن ل سه‌ر سه‌ردارێ ئیستغفاران.
پیغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا بوخاریدا دبێژیت : (سيِّدُ الاسْتِغْفار أَنْ يقُول الْعبْدُ: اللَّهُمَّ أَنْتَ رَبِّي، لا إِلَه إِلاَّ أَنْتَ خَلَقْتَني وأَنَا عَبْدُكَ، وأَنَا على عهْدِكَ ووعْدِكَ ما اسْتَطَعْتُ، أَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ ما صنَعْتُ، أَبوءُ لَكَ بِنِعْمتِكَ علَيَ، وأَبُوءُ بذَنْبي فَاغْفِرْ لي، فَإِنَّهُ لا يغْفِرُ الذُّنُوبِ إِلاَّ أَنْتَ. منْ قَالَهَا مِنَ النَّهَارِ مُوقِناً بِهَا، فَمـاتَ مِنْ يوْمِهِ قَبْل أَنْ يُمْسِيَ، فَهُو مِنْ أَهْلِ الجنَّةِ، ومَنْ قَالَهَا مِنَ اللَّيْلِ وهُو مُوقِنٌ بها فَمَاتَ قَبل أَنْ يُصْبِح، فهُو مِنْ أَهْلِ الجنَّةِ) سەردارا دوعایا گونەھ ژێبرنێ ئەڤەیە: بەندە بێژیت: خودێ وۆ تو خودانێ منی، ژ بەلی تە من چو خودان نینن، تە ئەز یێ چێکریم و ئەز بەندەیێ تەمە، و ئەز یێ ل سەر وێ سۆز و پەیمانا تە ژ مە وەرگرتی، ھندی ئەز بشێم، ئەز خۆ ب تە دپارێزم ژ خرابییا من کری، و ئەز کەرەمێت تە ل سەر خۆ ئاشکەرا دکەم و ئەز ئعتیرافێ (دانپێدانێ) ب گونەھێت خۆ ژی دکەم، ڤێجا گونەھێت من ژێ ببە، ب راستی کەس گونەھان ژێ نابەت تو نەبی. و ھەرکەسێ ڤێ دوعایێ ب باوەرییەکا موکوم رۆژێ بێژیت و پاشی د رۆژا خۆدا بمریت بەری ئێڤار لێ ببیت، ئەو خەلکێ بەحەشتێیە، و ھەرکەسێ ڤێ دوعایێ ب باوەرییەکا موکوم شەڤێ بێژیت، و پاشی بمریت بەری رۆژ لێ ببیت، ئەو خەلکێ بەحەشتێیە.
سێزده: دویماهیك ئاخفتن ببیته (لا اله الا الله).
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا حاكم و ئه‌بو داودیدا دبێژیت: (من كان آخر كلامه لا إله إلا الله دخل الجنة)ژ مەعاز خودێ ژێ رازی بیت دبێژیت: پێغەمبەرێ خودێ سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن گۆت: ھەرکەسێ دویماھیک ئاخفتنا وی (لا إِلەَ إِلاَّ الله) بیت ئەو چۆ بەحەشتێ.
چارده: باش ده‌ستنڤێژ بێته‌گرتن دگه‌ل خاندنا زكرێت ده‌ستنڤێژشوشتنێ.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا موسلمیدا دبێژیت: (ما مِنْكُمْ مِنْ أَحدٍ يتوضَّأُ فَيُبْلِغُ أَو فَيُسْبِغُ الوُضُوءَ ثُمَّ قَالَ: أَشْهدُ أَنْ لا إِله إِلاَّ اللَّه وحْدَه لا شَريكَ لهُ، وأَشْهدُ أَنَّ مُحمَّدًا عبْدُهُ وَرسُولُه، إِلاَّ فُتِحَت لَهُ أَبْوابُ الجنَّةِ الثَّمَانِيَةُ يَدْخُلُ مِنْ أَيِّها شاءَ) نینە ئێک ژ ھەوە دەستنڤێژا خۆ راست و دورست بشۆت، پاشی بێژیت: ئەز شەھدە ددەم کو ب راستی چو پەرستی یێت راست و دورست نینن خودێ نەبیت و یێ بێ شریک و بێ ھەڤالە و موحەممەد بەندەیێ وییە و پێغەمبەرێ وییە، ھەکە ھەر ھەشت دەرگەھێت بەحەشتێ بۆ ڤەنەبن.
پازده: ده‌ستنڤێژگرتنا دورست و كرنا دوو ركعه‌تان پشتی وێ.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا موسلمیدا دبێژیت: (ما من مُسْلِمٍ يَتَوَضَّأُ فَيُحْسِنُ وُضُوءَهُ ثُمَّ يَقُومُ فَيُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ مُقْبِلٌ عَلَيْهِمَا بِقَلْبِهِ وَوَجْهِهِ إلا وَجَبَتْ له الْجَنَّةُ) نینه موسلمانه‌ك ده‌ستنڤێژا خۆ بشوت و باش بشوت پاشی رابیت دوو ركعه‌تان بكه‌ت به‌رێ وی و دلێ وی ل گه‌ل خودێ بت هه‌كه خودێ به‌حه‌شتێ بۆ واجب نه‌كه‌ت.
شازده: ڤه‌گه‌راندنا بانگی:
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا موسلمیدا دبێژیت: (إذا قال الْمُؤَذِّنُ الله أَكْبَرُ الله أَكْبَرُ فقال أحدكم الله أَكْبَرُ الله أَكْبَرُ ثُمَّ قال أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إلا الله قال أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إلا الله ثُمَّ قال أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رسول اللَّهِ قال أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رسول اللَّهِ ثُمَّ قال حَيَّ على الصَّلَاةِ قال لَا حَوْلَ ولا قُوَّةَ إلا بِاللَّهِ ثُمَّ قال حَيَّ على الْفَلَاحِ قال لَا حَوْلَ ولا قُوَّةَ إلا بِاللَّهِ ثُمَّ قال الله أَكْبَرُ الله أَكْبَرُ قال الله أَكْبَرُ الله أَكْبَرُ ثُمَّ قال لَا إِلَهَ إلا الله قال لَا إِلَهَ إلا الله من قَلْبِهِ دخل الْجَنَّةَ) هه‌كه بانگبێژێ گۆت: (الله اكبر الله اكبر) ئێك ژ هوه گۆت: (الله اكبر الله اكبر) پاشی ده‌مێ گۆت: (أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إلا الله) بێژیت: (أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إلا الله) پاشی هه‌كه گۆت: (أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رسول اللَّهِ) ئه‌و ژی بێژیت: (أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رسول اللَّهِ) پاشی هه‌كه گۆت: (حَيَّ على الصَّلَاةِ) ئه‌و بێژیت: (لَا حَوْلَ ولا قُوَّةَ إلا بِاللَّهِ) پاشی هه‌كه گۆت: (حَيَّ على الْفَلَاحِ) ئه‌و بێژیت: (لَا حَوْلَ ولا قُوَّةَ إلا بِاللَّهِ) پاشی هه‌كه گۆت: (الله أَكْبَرُ الله أَكْبَرُ) ئه‌و ژی بێژیت: (الله أَكْبَرُ الله أَكْبَرُ) پاشی هه‌كه كۆت: (لَا إِلَهَ إلا الله) ژ دل بێژیت : (لَا إِلَهَ إلا الله) چو به‌حه‌شتێ.
ئه‌بو هوره‌یره خودێ ژێ رازیبیت د ڤه‌گێرا ئیمام ئه‌حمه‌د و نه‌سائێ و ئبن حه‌بانیدا دبێژیت: ئه‌م ل گه‌ل پێغه‌مبه‌ری بوین سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن: (فقام بلال فنادى فلما سكت قال رسول الله صلی الله عليه وسلم من قال مثل ما قال هذا يقينا دخل الجنة) بلال رابوو بانگدا ده‌می دوماهیك هاتی پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن گۆت: هه‌ركه‌سێ وه‌كی ڤی ژ دل بێژیت چو به‌حه‌شتێ.
هه‌ڤده: بانگدان دوازده سالان:
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا حاكم و ئبن ماجه‌دا و ئه‌لبانی دورست دانایه دبێژیت: (من أَذَّنَ ثِنْتَيْ عَشْرَةَ سَنَةً وَجَبَتْ له الْجَنَّةُ وَكُتِبَ له بِتَأْذِينِهِ في كل يَوْمٍ سِتُّونَ حَسَنَةً وَلِكُلِّ إِقَامَةٍ ثَلَاثُونَ حَسَنَةً) هه‌ر كه‌سێ دوازده سالان بانگ بده‌ت به‌حه‌شت بۆ وی واجب بوو و ب بانگێ وی شێست خێر بۆ هاتنه نڤیسین و ب قامه‌تگرتنا وی سیھ خێر.
هه‌ژده: پارێزیكرن ل سه‌ر نڤێژان:
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن ددڤه‌گێرا ئیمام ئه‌حمه‌دیدا دبێژیت: (من حَافَظَ على الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ رُكُوعِهِنَّ وَسُجُودِهِنَّ وَوُضُوئِهِنَّ وَمَوَاقِيتِهِنَّ وَعَلِمَ انهن حَقٌّ من عِنْدِ اللَّهِ دخل الْجَنَّةَ أو قال وَجَبَتْ له الْجَنَّةُ او قال: حُرِّمَ على النَّارِ) هه‌ركه‌سێ پارێزیێ ل سه‌ر پێنج نڤێژان بكه‌ت روكوعێت وان و سوجدێت وان و ده‌مێ وان و ده‌ستنڤێژگرتنا وان و بزانینیت ئه‌و راستن ل ده‌ف خودێنه چو به‌حه‌شتێ یان به‌حه‌شت بۆ واجب بوو یان ئه‌و ل سه‌ر ئاگری حه‌رام بوو.
و پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا ئبن ماجه و ئه‌بوداودا دبێژیت: (قال الله عز وجل افْتَرَضْتُ على أُمَّتِكَ خَمْسَ صَلَوَاتٍ وَعَهِدْتُ عِنْدِي عَهْدًا أَنَّهُ من حَافَظَ عَلَيْهِنَّ لِوَقْتِهِنَّ أَدْخَلْتُهُ الْجَنَّةَ وَمَنْ لم يُحَافِظْ عَلَيْهِنَّ فلا عَهْدَ له عِنْدِي) خودایێ مه‌زن دبیژیت: من پێنج نڤێژ ل سه‌ر ئومه‌تا ته ییت فه‌رزكرین و من ل ده‌ف خۆ په‌یمانا دای هه‌ر كه‌سێ پارێزیێ دده‌مێ واندا لێ بكه‌ت ئه‌ز وی ببه‌مه‌به‌حه‌شتێ و یێ پارێزیێ ل سه‌ر نه‌كه‌ت وی چ په‌یمان ل ده‌ف من نینن.
نوازده: پارێزیا نڤێژا سپێدێ و ئێڤارێ:
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا بوخاری و موسلمیدا دبێژیت: (مَنْ صلَّى البرْديْن دَخَلَ الجنَّة) ھەرکەسێ نڤێژا سپێدێ و ئێڤاری بکەت، چۆ بەحەشتێ. و دڤه‌گێرا موسلمیدا دبێژیت: (لَنْ يلجَ النَّار أَحدٌ صلَّى قبْلَ طُلوعِ الشَّمْس وَقَبْل غُرُوبَها) کەسەک ناچیتە جەھنەمێ نڤێژا سپێدێ و ئێڤاری بکەت.
بیست: كرنا دوازده ركعه‌تێت سونه‌تێت ره‌واتب:
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا موسلمیدا دبێژیت: (مَا مِنْ عبْدٍ مُسْلِم يُصَلِّي للَّهِ تَعَالى كُلَّ يَوْمٍ ثِنْتَيْ عشْرةَ رَكْعَةً تَطوعاً غَيْرَ الفرِيضَةِ، إِلاَّ بَنَى اللَّه لهُ بَيْتاً في الجَنَّةِ، أَوْ: إِلاَّ بُنِي لَهُ بيتٌ في الجنَّةِ) نینە بەندەیەکێ موسلمان ھەرۆژ دازدە رکعەتان سونەت ژ بلی فەرزان بۆ خودێ بکەت، ھەکە خودێ مالەکێ بۆ د بەحەشتێدا ئاڤا نەکەت. یان: ھەکە مالەک بۆ د بەحەشتێدا نەھێتە ئاڤاکرن.
بیست وئێك: چل رۆژان نڤێژ ده‌ستپیكا ته‌كبیرا ئیحرامێ ب جه‌ماعه‌ت بێنه‌كرن.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا ترمزیدا و ئه‌لبانی باش دانایه دبێژیت: (من صلى لِلَّهِ أَرْبَعِينَ يَوْمًا في جَمَاعَةٍ يُدْرِكُ التَّكْبِيرَةَ الْأُولَى كُتِبَتْ له بَرَاءَتَانِ بَرَاءَةٌ من النَّارِ وَبَرَاءَةٌ من النِّفَاقِ) هه‌ركه‌سێ چل رۆژان بۆ خودێ نڤێژان ب جه‌ماعه‌ت بكه‌ت و ب گه‌هیته ته‌كبیرا ئێكێ یا ئیحرامێ دوو به‌رائه‌ت بۆ هاتنه نڤیسین به‌رائه‌ت ژ ئاگری و و به‌رائه‌ت ژ دوورویاتیێ.
بیست و دوو: زێده سوجده‌برن بۆ خودێ.
رەبیعەیێ کورێ کەعبێ ئەسلەمی خزمەتکارێ پێغەمبەری دڤه‌گێرا موسلمیدا دبێژیت: ئەز ب شەڤ دمامە دەف پێغەمبەری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن من ئامانێ دەستنڤێژشویشتنا وی و دەستئاڤا وی بۆ دئینا، ئینا گۆتە من: (سلْني، فقُلْت: أسْألُكَ مُرافَقَتَكَ في الجنَّةِ. فقالَ: أوَ غَيْرَ ذلِك؟، قُلْت: أسْألُكَ مُرافَقَتَكَ في الجنَّةِ. فقالَ: أوَ غَيْرَ ذلِك ؟ قُلْت: هو ذَاك. قال: فأَعِنِّي على نَفْسِكَ بِكَثْرةِ السجُودِ) ژ من بخوازە، من گۆت: ئەز داخوازا ھەڤالینییا تە دکەم د بەحەشتێدا، گۆت: ژ بلی ڤێ؟ من گۆت: ئەز داخوازا ھەڤالینییا تە دکەم د بەحەشتێدا، گۆت: ژ بلی ڤێ؟ من گۆت: ھەر ئەوە. ئینا گۆت: پا ھاریکارییا من ل سەر خۆ بک ب گەلەک سوجدەیان.
بیست و سێ: ئاڤاكرنا مزگه‌فتان.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا به‌یهه‌قی و ئبن حه‌بان و ئبن ماجه‌دا و ب سه‌نه‌ده‌كا دورستدا دبێژیت: (من بنى لله مسجدا ولو كمفحص قطاة بنى الله له قصرا في الجنة) هه‌ركه‌سێ مزگه‌فته‌كێ هنگی هێلیڤانكا تیڤیركه‌كێ یان بچویكتر ئاڤابكه‌ت خودێ دێ ماله‌كێ د به‌حه‌شتێدا ئاڤاكه‌ت). و دڤه‌گێرا بوخاری و موسلمیدا هاتیه: (من بَنَى مَسْجِدًا لِلَّهِ تَعَالَى يَبْتَغِي بِهِ وَجْهَ اللَّهِ بَنَى الله له بَيْتًا في الْجَنَّةِ) و في رِوَايَة (مثله في الْجَنَّةِ). هه‌ركه‌سێ مزگه‌فته‌كێ بۆ خودێ ئاڤا بكه‌ت رازیبوون و رویێ خودێ پێ بخازیت خودێ دێ بۆ خانیه‌كێ دبه‌حه‌شتێدا ئاڤاكه‌ت). و دڤه‌گێره‌كێدا: (وه‌كی وێ دبه‌حه‌شتێدا).
بیست و چار: هاتن و چونا مزگه‌فتان بۆ كرنا نڤێژان.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا بوخاری و موسلمیدا دبێژیت: (منْ غدَا إلى المَسْجِدِ أو رَاحَ، أعدَّ اللَّهُ لَهُ في الجنَّةِ نُزُلاً كُلَّمَا غَدا أوْ رَاحَ) ھەرکەسێ بچیتە مزگەفتێ یان بزڤریت، خودێ بۆ د بەحەشتێدا مێڤانداری بەرھەڤکرییە، ھەر گاڤا بچیت یان بزڤریت.
بیست و پێنج: دانا خوارنێ و سلاڤ به‌لاڤكرن و باشیا ل گه‌ل كه‌س و كاران و نڤێژكرنا ب شه‌ڤێ.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا ترمزیدا دبێژیت: (يَا أيُّهَا النّاسُ أفْشُوا السَّلام، وَأْطعِمُوا الطْعَامَ، وَصِلُوا الأْرحامَ، وَصَلُّوا والنَّاس نيامٌ، تَدْخُلوا الجُنَّة بسلام) گەلی خەلکی، سلاڤێ بەلاڤ بکەن، و زادی و خوارنێ بدەن، و باشیێ دگەل مرۆڤێت خۆ بکەن، و خەلکێ نڤستی، شەڤنڤێژان بکەن، ب سلامەتی دێ چنە بەحەشتێ. دیسا پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا حاكم و ئبن حه‌بان و ئبن خوزه‌یمه‌دا دبێژیت: (إِنَّ فِي الْجَنَّةِ غُرَفًا يُرَى ظَاهِرُهَا مِنْ بَاطِنِهَا وَبَاطِنُهَا مِنْ ظَاهِرِهَا أَعَدَّهَا اللَّهُ لِمَنْ أَطْعَمَ الطَّعَامَ وَأَفْشَى السَّلامَ وَصَلَّى بِاللَّيْلِ وَالنَّاسُ نِيَامٌ) د به‌حه‌شتێدا هنده ژورێت بلند یێت هه‌ین سه‌ر و بنێت وان هندێت د رونن دهێنه دیتن خودێ یێت به‌رهه‌ڤكرین بۆ وان یێت خارنێ دده‌ن و سلاڤێ دكه‌ن و خلكێ نڤستی شه‌ڤ نڤێژان دكه‌ن.
بیست و شه‌ش: راستگویی و دلسوزی و ئه‌مانه‌ت پاریزی و ده‌همه‌ن پاقژی و چاڤ و ده‌ست پارێزی.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا حاكمی و ئبن حه‌بانیدا دبێژیت: (اضمنوا لي ستا من أنفسكم أضمن لكم الجنة ؛ اصدقوا إذا حدثتم ، و أوفوا إذا وعدتم ، وأدوا إذا ائتمنتم ، و احفظوا فروجكم ، و غضوا أبصاركم ، و كفوا أيديكم) شه‌ش تشتان ژ خۆ پشتراستكه‌ن ئه‌ز به‌حه‌شتێ بۆ هه‌وه پشتراستدكه‌م هه‌كه هوین ئاخفتن، راستیێ بێژن، و هه‌كه هه‌وه ژڤان دا، ب جھ بینن، و هه‌كه باوه‌ری ب هه‌وه هاته برن، ئه‌مانه‌تی ب پارێزن، و ده‌همنا خۆ ب پارێزن و چاڤێت خۆ ژ حه‌رامی بگرن و ده‌ستێت خۆ ژ خرابیێ ڤه‌گرن.
بیست و حه‌فت: ئه‌زمان و ده‌همان پارازتن:
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا بوخاریدا دبێژیت: (مَنْ يَضْمَنْ لي ما بيْنَ لَحْيَيْهِ وَمَا بيْنَ رِجْلَيْهِ أضْمنْ لهُ الجَنَّة) ھەرکەسێ دەمانێ ب پاراستنا مابەینا ھەردووپی یێت خۆ ( مەخسەد پێ دەڤ و ئەزمانە، نەحرام ب دەڤی بێتە خارن و نە خرابی ب ئەزمانی بێتە گوتن ) و مابەینا ھەردوو پێت خۆ بدەتە من ئەز دێ دەمانێ ب بەحەشتێ دەمێ.
بیست و هه‌شت: به‌ره‌ڤانیكرن ژ برایێ موسلمان د پشت ویرا.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودی ل سه‌ربیت دڤه‌گێرا طه‌به‌رانیدا و ئه‌لبانی دورست دانایه دبێژیت: (من ذَبَّ عن عِرْضِ أَخِيهِ بِالْمَغِيبِ كان حَقًّا على اللَّهِ عز وجل أَنْ يَعْتِقَهُ مِنَ النَّارِ) هه‌ركه‌سێ به‌ره‌ڤانیێ ژ نه‌كامیكرنا برایی خۆ پشت ویرا بكه‌ت بێگومان خودێ دێ وی ژ ئاگری ئازاكه‌ت.
بیست و نه‌ھ : كه‌رب داعويران.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا ترمزی و ئه‌بو داوددا و ئه‌لبانی دورست دانایه دبێژیت: (مَنْ كظَمَ غيظاً، وهُو قَادِرٌ عَلَى أَنْ يُنْفِذَهُ، دَعَاهُ اللَّهُ سُبْحانَهُ وتَعالَى عَلَى رُؤُوسِ الْخلائقِ يَوْمَ الْقِيامَةِ حَتَّى يُخَيِّرَهُ مِنَ الْحُورِ الْعِينِ مَا شَاءَ) ھەرکەسێ کەربا خۆ داعویریت، و ئەو بشێت کەربا خۆ دارێژیت و دەربێخیت، خودایێ مەزن و ژ ھەمی کێماسییان پاک و پاقژ رۆژا قیامەتێ دێ وی ل سەر سەرێ ھەمی خەلکی گازی کەت، ھەتا وی ب کەیفا ویڤە بھێلیت کا چەند حۆری و پەری بڤێن.
سیھ: سه‌ده‌قه دان و بۆ ببیته سه‌رده‌رك.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا ئیمام ئه‌حمه‌ددا و ئه‌لبانی دورست دانایه دبێژیت: (من تصدق بصدقة ابتغاء وجه الله ختم له بها دخل الجنة) هه‌ركه‌سێ صه‌ده‌قه‌كێ بده‌ت رازیبونا خودێ پێ بڤێت و بو ببیته دویماهیك چو به‌حه‌شتێ.
سیھ و ئێك: ره‌وشت چاكی و هێلانا مه‌دركیێ خۆ هه‌كه یێ مافدار ژی بیت و هێلانا دره‌وێ خۆ ب ترانه‌ڤه‌ژی.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤیت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا ئه‌بو داودا دبێژیت: (أَنا زَعِيمٌ ببَيتٍ في ربَضِ الجنَّةِ لِمَنْ تَرَكَ المِراءَ. وَإِنْ كَانَ مُحِقّاً، وَببيتٍ في وَسَطِ الجنَّةِ لِمَنْ تَرَكَ الكَذِبَ، وإِن كَانَ مازِحاً، وَببيتٍ في أعلى الجَنَّةِ لِمَن حَسُنَ خُلُقُهُ) ئەز کەفیلم ب مالەکێ ل دۆرماندۆرێت بەحەشتێ: بۆ وی یێ جەدەلکێشیێ بھێلیت خۆ ھەکە یێ حەق ژی بیت، و ب مالەکێ ل نیڤا بەحەشتێ یێ درەوێ بھێلیت خۆ ب ترانەڤە ژی و ب مالەکێ ل سەرێ بەحەشتێ بۆ وی یێ سنج و رەوشت باش بیت. و دڤگێرا ترمزیدا ئه‌بو هولایره خودێ ژێ رازی بیت دبێژیت: (سُئِلَ رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم عَنْ أَكثرِ مَا يُدْخلُ النَّاس الجَنَّةَ ؟ قال: تَقْوى اللَّهِ وَحُسنُ الخُلُق وَسُئِلَ عن أَكثرِ مَا يُدْخِلُ النَّاسَ النَّارَ فَقَالَ: الفَمُ وَالفَرْجُ) پسیار ژ پێغەمبەرێ خودێ سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن ھاتەکرن ژ تشتێ ژ ھەمیان پتر مرۆڤی دبەتە بەحەشتێ؟ گۆت: ترسا خودێ و سنج و رەوشت باشی و پسیار لێ ھاتەکرن ژ تشێ ژ ھەمیان پتر مرۆڤی دبەتە جەھنەمێ؟ گۆت: دەڤ (مەخسەد پێ ئاتافێت دەڤینە) و نافلنگ.
و دڤه‌گێره‌كا دیدا یا ترمزیدا سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: (أَلا أَخْبرُكُمْ بِمَنْ يَحْرُمُ عَلى النَّارِ أَوْ بِمَنْ تَحْرُمُ عَلَيْهِ النَّارُ ؟ تَحْرُمُ على كُلِّ قَرِيبٍ هَيِّنٍ ليِّنٍ سَهْلٍ) ئەز بۆ ھەوە نەبێژم کا کی ل سەر ئاگری حرام دبیت، یان ئاگر ل سەر کێ حەرام دبیت؟ ئاگر ل سەر ھەر ئێکێ ب باشیا خۆ نێزیکی خەلکی، و یێ بۆ خۆ و دنیا خۆ ب ساناھی، و یێ بۆ خەلکی و ھەوجەیێت وان و کرنا خێرێ نەرم، و یێ ب ساناھی بۆ ب جھئینانا ھەوجەیێت خەلکی..
سیھ و دوو: باشی و بێنفره‌هیا ژنێ ل سه‌ر خرابیا زه‌لامی.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا طه‌به‌رانیدا و ئه‌لبانی باش ل گه‌ل غیه‌ری خۆ دانایه دبێژیت: (ألا أخبركم بنسائكم في الجنة ؟ . قلنا : بلى يا رسول الله ! قال : كل ودود ولود ، إذا غضبت ، أو أسيء إليها ، أو غضب زوجها قالت : هذه يدي في يدك ، لا أكتحل بغمض حتى ترضى) ئه‌ز بۆ هه‌وه نه‌بێژم ژنێت هه‌وه یێت د به‌حه‌شتێدا؟ مه گۆت: به‌لێ یا پێغه‌مبه‌رێ خودێ، گۆت: ژنا زاروك دبن و خۆ شرینكه‌ر ئه‌وا هه‌كه كه‌ربێت وێ هاتنه ڤه‌كرن یان هاته عێجزكرن یان ژی زه‌لامێ وێ تۆڕه ببیت بێژیت: ئه‌ڤه ده‌ستێ من د ناڤ ده‌ستێ ته‌دا و چااڤێت من ناچنه سه‌رێك هه‌تا رازی دبی.
سیھ و سێ: باشیا ژنێ و جهئینانا ئه‌ركان.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا ئبن حه‌بانیدا دبێژیت: (إِذَا صَلَّتِ الْمَرْأَةُ خُمُسَهَا وَصَامَتْ شَهْرَهَا وَحَصَّنَتْ فَرْجَهَا وَأَطَاعَتْ بَعْلَهَا دَخَلَتْ مِنْ أَيِّ أَبْوَابِ الْجَنَّةِ شَاءَتْ) هه‌كه ژنێ پێنج نڤێژێت خۆ كرن و هه‌یڤا خۆ روژی گرتن و ده‌همنا خۆ پارازت و گوهداریا زه‌لامێ خۆ كر ژ وی ده‌رگه‌هیرا چو به‌حه‌شتێ یێ وێ بڤێت.
سیھ و چار: مرنا ژنێ د بچیك بونێدا:
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا ئبن ماجه و طه‌به‌رانی و ئیمام ئه‌حمه‌ددا دبێژیت: (الْقَتْلُ في سَبِيلِ اللَّهِ عز وجل شَهَادَةٌ وَالطَّاعُونُ شَهَادَةٌ وَالْغَرَقُ شَهَادَةٌ وَالْبَطْنُ شَهَادَةٌ وَالنُّفَسَاءُ شهادة يَجُرُّهَا وَلَدُهَا بِسُرَرِهِ إلى الْجَنَّةِ) كوژتنا د رێكا خودێدا شه‌هیده و ژ ئێشا زكی بمریت شه‌هیده و ژن دبچویكبونێدا بمریت شه‌هیده كورێ وێ دێ ب ناڤكا خۆڤه وێ كێشیته به‌حه‌شتێ.
سیھ و پێنج: خودانكرنا ئێتیمی.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا بوخاریدا دبێژیت: (أَنَا وكافلُ الْيتِيمِ في الجنَّةِ هَكَذَا وأَشَار بِالسَّبَّابَةِ وَالْوُسْطَى، وفَرَّجَ بَيْنَهُمَا) ئەز و خودانکەرێ سێوی (یێ ب کار و بارێت وی رادبیت) د بەحەشتێدا د ھۆساینە، و نیشانکرە تلا خۆ یا شەھدێ و یا نیڤەکێ و ژێکڤەکرن. و دڤه‌گێرا موسلمیدا دبێژیت: (كَافِل الْيتيمِ لَهُ أَوْ لِغَيرِهِ. أَنَا وهُوَ كهَاتَيْنِ في الجَنَّةِ ، وَأَشَارَ الرَّاوي وهُو مَالِكُ بْنُ أَنَسٍ بِالسَّبَّابةِ والْوُسْطى) خودانکەرێ سێوی یێ وی بیت یان یێ ئێکێ دی ئەز و ئەو د بەحەشتێدا وەکی ڤان ھەردووکاینە، و ڤەگێری، مالکێ کورێ ئەنەسی ئیشارەت کرە تلا شەھدێ و یا نیڤەکێ.
سیھ و شه‌ش: گوهداریا دایبابان.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا حاكم و ئبن حه‌بان و ئبن ماجه و ترمزیدا دبێژیت: (الْوالِدُ أَوْسطُ أَبْوابِ الجَنَّةِ، فَإِنْ شِئْتَ فَأَضِعْ ذلِك الْبابَ، أَوِ احفظْهُ) باب دەرگەھێ ناڤنجییە یێ بەحەشتێ، ڤێجا ھەکە تە بڤێت بەرزەبکە یان بپارێزە.
سیھ و حه‌فت: داخوازیا زانینا مفادار.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا موسلمیدا دبێژیت: (منْ سلَك طرِيقاً يَلْتَمِسُ فِيهِ عِلْماً، سهَّلَ اللَّه لَهُ بِهِ طَرِيقاً إلى الجَنَّةِ) ھەرکەسێ رێکەکێ بگریت، داخوازا زانینەکێ تێدا بکەت، خودێ دێ بۆ رێکەکێ پێ ساناھی کەت بۆ بەحەشتێ. و دڤه‌گێرا ئه‌بوداودا و ئه‌لبانی دورست دانایه هاتیه، سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د بێژیت: (ما من رَجُلٍ يَسْلُكُ طَرِيقًا يَطْلُبُ فيه عِلْمًا إلا سَهَّلَ الله له بِهِ طَرِيقَ الْجَنَّةِ وَمَنْ أَبْطَأَ بِهِ عَمَلُهُ لم يُسْرِعْ بِهِ نَسَبُهُ) نینه مرۆڤه‌ك رێكه‌كێ بگریت داخوازا زانینەکێ تێدا بکەت، هه‌كه خودێ دێ بۆ رێکەکێ بۆ بەحەشتێ بۆ ساناھی نه کەت و ھەرکەسێ کار و کریارێت وی ئەو گران و گیرۆکر، نەسب و بنەمالا وی بلەز نائێخن (ئانکو یێ کار و کریار و خێرێت وی یێت کێم بن و وی نەگەھیننە دەرەجێت چاک و باشان، بلا خۆ ب ھیڤیا بنەمال و مالباتێڤە نەھێلیت ئەو وی پێش نائێخن)..
سیھ و هه‌شت: سه‌ردانا نه‌ساخی و برایێ بۆ خودێ برا.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا ترمزیدا و ئه‌لبانی باش دانایه دبیژیت : (مَنْ عَادَ مَريضاً أَوْ زَار أَخاً لَهُ في اللَّه، نَادَاهُ مُنَادٍ: بِأَنْ طِبْتَ، وطَابَ ممْشَاكَ، وَتَبَوَّأْتَ مِنَ الجنَّةِ منْزِلاً) ھەرکەسێ سەرا نەساخەکێ بدەت یان سەرەدانا برایەکێ بۆ خودێ بکەت، ملیاکەتەک دێ گازی کەت: (ئانکو دوعا بۆ کەت) (د دنیا و ئاخرەتێدا) خۆش بی، و ژیاننامەیا تە بۆ خۆشیێ بیت (ئانکو ھەر رێکا خێرێ بگری) و تە جھەک بۆ خۆ ل بەحشتێ دورستکر.
سیھ و نه‌ھ: بزنا ب شیر ب ده‌ته ف ئێكێ بۆ شیرێ وێ و به‌رسڤدانا بێنشكێ و ئه‌زیه‌ت راكرن.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا بوخاریدا دبێژیت: (أَرْبعُونَ خَصْلةً أَعلاها منِيحةُ الْعَنْزِ، ما مِنْ عامَلٍ يعملَ بِخَصْلَةٍ مِنْها رجاءَ ثَوَابِهَا وتَصْدِيقَ موْعُودِهَا إِلاَّ أَدْخلَهُ اللَّهُ بِهَا الْجنَّةَ) چل خێرن، یا مەزنتر، دانا بزنا ب شیرە (بدەیە ف ئێکێ مفایی بۆ خۆ ژێ ببینیت ھندی یا ب شیر بیت، پاشی بۆتە بزڤرینیت) نینە کارکەرەک کاری ب ئێک ژ ڤان خێران بکەت ھیڤیا خێرا وان، و ب باوەری ب وێ ژڤانا خودێ و پێغەمبەری ل سەر دای، ھەکە خودێ وی پێ نەبەتە بەحەشتێ. حسان دبێژیت: د بن دانا بزنا ب شیر دا مه هه‌ژمارتن ژ سلاڤ ڤه‌گێرانێ و به‌رسڤدانا بینشكێ و ئه‌زیه‌ت ژ رێكێ راكرنێ و وه‌كی وان ئه‌م نه‌شیان ب گه‌هینینه پازده خێران.
چل: كوموكا كریارێت باش هه‌كه د ئێك رۆژدا ل گه‌ل موسلمان كوم بوون و په‌یدابوون.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا موسلمیدا دبێژیت: (من أَصْبَحَ مِنْكُمْ الْيَوْمَ صَائِمًا قال أبو بَكْرٍ رضي الله عنه أنا قال فَمَنْ تَبِعَ مِنْكُمْ الْيَوْمَ جَنَازَةً قال أبو بَكْرٍ رضي الله عنه أنا قال فَمَنْ أَطْعَمَ مِنْكُمْ الْيَوْمَ مِسْكِينًا قال أبو بَكْرٍ رضي الله عنه أنا قال فَمَنْ عَادَ مِنْكُمْ الْيَوْمَ مَرِيضًا قال أبو بَكْرٍ رضي الله عنه أنا فقال رسول اللَّهِ ما اجْتَمَعْنَ في أمرىء إلا دخل الْجَنَّةَ) كێ ئه‌ڤرۆ یێ ب رۆژییه؟ ئه‌بو به‌كری خودێ ژێ رازی بیت گۆت: ئه‌ز، گۆت: كێ ئه‌ڤرۆكه دویف جه‌نازه‌كێ چویه؟ ئه‌بو به‌كری خودێ ژێ رازی بیت گۆت: ئه‌ز، گۆت: كێ ئه‌ڤروكه خارن دایه قه‌له‌نده‌ره‌كێ؟ ئه‌بو به‌كری خودێ ژێ رازی بیت گۆت: من، گۆت: كێ ئه‌ڤرۆ سه‌را نه‌ساخه‌كێ دایه؟ ئه‌بو به‌كری خودێ ژێ رازی بیت گۆت من ئینا پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن گۆت: ئه‌ڤ ل ده‌ف ئێكێ كوم نه‌بوینه هه‌كه وی نه‌به‌ته به‌حه‌شتێ.
چل و ئێك: پێڤه خواندنخوازیێ نه‌كه‌ن و بێ وه‌غه‌ریا خۆ ژ چ تشتان نه‌بینن و خۆ داخنه‌كه‌ن و پشتا خۆ ب خودێ د به‌ستن.
پیغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا موسلمیدا دبێژیت: (يَدْخُلُ الْجَنَّةَ من أُمَّتِي سَبْعُونَ أَلْفًا بِغَيْرِ حِسَابٍ قالوا من هُمْ يا رَسُولَ اللَّهِ قال هُمْ الَّذِينَ لَا يَسْتَرْقُونَ ولا يَتَطَيَّرُونَ ولا يَكْتَوُونَ وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ) حەفتێ ھزار مرۆڤ ژ ئوممه‌تا من بێ حسێب و بێ ئیزا دێ چنە بەحەشتێ گۆتن: ئه‌و كینه هه‌ی پێغه‌مبه‌رێ خودێ؟ گۆت: ئەو ئەون یێت پێڤە خواندنا خەلەت و نەزانان ب کەسێڤە نەخوینن، و داخوازا پێڤەخواندنا خەلەت و نەزانان ژ کەسێ نەکەن و بێوەغەرییا خۆ ژ تشتا نەراکەن، و داخكرنێ ب ئنیه‌تا چاره‌سه‌ریێ ناكه‌ن و پشتا خۆ ب خودایێ خۆڤە گەرم دکەن
چل و دوو: حه‌جا راست و دورست.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا موسلمی و بوخاریدا دبێژیت: (الحجُّ المَبرُورُ لَيس لهُ جزَاءٌ إلاَّ الجَنَّةَ) حەجا مەبروور (ئانکوو یا دورستی ھاتیەکرن و خودێ قەبویل کری) چو خەلات نینن بەحەشت نەبیت.
چل و سێ: داد په‌روه‌ری.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا موسلمیدا دبێژیت: (إنَّ المُقسِطينَ عِنْدَ اللَّهِ عَلى مَنابِرَ مِنْ نورٍ: الَّذِينَ يعْدِلُونَ في حُكْمِهِمْ وأَهليهِمْ وما وُلُّوا) ب راستی یێت دادپەروەر دەف خودێ یێت ل سەر جھێت بلندێت رۆناھی ژێ دچیت: ئەوێت دادوەریێ دکەن: د حوکمێ خۆدا و د مالێت خۆدا و د ھەر ئێکێ ژێر حوکمێ واندا.
چل و چار: دادپه‌روه‌ری د ده‌سهه‌لاتداریێدا و دلپاكی و دلنازكی و دلپاكێ خودان بچویك.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا موسلمیدا دبێژیت: (أَهْلُ الجَنَّةِ ثَلاثَةٌ: ذُو سُلْطانٍ مُقْسِطٌ مُوَفَّقٌ، ورَجُلٌ رَحِيمٌ رَقيقٌ القَلْبِ لِكُلِّ ذِى قُرْبَى وَمُسْلِمٍ، وعَفِيفٌ مُتَعَفِّفٌ ذُو عِيالٍ) خەلکێ بەحەشتێ سێنە: خودان دەسھەلاتداریەکێ دادپه‌ره‌ور و فەرسەتکری، و زەلامەکێ ب دلۆڤان و دلنازک بیت بۆ ھەر مرۆڤەکێ خۆ و ھەر موسلمانەکێ، و دلپاکەکێ دلپاکخوازێ خودان بچویک.
چل و پێنج: خودانكرن وباش په‌روه‌رده‌كرنا كچان و خویشكان.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا ئیمام ئه‌حمه‌دیدا دبێژیت: (من كُنَّ له ثَلاَثُ بَنَاتٍ يُؤْويهِنَّ وَيَرْحَمُهُنَّ وَيَكْفُلُهُنَّ وَجَبَتْ له الْجَنَّةُ الْبَتَّةَ قال قِيلَ يا رَسُولَ اللَّهِ فَإِنْ كَانَتِ اثْنَتَيْنِ قال وَإِنْ كَانَتِ اثْنَتَيْنِ قال فَرَأَى بَعْضُ الْقَوْمِ أَنْ لو قالوا له وَاحِدَةً لَقَالَ وَاحِدَةً) هه‌ركه‌سێ سێ كچ هه‌بن و ب حه‌وینیت و دلوڤانیێ پێ ببه‌ت و خودانكه‌ت به‌حه‌شت بۆ واجب بوو، گۆت: گۆتنێ یا پێغه‌مبه‌رێ خودێ هه‌كه دوو كچ بن ؟ گۆت: هه‌كه دوو ژی بن، هنده‌ك ژ گوهداران گۆت: هه‌كه گۆتبانێ پا هه‌كه ئێك كچ بیت؟، دا بێژیت خۆ هه‌كه ئێك ژی بیت.. و دڤه‌گێرا بوخاری و موسلمیدا دبێژیت: (مَنِ ابْتُلِيَ مِنْ هَذِهِ البَنَاتِ بِشَيْءٍ فَأَحْسَنَ إِلَيْهِنَّ كُنَّ لَهُ سِتْراً من النَّارِ) ھەرکەسێ ب تشتەکێ ژ ڤان کچان ھاتە جەرباندن و ئیمتحانەکرن و ئەو باشیێ بگەھینیتە وان، دێ بۆ بنە پەردە ژ ئاگرێ جەھنەمێ. و دڤه‌گێرا ئبن حه‌بانیدا دبێژیت: (مَنْ كَانَ لَهُ ثَلاثُ بَنَاتٍ أَوْ ثَلاثُ أَخَوَاتٍ أَوِ ابْنَتَانِ أَوْ أُخْتَانِ فَأَحْسَنَ صُحْبَتَهُنَّ وَاتَّقَى اللَّهَ فِيهِنَّ دَخَلَ الْجَنَّةَ) هه‌ر كه‌سێ سێ كچ یان سێ خویشك یان دوو كچ یان دوو خویشك هه‌بن باشیی ل گه‌ل وان بكه‌ت وز ته‌قوا خودێ د واندا بكه‌ت چو به‌حه‌شتێ. و د ڤه‌گێرا ئیمام ئه‌حمه‌ددا سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: (من عَالَ ابْنَتَيْنِ أو ثَلاَثَ بَنَاتٍ أو أُخْتَيْنِ أو ثَلاَثَ أَخَوَاتٍ حتى يَمُتْنَ أو يَمُوتَ عَنْهُنَّ كنت أنا وهو كَهَاتَيْنِ وَأَشَارَ بِأُصْبُعَيْهِ السَّبَّابَةِ وَالْوُسْطَى) هه‌ركه‌سێ دوو كچان یان سییان یان دوو خویشكان یان سێیان خودانكه‌ت هه‌تا دمرن یان ئه‌و دمریت ئه‌ز ئه‌و دێ هوسا بن وه‌كی ئێك و نیشانكره تلا خو یا شه‌هدێ و یا نیڤه‌كێ.
چل و شه‌ش: سه‌بركێشان ل سه‌ر مرنا زاروكان.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا ترمزیدا دبێژیت: (إِذا ماتَ وَلدُ العبْدِ قال اللَّهُ تعالى لملائِكَتِهِ: قَبضْتُم وَلدَ عَبْدِي ؟ فيقولُونَ: نعَم، فيقولُ: قَبَضتُم ثمَرَةَ فُؤَادِهِ؟ فيقولونَ: نَعم. فَيَقُولُ: فَمَاذَا قال عبْدِي ؟ فيقُولُونَ: حمِدكَ واسْتَرْجعَ، فيقولُ اللَّهُ تعالى: ابْنُوا لعبدِي بَيتاً في الجَنَّة، وَسَمُّوهُ بيتَ الحمدِ) پێغەمبەرێ خودێ سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: ھەکە زارۆکێ بەندەیی مر، خودێ دێ بێژتە ملیاکەتێت خۆ: ھەوە روحا زارۆکێ بەندەیێ من کێشا؟ دێ بێژن: بەلێ، دێ بێژیت: ھەوە جەگەرا دلێ وی کێشا، دێ بێژن: بەلێ، دێ بێژیت: بەندەیێ من چ گۆت؟ دێ بێژن: حەمدا تە کر و گۆت: ب راستی ئەم ھەر یێت خودێینە، و ھەر دێ ب بال ویڤە زڤڕین، خودایێ مەزن دێ بێژیت: مالەکێ د بەحەشتێدا بۆ بەندەیێ من ئاڤاکەن، و بێژنێ مالا حەمدێ و شوکرێ. و دیسا پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا بوخاری و موسلمیدا دبیژیت : (لا يَمُوتُ لأِحَدٍ مِنَ المُسْلِمِينَ ثَلاثةٌ مِنَ الوَلَدِ لا تمَسُّهُ النَّارُ إِلاَّ تَحِلَّةَ القَسَم) نینە موسلمانەکێ سێ ژ زارۆکێت وی بمرن، و ئاگر وی بگریت بۆ سویندێ نەبیت. و جھئینانا سویندێ مەخسەد پێ گۆتنا خودێیە: (وَإِنْ مِنْكُمْ إِلاَّ وَارِدُهَا) ئانکو: و کەس ژ ھەوە نینە د سەرڕا (د سەر دۆژەھێڕا) نەچیت [ خودان باوەر دێ د سەرڕا بۆرنە بەحەشتێ، و گاور دێ کەڤنە تێدا ] ئەڤە فەرمانەکا ڤەبڕییە ژ خودایێ تە. و رامان ژ ورودێ ئەڤەیە: بۆرینا سەر پرا سیراتێیە، و ئەو پرەکە یا دانایە سەر ھەردوو رەخێت دۆژەھێ، خودێ مە ژێ بپارێزیت. و د ڤه‌گێره‌كا دیدا یا بوخاری و موسلمیدا دبێژیته ژنان: (ما مِنْكُنَّ مِن امْرَأَةٍ تُقَدِّمُ ثَلاثةً منَ الوَلَدِ إِلاَّ كانُوا لهَا حِجَاباً منَ النَّار ، فَقالتِ امْرَأَةٌ: وَاثنينِ ؟ فَقَالَ رَسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : وَاثْنَيْن) نینە ژنەک ژ ھەوە سێ زارۆکێت وێ بمرن ھەکە بۆ ژ ئاگری نەبنە پەردە، ژنەکێ گۆت: و دوو ژی؟ پێغەمبەرێ خودێ سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن گۆت: و دوو ژی.
چل و حه‌فت: سه‌به‌ر كێشان ل سه‌ر نه‌مانا روناهیا چاڤان.
پیغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا بوخاریدا دبێژیت: (إنَّ اللَّه عَزَّ وجَلَّ قَالَ: إِذَا ابْتَلَيْتُ عَبدِي بحبيبتَيْهِ فَصبَرَ عَوَّضْتُهُ مِنْهُمَا الْجنَّةَ) پێغەمبەر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: خودایێ مەزن گۆت: ھەکە من بەندەیێ خۆ ب برنا ھەردوو چاڤێت وی جەرباند و ئیمتیحانەکر، و سەبر کێشا، ئەز دێ بەحەشتێ شوینا وان دەمێ.
چل و هه‌شت: سه‌بركیشان ل سه‌ر نه‌خوشی و ئاتافان.
عەتائێ کورێ ئەبی رەباحی دڤه‌گێرا بوخاری و موسلمیدا دبێژیت: ئبن عەباسی خودێ ژێ رازی بیت گۆتە من: (ألا أريكَ امْرَأَةً مِن أَهْلِ الجَنَّة ؟ فَقُلتُ: بلَى، قَالَ: هذِهِ المْرأَةُ السوْداءُ أَتَتِ النبيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فقالَتْ: إِنِّي أُصْرَعُ، وإِنِّي أَتكَشَّفُ، فَادْعُ اللَّه تعالى لِي قَالَ: « إِن شئْتِ صَبَرْتِ ولكِ الْجنَّةُ، وإِنْ شِئْتِ دعَوْتُ اللَّه تَعالَى أَنْ يُعافِيَكِ » فقَالتْ: أَصْبرُ، فَقالت: إِنِّي أَتَكشَّفُ، فَادْعُ اللَّه أَنْ لا أَتكشَّفَ، فَدَعَا لَهَا) ئه‌رێ ئەز ژنەکا ژ خەلکێ بەحەشتێ نیشا تە نەدەم؟ من گۆت: بەلێ. گۆت: ئەڤ ژنا رەش، ھاتە دەف پێغەمبەری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن گۆت: تەپپ دھێتە من، و جلکێ من ژ سەر من دچیت، دوعا بۆ من بکە. گۆت: " ھەکە تە بڤێت سەبری بکێشە و بەحەشت بۆ تە، و ھەکە تە بڤێت دێ دوعا ژ خودێ کەم تە سلامەت کەت" گۆت: دێ سەبری کێشم، پاشی گۆت: جلکێت من ژ سەر من دچن دوعا بکە بێ ستارە نەبم، دوعا بۆ کرن.
چل و نه‌ھ: جیهادا د رێكا خودێدا.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا ئیمام ئه‌حمه‌دیدا دبێژیت : (ما خَالَطَ قَلْبَ امْرِئٍ مُسْلِمٍ رَهَجٌ في سَبِيلِ اللَّهِ إِلاَّ حَرَّمَ الله عليه النَّارَ) نینه توزا جهادێ تێكه‌لی سینگێ مرۆڤه‌كێ موسلمان ببیت هه‌كه خودێ ئاگری ل سه‌ر وی حه‌رام نه‌كه‌ت.
پێتجی: زێره‌ڤانی د رێكا خودیدا و گری د ترسێت خودێدا.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا ترمزیدا دبێژیت: (عيْنَانِ لا تَمسُّهُمَا النَّارُ: عيْنٌ بكَت مِنْ خَشْيةِ اللَّهِ، وعيْنٌ باتَت تحْرُسُ في سبِيلِ اللَّهِ) دوو چاڤان ئاگر ناسۆژن: چاڤەک د ترسێت خودێدا گریابیت، و چاڤەک شەڤ مابیت زێرەڤانی د رێکا خودێدا کربیت.
پێنجی و ئێك: هێلانا هه‌می گونه‌هێت مه‌زن.
خودایێ مه‌زن دبێژیت: (إِن تَجْتَنِبُواْ كَبَآئِرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَنُدْخِلْكُم مُّدْخَلاً كَرِيمًا) ئەگەر ھوین خۆ ژ گونەھێت مەزن [شرکێ و کوشتنێ و دزییێ و سێربەندییێ... ھتد] بدەنە پاش، گونەھێت ھەوە یێت بچویک دێ پەردەپۆش کەین و ژێبەین و ڤەشێرین، و ھەوە دێ بەینە جھەکێ دلخۆش و باش.
پێنجی و دوو: ته‌وبه.
خودایێ مه‌زن دبێژیت: (إِلا مَن تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَأُوْلَئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلَا يُظْلَمُونَ شَيْئًا) ژ بلی وان ئەوێت تۆبەکرین [ژ کریارێت خۆ پەشێمان بوویین]، و باوەری ئینایین و کار و کریارێت باش کرین، ڤێجا ئەڤە دێ چنە بەحەشتێ و چو ستەم ل وان نائێتەکرن [چو ژ خەلاتێ وان نائێتە کێمکرن].
پێنجی و سێ: سانهیبوون د كرین و فروتن و دادوه‌ری و ده‌ینخوازتنێدا.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌بن د ڤه‌گێرا نه‌سائیدا و ئه‌لبانی باش دانایه دبێژیت: (أدخل الله عز وجل رجلا كان سهلا مشتريا وبائعا وقاضيا ومقتضيا الجنة) خودایێ مه‌زن زه‌لامه‌ك بره به‌حه‌شتێ یی ب ساناهی بوو فروشكار و بكر و دادوه‌ر و ده‌ینخواز.
پێنجی و چار: لێبورین ژ ده‌ستته‌نگ و ده‌ستكورتی..
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا ترمزیدا دبێژیت: (من أَنْظَر مُعْسِراً أوْ وَضَعَ لَهُ، أظلَّهُ اللَّه يَوْمَ القِيامَةِ تَحْتَ ظِلِّ عَرْشِهِ يَوْمَ لا ظِلَّ إلاَّ ظِلُّهُ) ھەرکەسێ خۆ ل دەست کورتەکێ بگریت یان پێ بھێلیت خودێ رۆژا قیامەتێ دێ ئێخیتە بن سیبەرا خۆڤە رۆژا چو سیبەر نەبن سیبەرا وی نەبیت. و دڤه‌گێرا موسلمیدا سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: (رَجُلًا مَاتَ فَدَخَلَ الْجَنَّةَ فَقِيلَ له ما كُنْتَ تَعْمَلُ فقال إني كنت أُبَايِعُ الناس فَكُنْتُ أُنْظِرُ الْمُعْسِرَ وَأَتَجَوَّزُ في السِّكَّةِ أو في النَّقْدِ فَغُفِرَ له) زه‌لامه‌ك مر چو به‌حه‌شتێ گۆتنێ ته چ كار دكر؟! گۆت: من كرین و فرۆتن دكر و من خۆ ل دەست کورتی دگرت و من پێ دهێلا، ئینا گونه‌هێت وی هاتنه ژێبرن.
پێنجی و پێنج: نه‌داخوازكرن چ تشتان ژ خه‌لكی.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا ئه‌بو داودا و ئه‌لبانی دورست دانایه دبێژیت: (من يَكْفُلُ لي أَنْ لا يَسْأَلَ الناس شيئا وَأَتَكَفَّلُ له بِالْجَنَّةِ) هه‌ر كه‌سێ كه‌فیلیێ بۆ من بكه‌ت چ تشتان ژ كه‌سێ نه‌خوازیت ئه‌ز كه‌فیلاتیێ بۆ ب به‌حشتی دده‌م.
پێنجی و شه‌ش: دلوڤاننیبرن ب جانه‌وه‌ران.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا بوخاریدا دبێژیت: (أَنَّ رَجُلًا رَأَى كَلْبًا يَأْكُلُ الثَّرَى من الْعَطَشِ فَأَخَذَ الرَّجُلُ خُفَّهُ فَجَعَلَ يَغْرِفُ له بِهِ حتى أَرْوَاهُ فَشَكَرَ الله له فَأَدْخَلَهُ الْجَنَّةَ) زەلامەکی سەیەک دیت یێ حلکەحلکێ دکەت و یێ ئاخێ ژ تێنادا دخۆت، ده‌ستهاڤێتی چۆ د بیرێدا و تژی پێلاڤا خۆ ئاڤ کر پاشی ب دەڤێ خۆ گرت ھەتا سەرکەفتی و سە ئاڤدا هه‌تا تێربووی، ئینا خودێ ژێ رازی بوو و کارێ وی قەبویل کر، و برە بەحەشتێ. و دڤه‌گێره‌كا دیدا یا بوخاری و موسلمیدا سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: (بَيْنَما كَلْبٌ يُطيف بِركِيَّةٍ قَدْ كَادَ يقْتُلُه الْعطَشُ إِذْ رأتْه بغِيٌّ مِنْ بَغَايا بَنِي إِسْرَائيلَ، فَنَزَعَتْ مُوقَهَا فاسْتَقت لَهُ بِهِ، فَسَقَتْهُ فَغُفِر لَهَا بِهِ) وەختەکێ سەیەک دۆر بیرەکێ دزڤری، نێزیکە تێناتی بکوژیت، د ڤی وەختیدا دەھمانپیسەکێ ژ دەھمانپیسێت ئیسرائیلییان ھۆسا دیت، ئینا پێلاڤا خۆ ئێخست و سە پێ ئاڤدا خودێ گونەھێت وێ پێ ژێ برن.
پینجی و حه‌فت: راكرنا ئه‌زیه‌تێ ل رێكا موسلمانان.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا موسلمیدا دبێژیت: (لَقَد رأَيْتُ رَجُلاً يَتَقَلَّبُ فِي الْجنَّةِ فِي شَجرةٍ قطَعها مِنْ ظَهْرِ الطَّريقِ كَانَتْ تُؤْذِي الْمُسلِمِينَ) من زەلامەک دیت ژ بەر دارەکێ خۆ د بەحەشتێدا دقولپاند، ل سەر رێکێ ئەزیەتا موسلمانان دکر بری. و دڤه‌گێره‌كا دیدا سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: (مرَّ رجُلٌ بِغُصْنِ شَجرةٍ عَلَى ظَهْرِ طرِيقٍ فَقَالَ: واللَّهِ لأُنَحِّينَّ هذا عنِ الْمسلِمِينَ لا يُؤْذِيهُمْ، فأُدْخِلَ الْجَنَّةَ) زەلامک ل بەر تایێ دارەکێرا بۆری ل سەر رێکێ، گۆت: ئەز ب خودێ کەم، دێ ڤی تای ژ رێکا موسلمانان دەمە پاش دا ئەزیەتا کەسێ نەکەت، پێ چۆ بەحەشتێ.
پێنجی و هه‌شت: موسلمان ب باشی بنیاسن و ب باشی به‌حسی وی بكه‌ن.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا موسلمیدا دبێژیت: (من أَثْنَيْتُمْ عليه خَيْرًا وَجَبَتْ له الْجَنَّةُ وَمَنْ أَثْنَيْتُمْ عليه شَرًّا وَجَبَتْ له النَّارُ أَنْتُمْ شُهَدَاءُ اللَّهِ في الأرض أَنْتُمْ شُهَدَاءُ اللَّهِ في الأرض أَنْتُمْ شُهَدَاءُ اللَّهِ في الأرض) هه‌ر كه‌سێ هه‌وه ب باشی بەحسێ وی کر بەحەشت بۆ واجب بوو، و هه‌ركه‌سێ ھەوە ب خرابی بەحسێ وی کر، جەھنەم بۆ واجب بوو، ب راستی ھوین شاھدێت خودێنە د ئەردیدا، ھوین شاھدێت خودێنە د ئەردیدا، ھوین شاھدێت خودێنە د ئەردیدا.
دیسا پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا حاكمی و ئبن حه‌بانیدا ئو ئه‌لبانی دورست دانایه دبێژیت:(يوشك أن تَعرفوا أهلَ الجنة من أهل النار)، قالوا: بِمَ ذاك يا رسول الله؟ قال: بالثناء الحَسَن، والثناء السيِّئ، أنتم شُهداء الله بعضُكم على بعضٍ) نێزیكه هوین دێ به‌حه‌شتیا ژ جهنه‌میا نیاسن گوتنێ ب چ یا پیغه‌مبه‌رێ خودێ؟ گۆت: ب په‌سنكرنا باش و خراب هوین شاهدێت خودێنه ل سه‌ر ئێك و دوو.
پێنجی و نه‌ھ: به‌رائه‌ت ژ خوموزنكرن و خیانه‌تێ و ده‌ینی.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا ئبن ماجه‌یدا و ئه‌لبانی دورست دانایه دبێژیت: (من فَارَقَ الرُّوحُ الْجَسَدَ وهو برئ من ثَلَاثٍ دخل الْجَنَّةَ من الْكِبْرِ وَالْغُلُولِ وَالدَّيْنِ) هه‌ر كه‌سێ جانێ وی ژ له‌شێ وی ده‌ركه‌ڤیت و ئه‌و ژ سێ تشتان یێ به‌ری بیت چو به‌حه‌شتی ژ خوموزنكرنێ و ژ خیانه‌تێ و ژ ده‌ینی.
شێست: ته‌وازع و خۆ نه‌بلندكرن و نه‌سه‌پاندكرن د ئه‌ردیدا.
خودایێ مه‌زن دبێژیت: (تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لَا يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ) ئەڤا تە بھیسی، و سالۆخا وێ بۆ تە ھاتی ژیانا ئاخرەتێیە، ئەم دێ دەینە وان ئەوێت نە مەزناتی و نە ستەم د ئەردیدا دڤێت، نە ژی خرابی، و دویماھیکا باش ھەر یا پارێزکارانە.
شێست و ئێك: زێده رۆژیگرتن.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا ترمزیدا دبێژیت: (إِنَّ في الْجَنَّةِ لَبَابًا يُدْعَى الرَّيَّانَ يُدْعَى له الصَّائِمُونَ فَمَنْ كان من الصَّائِمِينَ دَخَلَهُ وَمَنْ دَخَلَهُ لم يَظْمَأْ أَبَدًا) د به‌حه‌شتێدا ده‌رگه‌هه‌كی هه‌ی دبیژنێ ره‌ییان رۆژیگر دێ ل ویرا هێنه گازیكرن ڤێجا هه‌ر كه‌سێ رۆژیگر دێ تێرا چیت و یێ تێرا چو به‌حه‌شتێ ئه‌و تێنی نابیت.
شێست و دوو: د رۆژێدا سێ جاران یان حه‌فت جاران یان پتر داخوازا به‌حه‌شتی ژ خودێ بكه‌ت.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌بن دڤه‌گێرا حاكمیدا دبێژیت: (من سأل الله الجنة ثلاثا قالت الجنة اللهم أدخله الجنة ومن تعوذ بالله من النار ثلاثا قالت النار اللهم أعذه من النار) هه‌ر كه‌سێ درۆژیدا سێ جاران داخازا به‌حه‌شتێ ژ خودێ بكه‌ت به‌حه‌شت دێ بێژت: یا خودێ وی بینه به‌حه‌شتێ، و هه‌ر كه‌سێ د رۆژێدا سێ جاران ژ خودێ یخازیت وی ژ ئاگری بپارێزیت ئاگر دێ بێژیت: یا خودێ وی ژ ئاگری بپارێزه. دیسا پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د موسنه‌دا ئه‌بو یه‌علادا دبێژیت: (ما استجار عبد من النار سبع مرات في يوم إلا قالت النار يا رب إن عبدك فلانا قد استجارك مني فأجره ولا يسأل الله عبد الجنة في يوم سبع مرات إلا قالت الجنة يا رب إن عبدك فلانا سألني فأدخله) نینه به‌نده‌یه‌ك رۆژێ حه‌فت جاران داخازا خۆ پارازتنێ ژ ئاگری بخوازیت هه‌كه ئاگر نه‌بێژیت یا خودێ بێڤان به‌نده‌یێ ته داخوازا خۆ پاراتنێ ژ ته دخوازیت ژ من، وی بپارێزه، و نینه به‌نده‌یه‌ك رۆژێ حه‌فت جاران داخازا به‌حه‌شتێ ژ خودێ بخوازیت هه‌كه به‌حه‌شت نه‌بێژیت: یا خودێ بێڤان به‌نده‌یێ ته داخوازا من كر یا خودێ بینه به‌حه‌شتێ.
شیست و سێ: رازیبوونا زه‌لامی ل ژنێ:
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا ترمزیدا دبێژیت: (أيما امرأة ماتت وزوجها عنها راض دخلت الجنة) هه‌ر ژ نه‌كا بمریت و هه‌ڤژینێ یێ ژێ رازی ئه‌و چو به‌حه‌شتێ.
عه‌بدوللاهێ كورێ موحه‌صه‌نی د ڤه‌گێرا نه‌سائی و ئیمام ئه‌حمه‌ددا دبێژیت: ( عمة له أنها دخلت على رسول الله صلى الله عليه وسلم فقام رسول الله صلى الله عليه وسلم لبعض الحاجة فقضى حاجتها فقال لها رسول الله صلى الله عليه وسلم أذات زوج أنت قالت نعم قال كيف أنت له قالت ما آلو إلا ما عجزت عنه فقال رسول الله صلى الله عليه وسلم انظري أين أنت منه فإنه جنتك ونارك) دبێژیت مه‌ته‌كا من چو ده‌ف پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن بۆ هنده هه‌وجه‌ییا و پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن هه‌وجه‌ییا وێ ب جهئینا و گۆتێ: تو یا ب زه‌لامی؟ گۆت: به‌لێ، گۆت: تو بو وی یا چاوانی؟ گۆت: ئه‌ز ته‌خسیریێ ناكه‌م ژ بلی یا من نه‌شیان بۆ هه‌بیت، ئینا پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن گۆت: به‌رێ خۆ بدێ كا تو بو یا چاوانی ئه‌و به‌حه‌شتا ته‌یه جهنه‌ما ته‌یه، ئانكو ب سه‌رده‌ری و هه‌ڤكاریا خۆ ل گه‌ل زه‌لامی دێ زانی كاد ێ چییه به‌حه‌شتێ یان جهنه‌مێ، ڤێجا كا ته چ دڤێت وێ بۆ خۆ هه‌لبژێره وێ ل گه‌ل زه‌لامێ خۆ بكه.
شێست و چار: چار موسلمان و پتر شه‌هده‌یا خێرێ بۆ مرۆڤی بده‌ن.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا بوخاریدا دبێژیت: (أَيُّمَا مُسْلِمٍ شَهِدَ له أَرْبَعَةٌ بِخَيْرٍ أَدْخَلَهُ الله الْجَنَّةَ فَقُلْنَا وَثَلَاثَةٌ قال وَثَلَاثَةٌ فَقُلْنَا وَاثْنَانِ قال وَاثْنَانِ ثُمَّ لم نَسْأَلْهُ عن الْوَاحِدِ) هه‌ر موسلمانه‌كێ چار شه‌هده‌یا خێرێ بۆ بده‌ن دێ چیته به‌حه‌شتێ. مه‌گۆت: پا سێیان؟ گۆت: و سێیان، مه گۆت: پا دوویان؟ گۆت: و دوویان، پاشی مه پسیارا ئێكی ژێ نه‌كر.
شێست و پینج: خودێ پەرێسی و چو شریک و ھەڤکویفا بۆ نه‌هێنه‌چێكرن، و كرنا نڤێژان ب رەنگێ پێدڤی و بەردەوام، و زەکات دان، و رەمەزان گرتن، و چونا حەجێ ھەکە شیان هه‌بن.
مه‌عازێ كورێ جه‌به‌لی خودێ ژێ رازی بیت دڤه‌گێرا ترمزیدا دبێژیت: (قُلْتُ يا رسُول اللَّهِ أخبرني بِعَمَلٍ يُدْخِلُني الجَنَّة، ويُبَاعِدُني عن النَّارِ ؟ قَال: « لَقدْ سَأَلْتَ عنْ عَظِيمٍ، وإنَّهُ لَيَسِيرٌ عَلى منْ يَسَّرَهُ اللَّه تَعَالى علَيهِ: تَعْبُد اللَّه لا تُشْركُ بِهِ شَيْئاً، وتُقِيمُ الصَّلاةَ، وتُؤتي الزَّكَاةَ، وتصُومُ رمضَانَ وتَحُجُّ البَيْتَ إن استطعت إِلَيْهِ سَبِيْلاً، ثُمَّ قَال: « ألا أدُلُّك عَلى أبْوابِ الخَيْرِ ؟ الصَّوْمُ جُنَّةٌ.،الصَّدَقةٌ تطْفِيءُ الخَطِيئة كما يُطْفِيءُ المَاءُ النَّار، وصلاةُ الرَّجُلِ منْ جوْفِ اللَّيْلِ » ثُمَّ تَلا: تتجافى جُنُوبهُمْ عَنِ المَضَاجِعِ حتَّى بلَغَ يعْمَلُونَ [ السجدة: 16 ]. ثُمَّ قال: « ألا أُخْبِرُكَ بِرَأسِ الأمْرِ، وعمودِهِ، وذِرْوةِ سَنامِهِ » قُلتُ: بَلى يا رسول اللَّهِ: قَالَ: « رأْسُ الأمْرِ الإسْلامُ، وعَمُودُهُ الصَّلاةُ. وذروةُ سنامِهِ الجيهاد » ثُمَّ قال: « ألا أُخْبِرُكَ بـِمِلاكِ ذلكَ كله ؟» قُلْتُ: بَلى يا رسُولَ اللَّهِ. فَأَخذَ بِلِسَانِهِ قالَ: « كُفَّ علَيْكَ هذا » قُلْتُ: يا رسُولَ اللَّهِ وإنَّا لمُؤَاخَذون بمَا نَتَكلَّمُ بِهِ ؟ فقَال: ثَكِلتْكَ أُمُّكَ، وهَلْ يَكُبُّ النَّاسَ في النَّارِ على وَجُوهِهِم إلاَّ حصَائِدُ ألْسِنَتِهِمْ) من گۆت: یا پێغەمبەرێ خودێ، کارەکێ بۆ من بێژە من ببەتە بەحەشتێ و من ژ ئاگری دویر بێخیت، گۆت: تە پسیارا تشتەکێ مەزن کر، و ئەو یا ب ساناھییە بۆ وی یێ خودایێ مەزن ل سەر ساناھی کربیت: تو خودێ بپەرێسی و چو شریک و ھەڤکویفان بۆ چێنەکەی، نڤێژان ب رەنگێ پێدڤی و بەردەوام بکەی، و زەکاتێ بدەی، رەمەزانێ بگری، و بچییە حەجێ ھەکە تە پێ چێبیت، پاشی گۆت: ئەز دەرگەھێت خێرێ نیشا تە نەدەم؟ رۆژی پارێزەرە (ژ ئاگری و گونەھان) و سەدەقە شوینوارێت گونەھێ ژێ دبەت ھەروەکی ئاڤ ئاگری دڤەمرینیت، و نڤێژا مرۆڤی نیڤا شەڤێ. پاشی ئەڤ ئایەتە خواند (تتجافى جُنُوبهُمْ عَنِ المَضَاجِعِ) ھەتا گەھشتیە (يعْمَلُونَ) ـ کار و کریارێت وان دکرن ـ (قەوی تەنشتێت وان ناکەڤنە سەر نڤینان [ ئانکوو کێم دنڤن، و رادبن شەڤنڤێژان دکەن ] و ب ترس و ھیڤیڤە دوعایان ژ خودێ دکەن، و رزقێ مە داییە وان خێر و سەدەقەیان ژێ ددەن. کەس نوزانیت چ خەلات یێ بۆ وان ھاتییە ڤەشارتن، چاڤێت وان پێ رۆن ببن و ب دیتنا وی شاد ببن، ژ بەر وان کار و کریارێت وان دکرن). پاشی گۆت: ئەرێ ئەز سەرێ کاری و ستوینا وی و گوپیتکا وی بۆ تە نەبێژم؟ من گۆت: بەلێ یا پێغەمبەرێ خودێ، گۆت: سەرێ کاری ئیسلامە و ستوینا وی نڤێژە و گوپیتکا وی جیھادە، پاشی گۆت: یا ئەڤە ھەمی پێڤە رادبیت بۆ تە نەبێژم؟ من گۆت: بەلێ یا پێغەمبەرێ خودێ. ئەزمانێ خۆ گرت و گۆت: ئەڤی بەسکە، من گۆت: یا پێغەمبەرێ خودێ ما دێ ل مە ھێتە گرتن ل سەر ئاخفتنا ئەم دئاخڤین؟ گۆت: تو ژ دایکا خۆ بەرزەببی (نفرینە بەلێ مەخسەد پێ نەنفرینە بەلکی مەخسەد پێ تۆرەئێخستنا وییە و گوھشینە چاوا ڤێ پسیارێ دکەت) ما تو ھزرەکا دی دکەی نە یا مە گۆتی، ما چ خەلکی سەر سەر و چاڤان دھاڤێژیتە د جەھنەمێدا ئەنجام و دورینا ئەزمانێ وان نەبیت (ئانکو ئەو نەبیت یا ئەزمان دبێژیت).
شێست و شه‌ش: گوهداریكرن و دویفچونا پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا بوخاریدا دبێژیت: (كُلُّ أُمَّتِي يدْخُلُونَ الْجنَّةَ إِلاَّ مَنْ أَبِي ، قِيلَ وَمَنْ يَأَبى يا رسول اللَّه ؟ قالَ: منْ أَطَاعَنِي دَخَلَ الجنَّةَ، ومنْ عصَانِي فَقَدْ أَبِي) ھەمی ئوممەتا من دێ چنە بەحەشتێ ئەو نەبیت یێ نەڤێت، ھاتە گۆتن ما کێ نەڤێت یا پێغەمبەرێ خودێ؟ گۆت: یێ گوھدارییا من کر ئەو چۆ بەحەشتێ، و یێ نە گوھداری یا من کر وی نەڤیا.
شێست و حه‌فت: دوعا خاندنا چونا سیكێ.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا ئیمام ئه‌حمه‌د و ترمزی و ئبن ماجه‌یدا دبێژیت: (مَن دخَل السوق، فقال: لا إِلَهَ إِلا اللَّهَ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ، لَهُ الْمَلِكُ وَلَهُ الْحَمْدُ، يُحْيِي وَيُمِيتُ وَهوَ حيٌ لا يَمُوتُ، بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ كتَب الله ألفَ ألف حسنة، ومَحَا عنه ألفَ ألف سيِّئة، ورَفَع له ألفَ ألف درجةٍ، وبَنَى له بيتًا في الجنة) هه‌ركه‌سێ بچیته سویكێ و بێژیت: چو خودێ و په‌رستى يێت راست و دورست نينن خودێ ب تنێ نه‌بيت، چو هه‌ڤال و هۆگر بۆ نينن، هه‌مى مولك و سه‌روه‌رى و په‌سن و حه‌مد بۆ وينه، زيندى دكه‌ت و دمرينيت، و ئه‌و ب خۆ يێ زێنديه نامريت، خێر و باشى ب ده‌ستێ ويه، و ئه‌و خودان شيانه ل سه‌ر هه‌مى تشتان خودێ دێ هزار هزار خێرا بۆ نڤیسیت و هزار هزار گونه‌هان بۆ ژێبه‌ت و هزار هزار ده‌ره‌جه‌یان بلندكه‌ت و خانیه‌كێ د به‌حه‌شتیدا بۆ ئاڤاكه‌ت.
شێست و هه‌شت: گوهداریا خودێ و پێغه‌مبه‌رێ وی.
خودایێ مه‌زن دبێژیت: (وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَرُ خَالِدِينَ فِيهَا وَذلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ) و ھەر ئێکێ گوھدارییا خودێ و پێغەمبەرێ وی بکەت، دێ ئێخیتە د بەحەشتاندا ئەوێت ڕویبار د بەرڕا و د ناڤڕا دھەڕکن، و ھەروھەر دێ تێدا بن، و ئەڤەیە سەرکەڤتنا مەزن.
شێست و نه‌ھ: جیهادكرن ب خو و مالێ خۆ.
خودایێ مه‌زن دبێژیت: ﴿ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَى تِجَارَةٍ تُنْجِيكُمْ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ * تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنْفُسِكُمْ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ * يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَيُدْخِلْكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَمَسَاكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ ﴾
گەلی خودان باوەران، ئەرێ ئەز بازرگانییەکێ نیشا ھەوە بدەم، ھەوە ژ ئیزایەکا دژوار و ب ژان ڕزگار بکەت، باوەرییێ ب خودێ و پێغەمبەرێ وی بینن، و جیھادێ ب نەفسا خۆ و مالێ خۆ د ڕێکا خودێدا بکەن، ئەڤە [باوەری ئینان و جیھاد د ڕێکا خودێدا] بۆ ھەوە [ژ ھەوە و مالێ ھەوە] چێترە، ئەگەر ھوین بزانن، [ئەگەر ھوین ڤێ بکەن، باوەرییێ ب خودێ و پێغەمبەرێ وی بینن، و ب نەفسا خۆ و مالێ خۆ جیھادێ د ڕێکا خودێدا بکەن]، خودێ دێ گونەھێت ھەوە ژێ بەت، و دێ ھەوە بەتە بەحەشتێت ڕویبار د بنڕا دچن، و دێ ھەوە کەتە د ئاڤاھییێت خۆشدا د بەحەشتێت ئاکنجیبوونێدا، و ئەڤەیە سەرفەرازیا مەزن.
حه‌فتێ: كرنا چار ركعتان به‌ری نڤێژا نیڤرو و چار ركعه‌تان پشتی وێ.
پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا ئه‌بو داود و ترمزیدا دبێژیت: (مَنْ حَافَظَ عَلَى أَرْبَعِ رَكَعَاتٍ قَبْلَ الظُّهْرِ وَأَرْبَعٍ بَعْدَهَا حَرُمَ عَلَى النَّارِ) ھەرکەسێ چار رکعەتان بەری نیڤرۆ و چار رکعەتان پشتی وێ پارێزیێ لێ بکەت خودێ دێ وی ل سەر ئاگری حەرام کەت.
