پرسێت هەڤچەرخ

66 پسیارا ژمارە

پ : كرێگرتنا مالبچویكا ژنان چاوایه‌؟

ب : ب راستی ئه‌ڤه‌ پرسه‌كا نوی و هه‌ڤچه‌رخه‌، و زانایان كه‌ڤن ئه‌ڤ په‌رسه‌ نه‌ڤه‌كو‌لیه‌، و كرێگررتنا مالبچویكان ب ڤی ره‌نگییه‌: ژنه‌كێ شیانێت بچویك بونێ نه‌بیت یا خورش بیت، یان مال بچویك دبنیاتدا نه‌بیت، یان هاتبیته‌ راكرن، یان ژی نه‌شێت خۆ ل به‌ر مه‌ترسیێت بچیكبوونێ بگریت، یان نه‌ڤێت جوانیا خۆ ژ ده‌ستبده‌ت، رێكا كرێگرتنا مالبچوكا غه‌یری خۆ بگریت، و ئه‌و زه‌لامێ وی هێكا وێ و ئاڤا زه‌لامێ وێ ب رێكا بوریان ده‌رڤه‌ی مالبچویكا وێ بێنه‌ تێكه‌لكرن، و پاشی ب رێكه‌كا زانستێ بێته‌ راكرن و نه‌ دمالبچویكا وێدا بێته‌ چاندن، به‌لكی د مالبچویكا ژنه‌كا دیدا بێته‌ چاندن، و ئه‌و ژن ئاڤا غه‌یری زه‌لامێ خۆ و هێكا غه‌یری خۆ دمالبچویكا خۆدا ب هه‌لگه‌ریت، و ئه‌و بچویك ل سه‌ر خوینا وێ بژیت هه‌تا دبیت، به‌رامبه‌ر ماله‌كێ ل سه‌ر پێكبهێن، و دبیت ژنا دویێ مالبچیكا خۆ به‌خشبكه‌ت، هه‌كه‌ به‌رامبه‌ر بوو، دبێژنێ: (استئجار)، و هه‌كه‌ به‌خشاندن بیت دبێژنێ: (اعارة) چ كرێگرتن بیت یا به‌خشین بیت، كا ئه‌ڤه‌ یا حه‌لاله‌ یان یا حه‌رامه‌. ئه‌ڤه‌ جهێ جودابوونییه‌ دناڤبه‌را زانایێت سه‌رده‌مدا بۆ پتر گۆتنه‌كێ: گۆتنا ئێكێ: حه‌رامه‌ و نه‌ دورسته،‌ و هه‌می ره‌نگێت كری گرتنێ و به‌خشینێ و نابیت هێك و ئاڤا زه‌لامی ب چنه‌ دمالبچیكا غه‌یری ژنا زه‌لامیدا، خودانا هێكێ، و ئه‌ڤه‌ بریارا جڤاتگه‌ها فقهییه‌ یا ب سه‌ر هه‌ڤبه‌ندیا جیهانا ئیسلامیڤه‌ (مجمع الفقه الإسلامي ـ رابطة العالم الإسلامي) دگه‌را وێ یا پێنجیدا یا سالا 1402 مشه‌ختی ئه‌وا ل مه‌كه‌هێ هاتیه‌ گرێدان، و بریارا جڤاتگه‌ها فقهییه‌ یا ب سه‌ر رێكخستیا هه‌ڤكاریا ئیسلامی (المجمع الفقهی ـ منظمة التعاون الإسلامي) دگه‌را وێ یا سیێدا یا سالا 1407 مشه‌ختی و فه‌توایا جڤاتگه‌ها ڤه‌كولینێت ئیسلامییه‌ یا ب سه‌ر ئه‌زهه‌رێڤه‌ یا سالا 2001 زاینی و وان پشتبه‌ستن ب چه‌ند به‌لگه‌یان كرینه‌ ژ وان: ئێك: خودایێ مه‌زن دبێژیت: (وَالَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ . إِلاَّ عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ . فَمَنِ ابْتَغَى وَرَاءَ ذَلِكَ فَأُوْلَئِكَ هُمُ العَادُونَ) ئایه‌تا ئاشكه‌رایه‌ ژ ن و مالبچیكێ وێ به‌س بۆ زه‌لامێ وێ تنێ یا حه‌لاله‌ و دایكا جهگێر (به‌دیل) یا ملبچویكا خۆ كرێكری یان به‌خشی چ په‌یوندیا شه‌رعی ل گه‌ل زه‌لامی خودانێ ئاڤێ نینه‌ و پاشی وی ب چو ره‌نگان ماف د مالبچیكا وێدا نینه‌. دوو: خودایێ مه‌زن دبێژیت: (وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجاً وَجَعَلَ لَكُم مِّنْ أَزْوَاجِكُم بَنِينَ وَحَفَدَةً) ئایه‌تا ئاشكرایه‌ خودایێ مه‌زن رێكا بچویكدانێ كره‌ هه‌ڤژینێت زه‌لامی و ئه‌ڤه‌ نه‌ هه‌ڤژینا وییه‌. سێ: كرێگرتنا مالبچویكان دێ بیته‌ ئه‌گه‌رێ تێكه‌لیا نفش و قنێتان ئه‌ڤه‌ هه‌كه‌ ژنا كریچی یا شویكری بیت و هه‌كه‌ نه‌ یا شیكری بیت دێ كه‌ڤیته‌ به‌ر هزرێت خه‌له‌ت. چوار:چو په‌یوه‌ندیا شه‌رعی د ناڤبه‌را خودانا مالبچویكی و خودانێ ئاڤێ نینه‌ و ئه‌ڤه‌ ژێ ڤێ دگه‌هینیت ئه‌ڤ حه‌مله‌ نه‌ یێ شه‌رعییه‌ و حه‌ملی شه‌رعی به‌س ئه‌وه‌ یێ د ناڤبه‌را ژن و مێراندا هه‌ڤژینێت ئێك دورست دبیت. پێنج: خودانێ ئاڤێ ماف نینه‌ خوشیخازبیت ژ خودانا مالبچویكی ژ به‌ر هندێ وی ماف نینه‌ ئه‌و مالبچویكا وێ ب حه‌مله‌كێ پركه‌ت نه‌ ژ وێیه‌ و نه‌ بۆ وێیه‌. شه‌ش: ئه‌ڤ كاره‌ دێ كێشیته‌ هه‌ڤركیێ دناڤبه‌را خودانا هێكێدا و خودانا مالبچویكیدا كا كی دایكا بچویكیه‌ یا نه‌ھ هه‌یڤان دزكێ خۆدا هه‌لگرتی و ژ خوینا وێ مه‌زنبووی و ده‌ردوو نه‌خوشی ل سه‌ربرین هه‌تا بووی یان خودانا هێكێ. حه‌فت: ئه‌ڤ كاره‌ رامانا دورست یا دایكینیێ نا هێلیت و خراب دكه‌ت خودانا هێكێ چ زحمه‌ت پێڤه‌ نه‌بریه‌ و نابه‌ت هات و چۆ به‌س هێكا وێ ب كاره‌كێ ساناهی دهێته‌ كێشان و دێخنه‌ مالبچویكا یا دیدا ڤێجا كه‌نگی ئه‌و عه‌داله‌ته‌ ئه‌و دایك بێته‌ هه‌ژمارتن و یا نه‌خوشی ل سه‌ر نه‌خوشیێ ل سه‌ربرین ئه‌و دایك نه‌هێته‌ هه‌ژمارتن. هه‌شت: هه‌كه‌ بچویك ده‌ركه‌فت نه‌ یێ دورست كوره‌ یان سه‌قه‌ت یان مه‌نغولی یان ئێشێت مه‌زن ل ده‌ف هه‌بن و یێ ده‌ست ئێش بیت دێ كی خۆ لێ كه‌ته‌ خودان؟ یا بووی، یان خودانا هێكێ، ئه‌ڤه‌ ب دورستی یا رویدای هه‌ردووكان بچویك یێ هێلای هه‌تا مری. گۆتنا دوویێ: كرێگرتنا مالبچویكان دورسته‌ و به‌لگه‌یێ وان: ئێك: قیاسه‌ ل سه‌ر دایكا شیری ما ده‌م دورست بیت دایك بۆ بێته‌گرتن شیری بده‌تێ،‌ هوسا دورسته‌ دایك بۆ بێته‌ گرتن ببیت ژی، به‌لێ ئه‌ڤ قیاسه‌ گه‌له‌كێ له‌وازه‌ هه‌ر دوو دایك وه‌ك ئێك نینن و یێت ژێك جودانه‌ هه‌تا سه‌رێك بێنه‌ قیاسكرن چونكی ئه‌و زیانێت كریگرتنێدا هه‌ین د شویردانێدا نینن و نڤشێ بچویكی د شویردانێدا یێ بنه‌جهـ‌ و بێ گومانه‌ به‌روڤاژی دایكا مالبچویكا خۆ كرێكری. دوو: دینیاتدا هه‌می تشت یێ حه‌لاله‌ و كه‌سێ ژ زانایان به‌رێ ئه‌ڤ تشته‌ حه‌رام نه‌دانایه‌ ڤێجا دێ ل سه‌ر بنیاتێ خۆ مینیت، و ئه‌ڤ به‌لگه‌یه‌ ژی نه‌ یێ دورسته‌ چونكی بنیات د شه‌رمینگه‌هندا حه‌رامیه‌ نه‌ حه‌لالیه‌. گۆتنا سییێ: هه‌كه‌ ژنا ئاڤا زه‌لامی و هێكا ژنا وی بۆ هاتیه‌ ڤه‌گوهازتن هه‌ویا ژنێ بیت و هه‌ر حه‌لال و ژنا زه‌لامی بیت ده‌رسته‌ و ب ڤی ره‌نگی تنێ دورسته‌ و جڤاتگه‌ها فقهی دگه‌را خۆ یا حه‌فتێدا یا سالا 1404 مشه‌ختی ئه‌ڤ ره‌نگه‌ دورست دانایه‌ و پاشی دگه‌را خۆ یا هه‌شتێدا یا سالا 1405 مشه‌ختی ژ بریارا خۆ زڤریڤه‌‌‌ و نه‌ دورست دانا. و دویماهیێ ب راستی ئه‌ز بۆچونا ئێكێ دورستتر ددانم به‌لێ دبیت فه‌توا ب بوچونا سییێ بیته‌ دان به‌لێ دسونورێت ته‌نگ ته‌نگدا و خودێ چێتر دزانیت.

Copyright © 2023 Kurdislamic - All Rights Reserved