ب / ده‌ستپێكێ دڤێت ئه‌م رامانا په‌يڤا حزب بزانين و كا ب چ رامان د قورئانێدا هاتيه، دا بشێين حوكمى ل سه‌ر بكه‌ين و دا بزانين كا دامه‌زراندن و چێكرنا حزب و پارتا د ئيسلامێدا دورسته يان نه، جاره‌كێ دا بهێين به‌رێ خۆ بده‌ينێ كا راما ڤێ په‌يڤێ د زمانيدا چيه: هه‌مى ژێده‌رێت ره‌سن وه‌كى (لسان العرب و قاموس المحيط) فه‌رهه‌نگێت ئه‌زمانى دبێژن: حزب رامانا كۆمه‌كا مرۆڤان دده‌ت، و كۆما وێ دبێژنێ ئه‌حزاب و هه‌ر گاڤا كۆمه‌كا مرۆڤان گه‌هشتنه ئێك نه‌خاسمه ل سه‌ر تشته‌كى يان به‌رنامه‌كى يان ل سه‌ر ئارمانجه‌كێ يان رێبازه‌كێ بن دبێژنێ حزب.. ڤێجا ئه‌ڤ تشتێ ل سه‌ر كۆم بووين سياسى بيت يان جڤاكى، وه‌كى: هنده‌ك كۆم ببن ل سه‌ر نه‌هێلانا جگاران، ئه‌ڤێت هۆسا تو دشێي بێژيێ رێكخراو و دشێى بێژيێ پارت و حزب و بێژنێ كۆما نه‌هێلانا جگاركێشيێ يان حزبا نه‌هێلانا جگاركێشيێ.
و ئه‌ڤ په‌يڤه حزب و ئه‌حزاب هه‌ژده جاران يا د قورئانێدا هاتى، و هه‌ر هه‌ژده جاران يا ب رامانا خۆ يا ئه‌زماني هاتى كۆم و جه‌ماعه‌ت هه‌كه وێ كۆمێ باشى كربيت ب باشى ناڤێ وان ئينايه و ب ڤێ په‌يڤێ وه‌كى گۆتنا خودێ: ((لَا تَجِدُ قَوْمًا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ كَانُوا آبَاءَهُمْ أَوْ أَبْنَاءَهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ أُولَئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمَانَ وَأَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ وَيُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ أُولَئِكَ حِزْبُ اللَّهِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ)) نينه هنده‌ك باوه‌ريێ ب خودێ و رۆژا قيامه‌تێ بينن، و حه‌ژ وان بكه‌ن ئه‌وێت نه‌ياره‌تى و دژمناتيا خودێ و پێغه‌مبه‌رێ وى دكه‌ن، خۆ ئه‌گه‌ر ئه‌و باب و باپيرێت وان بن، يان زارۆكێت وان بن، يان برايێت وان بن، يان عه‌شيره‌تا وان بيت، ئه‌ڤان خودێ باوه‌ريا د دلێت واندا نڤێسى و بنه‌جهكرى، و ب هاريكارى و پشته‌ڤانى و ب سه‌ركه‌فتنا خۆ ئه‌و يێت ب هێز ئێخستين، و دێ وان به‌ته به‌حه‌شتێت رويبار د بنرِا دچن و هه‌روهه‌ر دێ تێدا بن، خودێ ژ وان رازى بوو و ئه‌و ژى ژ خه‌لاتێ خودايێ خۆ رازى بوون، و ئه‌ڤه كۆم و حزبا خودێنه و باش بزانن يێت سه‌رفه‌راز هه‌ر كۆما خودێنه.
و هه‌كه وذ كۆمێ خرابي كربيت ب خرابى ناڤێ وان ئينايه و ب ڤێ په‌يڤێ وه‌كى گۆتنا خودێ:
((أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ تَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مَا هُمْ مِنْكُمْ وَلَا مِنْهُمْ وَيَحْلِفُونَ عَلَى الْكَذِبِ وَهُمْ يَعْلَمُونَ))(( أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا إِنَّهُمْ سَاءَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ))(( اتَّخَذُوا أَيْمَانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ فَلَهُمْ عَذَابٌ مُهِينٌ))(( لَنْ تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلَا أَوْلَادُهُمْ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ))(( يَوْمَ يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ جَمِيعًا فَيَحْلِفُونَ لَهُ كَمَا يَحْلِفُونَ لَكُمْ وَيَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ عَلَى شَيْءٍ أَلَا إِنَّهُمْ هُمُ الْكَاذِبُونَ))(( اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطَانُ فَأَنْسَاهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ أُولَئِكَ حِزْبُ الشَّيْطَانِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ الشَّيْطَانِ هُمُ الْخَاسِرُونَ)) ئه‌رێ ما ته ئه‌و نه‌ديتن ئه‌وێت بووينه دۆست و پشته‌ڤانێت وان ئه‌وێت خودێ غه‌زه‌ب لێ كرى كو جوهينه، ئه‌و دووروى نه ژ هه‌وه‌نه گه‌لى موسلمانان و نه ژ وانن ژى، و ل سه‌ر دره‌وێ سويند دخۆن ژ دره‌و سويند دخۆن كو ئه‌م موسلمانين، و نه دۆست و هاريكارێت جوهيانين، و ئه‌و دزانن ئه‌و ژ دره‌و سويند دخۆن. خودێ ئيزايه‌كا دژوار بۆ وان يا به‌رهه‌ڤكرى، و چ پيسه‌كار بوو وان كرى. وان سويندێت خۆ يێت ژ دره‌و بۆ خۆ يێت كرينه مه‌تال دا پێ خۆ و مالێ خۆ بپارێزن، و رێكا خودێ ل خه‌لكى گرتن، وان ئيزايه‌كا رسواكه‌ر و هه‌تكبه‌ر يا هه‌ى. نه مال و عه‌يالێ وان فايدێ وان دكه‌ت و نه وان ژ ئيزايا خودێ دپارێزيت، و بزانن ئه‌ڤه دۆژه‌هينه و هه‌روهه‌ر دێ تێدا مينن. رۆژا خودێ وان هه‌ميان زێندى دكه‌ت و كۆم دكه‌ت بۆ حه‌ق و حسابێ، وێ رۆژێ كا چاوا ئه‌ڤرۆ بۆ هه‌وه ژ دره‌و سويند دخۆن وه‌سا دێ بۆ خودێ ژى سويند خۆن، و هزر دكه‌ن سويندێت وان وێ رۆژێ دێ ب تشته‌كي چن و دێ فايده‌ى وان كه‌ن هه‌روه‌كى سويندا دنيايێ فايده‌ى وان دكر، باش بزانه ئه‌ڤه دره‌وينن. شه‌يتانى سه‌رێ ژ وان ستاندى ب وه‌سواس و خه‌ملاندنا خۆ يێت سه‌ردابرين و هه‌ڤسارێ خۆ يێ كريه سه‌رێ وان، خودايێ وان يێ ژ بيرا وان برى، ئه‌ڤه كۆم و حزب و قولپ و ده‌سته‌كا شه‌يتانينه، باش بزانن خوساره‌تى بارا قولپ و ده‌سته‌ك و كۆم و حزبا شه‌يتانيه. و د قورئانێدا ئه‌ڤ په‌يڤه ب رامانا خۆ يا ئه‌زمانيڤه هاتيه نه ب باشى و نه ب خرابى وه‌كى خودآ به‌حسآ خه‌لكآ شكه‌فتآ دكه‌ت، دبێژيت: ((ثُمَّ بَعَثْنَاهُمْ لِنَعْلَمَ أَيُّ الْحِزْبَيْنِ أَحْصَى لِمَا لَبِثُوا أَمَدًا)) پاشى مه ئه‌و ژ خه‌وێ هشياركرن، دا بزانين كا كى ژ هه‌ردوو كۆم و حزب و جوينان دزانيت، كا ئه‌و چه‌ند ماينه ئه‌ڤه ئيشاره‌ته كو ئه‌و ل سه‌ر وه‌ختێ مانا خه‌لكێ شكه‌فتێ د شكه‌فتێدا، د ژێك جودا بوون.
ژ ڤان ئايه‌تێت بۆرى دهێته زانين هه‌ر حزب و كۆمه‌كا هه‌بيت هه‌كه ل سه‌ر بنياتێ خێرێ و باشيێ گه‌هشتبنه ئێك و ئارمانج و به‌رنامێ وان چاكى و باشى بيت ئه‌و پارت و حزب يا دورسته هه‌ژيه په‌سن و مه‌دحێت وان بێته‌كرن و فه‌ره هاريكاريا وان ل سه‌ر خێرێ بێته‌كرن چونكى خودێ مه‌زن ئه‌مرێ مه دكه‌ت ئه‌م هاريكارێت ئێك بين ل سه‌ر باشيێ، و هه‌كه مه وه‌نه‌كر گونه‌ه و بێ ئه‌مريا خودێيه، خودێ مه‌زن دبێژيت: ((وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ)) و ل سه‌ر باشى و پارێزكاريا خودێ هاريكارێت ئێك بن. و ل سه‌ر گونه‌هـ و ده‌ستدرێژيێ هاريكارێت ئێك نه‌بن. و پارێزكاريا خودێ بكه‌ن، و ب راستى جزايێ خودێ جزايه‌كێ دژواره. و هه‌كه ئه‌و پارت و كۆم ل سه‌ر بنياته‌ك و كار و به‌رنامه و ئارمانجه‌كا خراب كۆم ببن هنگى دڤێت ب خرابى ناڤێ وان بێته ئينان نه ژبه‌ر كو كۆمن يان حزبن.. به‌لكى ژبه‌ر كارێ وان يێ خراب و ئنيه‌تێت وان يێت نه‌باش، و نابيت هاريكاريا وان بێته‌كرن يێ بچيته دگه‌ل و ببيته ئه‌ندامه‌ك دگه‌ل وان هه‌كه دێ حسێبا وان ئێك بيت، خودێ مه‌زن دبێژيته مه: ((وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ)).
و خاله‌كا فه‌ره دڤێت موسلمان ژێ بێ ئاگه‌هـ نه‌بيت چه‌رخ و ده‌م و زه‌مانێ خۆ بزانيت و كا چاوا دێ كارى بۆ دينێ خۆ كه‌ت، ئه‌رێ بێى رێكخستنا كارێ خۆ دێ شێت خزمه‌تا دينێ خۆ كه‌ت، و خاله‌كا دى دڤێت يێ لێ هشيار بيت و خۆ ژێ بێ ئاگه‌هـ نه‌كه‌ت ئه‌و ژى ئه‌رێ ئه‌وێت دژاتيا حزباتيێ دكه‌ن و دبێژن حزباتى بيدعه‌يه و نابيت كه‌س بچيته دگه‌ل چو حزبێت ئيسلامخواز ئه‌رێ ئه‌و دژاتيآ دگه‌ل پارتێت دى ژى دكه‌ن يان به‌س يێت ئيسلامخواز، دا بزانن ئنيه‌تێت وان نه‌دورستن هه‌كه دا خه‌لكى ژ حزبێت ئيسلام دژ ره‌ڤينن و هشياركه‌ن پتر ژ يێت ئيسلامخواز، و هێجه‌تا وان حزباتى دبيته ئه‌گه‌رێ دژاتي و ڤێكراچۆن و ژێكڤه‌بوونێ هێجه‌ته‌كا نه‌يا دورست و د جهێ خۆدايه چونكى ئختيلاف و جودابوون مه‌رج نينه دژاتى چێ ببيت چونكى ئختيلاف و جودابوون ل سه‌ر ده‌مێ پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) د ناڤبه‌را سه‌حاباندا هه‌بوو و د گه‌له‌ك فه‌رمان و حوكماندا و پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) په‌سه‌ندكرنا وان كر و نه‌گۆته وان نابيت هوين ژێك جودا بن، و زانايێت مه سه‌ر مه‌زهبێت ئاشكرا ئيمام ئه‌بو حه‌نيفه و ئيمام مالك و ئيمام شافعي و ئيمام ئه‌حمه‌د هه‌رئێك ژ وان شه‌نگست و ئوسولێت خۆ يێت تايبه‌ت هه‌بوون بۆ تێگه‌هشتنا ئيسلامێ و هه‌ر ئێكى ژ وان مه‌دره‌سه و مه‌زهه‌بێ خۆ يێ تايبه‌ت هه‌بوو و دگه‌ل يێ دى يێ جودا و موخته‌لفه، به‌لێ ڤێ ئختيلافێ نه‌كێشايه دژاتي و ڤێكراچۆنێ، ڤێجا ئختيلاف و فره‌بۆچۆن تشته‌كێ ئاساييه، هه‌رگاڤا كێشا دژاتى و ڤێكراچۆن و نه‌ڤيانێ هنگى نه‌يا دورسته، ڤێجا حوكمكرن ل سه‌ر هه‌ر حزبه‌كا هه‌بيت دخوازيت ئه‌م بزانين كا به‌رنامه و كار و ئارمانجا وان چيه و كا ل سه‌ر چ كۆمبووينه، هه‌كه ئارمانجا دورست بيت و رێكا دورست بيت و به‌رنامه ژى يێ دورست بيت هنگى ئه‌و حزب يا دورسته و دورسته مرۆڤ دگه‌ل يێ هاريكار بيت، و خودێ چێتر دزانيت.
