ب / مه‌رجێت جڤاكێ به‌خته‌وه‌ر چارن، و هه‌تا ئه‌م جڤاكه‌كێ به‌خته‌وه‌ر ئاڤاكه‌ين دڤێت ل سه‌ر بنياتێ چار بنگه‌هان بێته ئاڤاكرن و هه‌رگاڤا ئێك ژ ڤان كێم بوو ئه‌ڤه به‌خته‌وه‌رى ته‌كويز نه‌بوو و جڤاك ژ به‌رێك چۆ و كێماسى كه‌فته تێدا.
بنگه‌هێ ئێكێ: بيروباوه‌رێت دورست و ساخله‌م، و هه‌كه ئه‌ڤه نه‌بوو هنگى پيڤه‌رآ دورست نابيت حوكم ل سه‌ر تشتى بێته‌كرن، ئه‌ڤه يێ كرێته و ئه‌ڤه يێ جوانه، و ئه‌ڤه باشه و ئه‌ڤه خرابه، و ئه‌ڤه دورسته و ئه‌ڤه نه‌دورسته، و دبيت تشتێ ژ هه‌ميان كرێتتر جوان بدانن، و تشتێ ژ هه‌ميان خرابتتر باش بدانن، هه‌روه‌كى عه‌ره‌بان ڤه‌شارتنا كچآ ب ساخى ب ئاسايى و نه‌كرێت دديت، و ئه‌و سته‌م و زۆرداريا ل ژنآ دهاته‌كرن ب ئاسايى دديت، و هه‌كه پيڤه‌رێ دورست نه‌بيت حوكمى ل سه‌ر تشتان بكه‌ن، د ئه‌نجامدا ژ كرێتى و خرابيآ پاشڤه ژى ناچن، و پاشڤه‌بر نابيت، و به‌رده‌وام دێ د خرابيێدا بن، و وێ خرابيآ كرێت و نه‌جوان، نابينن، وه‌كى ئه‌و ره‌وشا ژنا هه‌ڤچه‌رخ تێدا نيڤ رويس ده‌ردكه‌ڤيت و سه‌ره‌ده‌ريێ دكه‌ت هه‌روه‌كى ئه‌ڤ ره‌وشه كاره‌كێ ئاساييه، و چو كرێتى تێدا نينه، ديسا وه‌كى گه‌له‌ك كارێت گه‌نجێت سه‌رده‌م پێ رادبن، هه‌تا كه‌س و كارێت وان ئاسايى به‌رێ خۆ دده‌نێ هه‌روكى چو كرێتى د كاروبارێ واندا نينه، و به‌رده‌واميێ دده‌نه كارێ خۆ يێ نه‌جوان و پاشڤه ژى ناچن، چونكى بيروباوه‌رێت دورست نينن پيڤه‌رێ دورست بده‌تێ و وان ژ كارێت نه‌جوان پاشڤه ببه‌ت، ژبه‌ر ئه‌ڤا بۆرى ئه‌م دبينين گه‌له‌ك كارێت جڤاكى ب ئيمان و باوه‌ريێڤه د گرێداينه ژ وان بۆ نموونه: نه بۆ هژمارتن:
ئێك: باوه‌ريا وى يا دورست نينه يێ خێر بۆ برايآ خۆ نه‌ڤێت كا چاوا بۆ خۆ بڤێت. پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا بوخارى و موسلميدا ژ ئه‌نه‌سێ كورێ مالكى خودێ ژێ رازی بیت دبێژيت: (لاَ يُؤْمِنُ أَحَدُكُمْ حَتَّى يُحِبَّ لأَخِيهِ مَا يُحِبُّ لِنَفْسِهِ) كه‌س ژ هه‌وه ب دورستى باوه‌ريێ نائينيت هه‌تا وى خێر بۆ برايێ خۆ نه‌ڤێت كا چاوا بۆ خۆ دڤێت.
دوو: هه‌ر خرابيه‌ك و كرێتيه‌كا د جڤاكيدا دهێته‌كرن د گاڤا نه‌دياريا باوه‌ريێدا دهێته‌كرن. پێغه‌مبه‌رێ خۆشتڤى سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا بوخارى و موسلميدا ژ ئه‌بو هوره‌يره خودێ ژێ رازی بیت دبێژيت: (لا يَزْنِي الزَّانِي حين يَزْنِي وهو مُؤْمِنٌ ولا يَشْرَبُ الْخَمْرَ حين يَشْرَبُ وهو مُؤْمِنٌ ولا يَسْرِقُ حين يَسْرِقُ وهو مُؤْمِنٌ) مرۆڤ ڤان كاران ناكه‌ت و باوه‌رى يا ئاماده و به‌رهه‌ڤ و باوه‌رى دبيته په‌رجان خرابيێت جڤاكى بێنه‌كرن.
سێ: يێ باوه‌رى ب خودێ و رۆژا قيامه‌تێ هه‌بيت ئه‌زيه‌تا جيرانێ خۆ ناكه‌ت و دێ قه‌درێ مێڤانێ خۆ گريت و ئاخفتنا خێرێ دێ ئاخڤيت يان دێ خۆ بێ ده‌نگ كه‌ت. پێغه‌مبه‌رێ خۆشتڤى سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا بوخارى و موسلميدا ژ ئه‌بو هوره‌يره خودێ ژێ رازی بیت دبێژيت: (مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ باللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ، فَلا يُؤْذِ جَارَهُ، وَمَنْ كَان يُؤْمِنُ بِاللَّهِ والْيَوْمِ الآخرِ، فَلْيكرِمْ ضَيْفهُ، وَمَنْ كَانَ يُؤْمنُ بِاللَّهِ وَالْيومِ الآخِرِ، فَلْيَقُلْ خَيْراً أَوْ لِيَسْكُتْ) يێ باوه‌رى ب خودێ و رۆژا قيامه‌تێ هه‌بيت بلا ئه‌زيه‌تا جيرانێ خۆ نه‌كه‌ت، و يێ باوه‌رى ب خودێ و رۆژا قيامه‌تێ هه‌بيت بلا قه‌درێ مێڤانێ خۆ بگريت، و يێ باوه‌رى ب خودێ و رۆژا قيامه‌تێ هه‌بيت بلا ئاخفتنا خێرێ بێژيت يان خۆ بێ ده‌نگ كه‌ت.
چار: ب دورستى باوه‌رى نه‌ئينايه يێ جيرانێ وى ژ ئه‌زيه‌تا وى يێ ئێمن و پشتراست نه‌بيت. پێغه‌مبه‌رێ خۆشتڤى سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن د ڤه‌گێرا بوخارى و موسلميدا ژ ئه‌بو هوره‌يره خودێ ژێ رازی بیت دبێژيت: (واللَّهِ لا يُؤْمِنُ، واللَّهِ لا يُؤْمِنُ، واللَّهِ لا يُؤْمِنُ، قِيلَ: منْ يا رسولَ اللَّهِ ؟ قال: الَّذي: لا يأْمنُ جارُهُ بَوَائِقَهُ) ئه‌ز ب خودێ كه‌م باوه‌ريا راست و دورست نه‌ئينايه، ئه‌ز ب خودێ كه‌م باوه‌ريا راست و دورست نه‌ئينايه، ئه‌ز ب خودێ كه‌م باوه‌ريا راست و دورست نه‌ئينايه، گۆتن: كێ يا پێغه‌مبه‌رێ خودێ؟ گۆت: يێ جيرانێ وى ژ خرابى و خرابكاريا وى ئێمن نه‌بيت.
و ب كريار ئه‌م دبينين گه‌له‌ك سه‌حابى به‌رى باوه‌ريێ بينن د چاوا بوون، و پشتى باوه‌رى ئينان چ لێهاتن و كا چاوا باوه‌ريێ پيڤه‌رآ راست و دورست بۆ وان چێكر و چاوا پاشڤه‌برن ژ هه‌ر خرابيه‌كا هه‌بيت.
بنگه‌هێ دووێ: تێگه‌هشتنا راست و دورست و ساخله‌م و هوير و ته‌ڤگر و مه‌خسه‌د پێ ئه‌وه ئه‌م ئيسلامێ دگه‌ل چو تێكه‌ل نه‌كه‌ين و بزانين ئيسلام دينێ خودێيه و به‌رف چو هزر و رێباز و ديتنانڤه نه‌به‌ين و چ تشتان ب سه‌ر دينێ خودێ نه‌ئێخين و هه‌كه فه‌رمانا خودێ و پێغه‌مبه‌رێ وى هات دڤيت ئه‌م مافى نه‌دينه خۆ بگرين يان نه، خودێ مه‌زن دبێژيت: (وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلاَ مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْراً أَن يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَمَن يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالاً مُّبِيناً) بۆ چو زه‌لامێت خودان باوه‌ر و بۆ چو ژنێت خودان باوه‌ر دورست نينه، ئه‌گه‌ر خودێ و پێغه‌مبه‌رێ خۆ فه‌رمانه‌ك دان، ئه‌و ب كه‌يفا خۆ بن ب جهـ بينن يان نه‌ئينن، و هه‌ركه‌سێ بێ ئه‌مريا خودێ و پێغه‌مبه‌رێ وى بكه‌ت ب راستى ئه‌و گومڕا بوو، گومڕابوونه‌كا ئاشكه‌را. و ژ تێگه‌هشتنا دورست ئيسلام نه‌هێته پارچه‌پارچه‌كرن، و ئيسلام د شه‌نگستێت ئيسلامێدا نڤێژ و رۆژى و زه‌كات و حه‌جێدا نه‌ئێته كۆمكرن و ژبيركرن، ئيسلام يا ته‌ڤگره و سيسته‌م و به‌رنامێ هه‌مى ژيانێيه. خودێ مه‌زن دبێژيت: (يَاأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ ادْخُلُواْ فِي السِّلْمِ كَآفَّةً وَلاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ) گه‌لى خودان باوه‌ران، ب سه‌ر و زار و دلێ خۆڤه ببنه موسلمان، و ئيسلامه‌تيێ هه‌ميێ وه‌رگرن، و نه‌ده‌نه دويف شه‌يتانى، ب راستى ئه‌و بۆ هه‌وه دژمنه‌كێ ئاشكه‌را ئاشكه‌رايه. و نابيت مرۆڤ نڤێژێ فه‌ر بدانيت و تشتێ نڤێژ مرۆڤى ژێ دده‌ته پاشه كو (فه‌حشاء و مونكه‌ره) خۆ ژێ نه‌ده‌ته پاش. خودێ مه‌زن دبێژيت: (إن الصلاة تنهى عن الفحشاء والمنكر) ب راستى نڤێژ به‌رێ مرۆڤى ژ هه‌مى گونه‌هێت زێده پيس، و كريارێت نه‌دگه‌ل سروشتێ مرۆڤان، و كريارێت كرێت و نه‌شرين [ئه‌وێت شه‌ريعه‌تى دورست نه‌كرين] وه‌ردگێڕيت.
بنگه‌هێ سيێ: جڤاك و ئه‌ندامێت جڤاكى ژ ئێشێت ده‌روونى و جڤاكى د ساخله‌م بن، ئه‌و ژى دوو جوينن يێت ئاشكرا و يێت نه ئاشكرا.
ئێشێت نه‌ئاشكرا وه‌كى: خۆ مه‌زنكرن و شاهى ب خۆ برن (ته‌عه‌جوب) و غه‌زه‌ب و كه‌ربگرتن و زكڕه‌شى و كه‌رب و كين و هزرخه‌له‌تى و كێمكرنا خه‌لكى و چو نه‌دانانا مافان.
و ئێشێت ئاشكرا وه‌كى: سته‌م و زۆردارى و جهئينانا حوكمێ نه‌يێ خودێ و به‌رتيل و واسته‌كارى و سيخوڕى و ئاشكراكرنا نهێنيان و حيله و حه‌واله و خاپاندن و سه‌ردابرن و هه‌مى ره‌نگێت ئه‌زيه‌تێ و غه‌يبه‌ت و نه‌كامى و ئاخفتن ڤه‌گوهێزى و تانهاڤێژى و دره‌و و ب هه‌مى ره‌نگێت خۆڤه يا بچويك و يا مه‌زن و يا سپى و يا ره‌ش و تڕانه‌كرن ب خه‌لكى و خه‌به‌ر گۆتن و ئه‌زمان زڤرى و تۆمه‌تباركرنا ده‌همه‌ن پاقژان.
بنگه‌هێ چارێ: وه‌رگرتن و پێگريا ره‌وشت و كارێت جوان، ئانكو: ده‌مێ جڤاك خۆ ژ ئێش و نه‌خۆشيێت ده‌روونى و جڤاكى يێت ئاشكرا و نه‌ئاشكرا دده‌ته پاش و دوير دئێخيت دڤێت ئيسلامێ چ به‌رامبه‌ر دانايه خودانێ خۆ و وێ بيت. هه‌كه ئيسلامێ نه‌هى ژ خۆمه‌زنكرنێ كربيت به‌رامبه‌ر فه‌رمانا ب خۆشكاندنێ كرى دڤێت يێ خۆشكێن بيت، و هه‌كه ئيسلامێ نه‌هى ژ زكڕه‌شيێ كربيت به‌رامبه‌ر فه‌رمانا ب خێرخوازيێ كرى دڤێت يێ خێرخواز بيت، و هه‌كه ئيسلامێ نه‌هى ژ دره‌وێ كربيت به‌رامبه‌ر فه‌رمانا ب راستگۆيێ كرى دڤێت يێ راستگۆ بيت، و هه‌كه ئيسلامێ نه‌هى ژ ئه‌زمان زڤريێ كربيت به‌رامبه‌ر فه‌رمانا ب ئه‌زمان پاكيێ كرى دڤێت يێ ئه‌زمان پاقژ بيت و هۆسا، و هه‌كه جڤاك ل سه‌ر ڤان بنگه‌هان هاته ئاڤاكرن بێ گۆمان دێ جڤاكه‌كێ به‌خته‌وه‌ر بيت، و خودێ چێتر دزانيت.
