پرسێت هەڤچەرخ

74 پسیارا ژمارە

پ : من عه‌رده‌كی هه‌ی و یێ باب و باپیرانه‌، و دان عومرێت گوندێ مه‌ دزانن، به‌لێ گه‌له‌ك ژ وان نه‌ماینه،‌ و ئێك دویه‌ك یێت ماین، و هه‌ڤركیه‌كا ل سه‌ر وی عه‌ردی دورست بووی، و ئه‌و شاهدێت دان عومر دزانن عه‌رد یێ مه‌یه‌، ئه‌ز داخوازێ ژ وان دكه‌م بهێن شاده‌یێ ب وێ بده‌ن یا دزانن، دبێژن ئه‌م دزانین عه‌ردێ هه‌وه‌یه،‌ به‌لێ ئه‌م نه‌شێن بێن شاده‌یێ بده‌ین، دێ دلێ وان ژ مه‌ مینیت، و ئه‌م گوندیێت ئێكین و مرۆڤێت ئێكین، و مه‌ نه‌ڤێت دلێ كه‌سێ ژ مه‌ بمینیت، ئه‌رێ ما ئه‌ڤه‌ نه‌ یێت گونه‌هكارن؟

ب : شه‌هده‌یی دان ره‌نگه‌كێ هاریكاریێیه‌ دناڤبه‌را موسلماناندا، دا ماف به‌رزه‌ نه‌بن و بێنه‌ پارازتن، و ماف بنه‌جهـ ببن، و نه‌هێنه‌ ژ بیركرن و ئینكاركرن و به‌رزه‌كرن، و شه‌هده‌دان سێ پشكه‌ شهاده‌ به‌خشین و شهاده‌ ژێ خوازتن، و شاده‌یی دان ل ده‌ف دادوه‌ری پشكا ئێكێ هه‌كه‌ ژێ نه‌هاته‌ خوازتن ئه‌و دناڤبه‌را ڤان هه‌ردوو ره‌وشاندایه‌: ئێك: هه‌كه‌ شاهد گه‌له‌كن و ژ بلی وی یێت هه‌ین شه‌هده‌یێ بده‌ن و ماف ژ نه‌ خۆ به‌خشینا وی به‌رزه‌ نابن، هنگی بو هه‌یه‌ شه‌هده‌یێ نه‌ده‌ت و یا باشتر ئه‌وه‌ ب شه‌هده‌دانێ رابیت، به‌لێ هه‌كه‌ عوزره‌ك هه‌یه‌ یێ دویره‌ یان یێ نه‌ساخه‌ یان كاره‌ك بۆ چێ بوو، هنگی نه‌ یێ گونه‌هكاره‌ هه‌كه‌ ژ شه‌هده‌دانێ ڤه‌ما و شه‌هده‌یێ نه‌دا. دوو: هه‌كه‌ چو شاهد نه‌بن ژ وی پێڤه‌تر و هه‌كه‌ خۆ بێده‌نگ بكه‌ت دێ مافێ هنده‌ موسلمانان به‌رزه‌بیت و هێته‌ خوارن، و كه‌سێ دی نینه‌ شه‌هده‌یێ بده‌ت ژ وی پێڤه‌تر، هنگی زانا دبێژن واجبه‌ ئه‌و شه‌هده‌یێ بده‌ت خۆ ژێ نه‌ هێته‌ خوازتن ژی؛ چونكی ل سه‌ر وی ئه‌ركه‌ ئه‌و هاریكاریا موسلمانی بكه‌ت و مافێ وی بۆ ب پارێزیت؛ چونكی پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: (انصر أخاك ظالمًا أو مظلومًا) پشته‌ڤانیا برایێ خۆ یێ موسلمان بكه‌ یێ سته‌مكار بیت یان سته‌ملێكری بیت، سته‌مكار نه‌هێلی سته‌مێ بكه‌ت، و سته‌ملێكرێ پشته‌ڤانی و هاریكاریا وی بكه‌، و شه‌هده‌دانێ ئه‌ڤ هه‌ردوو كاره‌ یێت تێدا، پاشڤه‌برنا سته‌مكاریه‌ و پشته‌ڤانی و هاریكاریه‌ بۆ سته‌ملێكری، و دیسا پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دڤه‌گێرا ترمزیدا دبێژیت: (خير الشهداء الذي يأتي بالشهادة قبل أن يُسألها) باشترین شاهد ئه‌ون یێت شه‌هده‌یێ بده‌ن به‌ری ژێ بێته‌ خوازتن. پشكا دویێ: هه‌كه‌ ژێ هاته‌ خوازتن دیسا ئه‌و دناڤبه‌را دوو ره‌وشاندایه‌: ئێك: هه‌كه‌ ژبلی وی دێ شول چیته‌ سه‌ری و به‌رێڤه‌ چیت و ماف به‌رزه‌ نابن و عوزر هه‌بیت ل سه‌ر واجب نینه‌ بچیت شه‌هده‌یێ بده‌ت به‌لێ باشتر ئه‌وه‌ بچیت شاده‌یێ بده‌ت. دوو: و هه‌كه‌ كه‌س نه‌بو ژ وی پێڤه‌تر یان هه‌كه‌ نه‌ چو دێ ماف هێنه‌ به‌رزه‌كرن، هنگی ل سه‌ر ئه‌رك واجبه‌ ئه‌و پێشبكه‌ڤیت دا شه‌هده‌یێ بده‌ت و هه‌كه‌ شه‌هده‌یی نه‌دا ئه‌و یێ گونه‌هكاره‌؛ چونكی خودایێ مه‌زن دبێژیت: (وَلا يَأْبَ الشُّهَدَاءُ إِذَا مَا دُعُوا) و بلا شاهد خۆ نه‌ڤه‌گرن هه‌كه‌ شه‌هده‌دان ژێ هاته‌ خوازتن، حه‌سه‌ن به‌صری خودێ ژێ رازی بیت دبێژیت: ڤێ ئایه‌تێ دوو فه‌رمان و ئه‌رك كومكرن ئێك ئه‌گه‌ر ژێ هاته‌ خوزاتن ببیته‌ شاهد بلا خۆ نه‌ڤه‌گریت بچیت ببیته‌ شاهد و هه‌كه‌ ژێ هاته‌ خوازتن شاهده‌ییێ بده‌ت ل سه‌رتشتێ ل سه‌ر بویه‌ شاهد بلا خۆ نه‌ڤه‌گریت و شاده‌یێ بده‌ت. به‌شێ سیێ شه‌هده‌ دان ل ده‌ف حاكمی هه‌كه‌ ژێ نه‌هاته‌ خوازتن و باشه‌ ئه‌و شاهده‌یێ بده‌ت هه‌كه‌ شه‌هده‌ دانا وی دێ مافان پارێزیت و كه‌س نه‌بیت شاده‌یێ بده‌ت و هه‌كه‌ ژێ هاته‌ داخوازكرن دڤێت بچیت و نابیت ئه‌و چ ژ شه‌هده‌دانێ ژی ڤه‌شیریت چونكی خودایێ مه‌زن دبێژیت: (وَلا تَكْتُمُوا الشَّهَادَةَ وَمَنْ يَكْتُمْهَا فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ) نابیت هوین چ ژ شه‌ده‌دانێ ڤه‌شێرن و هه‌ركه‌سێ ڤه‌شێریت ئه‌و یێ گونه‌هكاره‌ و رامان ژ (فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ) ئانكو ئه‌و ڤه‌شارتن ژ مه‌به‌سته‌كا خرابه‌ ددلێ ویدا هه‌كه‌ چ نه‌بیت خێر بۆ موسلمانی نه‌ڤێت و دڤێت خرابی ب گه‌هیتێ له‌وا شاده‌یێ دڤه‌شێریت و ئه‌ڤه‌ هه‌ڤدژی ئیمان و باوه‌ریێیه‌ له‌وانێ پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: (لا يؤمن أحدكم حتى يحب لأخيه ما يحب لنفسه) كه‌س ژ هه‌وه‌ ب دورستى باوه‌ريێ نائينيت هه‌تا وى خێر بۆ برايێ خۆ نه‌ڤێت كا چاوا بۆ خۆ دڤێت و هه‌كه‌ ئه‌گه‌رێ ڤه‌شارتنێ ترس بیت یان ته‌ماعیا هندێ خێره‌ك ژ لایێ یێ شه‌هده‌یێ ل سه‌ر بگه‌هیتێ، هنگی یێ گونه‌هكاره‌؛ چونكی دڤێت ئه‌م پتر ژ خودێ ب ترسین و چاڤێ مه‌ پتر ژ خێرا وی بیت، خودایێ مه‌زن دبێژیت: (يا أَيُّها الَّذينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ للهِ وَلَوْ عَلَى أَنْفُسِكُمْ أَو الوَالِدَيْنِ وَالأَقْرَبِينَ إِن يَكُنْ غَنِيًّا أَو فَقِيرًا فَاللهُ أَوْلَى بِهِمَا فَلا تَتَّبِعُوا الهَوى أَن تَعْدِلُوا وإِن تَلْووا أَو تُعْرِضُوا فَإِنَّ اللهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيْرًا) گه‌لى خودان باوه‌ران ب دادوه‌رييێ ڕابن [خۆ ژێ نه‌ده‌نه‌ پاش و د بنيڕا سته‌مێ نه‌كه‌ن] و شاده‌يييێ بۆ خودێ بده‌ن، ئه‌گه‌ر خۆ ل سه‌ر هه‌وه‌ و ده‌يباب و كه‌س و كاران ژى بيت. ئه‌گه‌ر ئه‌و د زه‌نگين بن يان د هه‌ژار بن، خودێ ژ وان هه‌ردووكان هه‌ژيتره‌ [هوين خاترێ بۆ بگرن] ڤێجا ب دويڤ دلخوازييا خۆ نه‌كه‌ڤن، كو هوين دادوه‌رييێ نه‌كه‌ن. و ئه‌گه‌ر هوين ئه‌زمانێ خۆ تێك بده‌ن [و شاده‌يييێ بگوهۆڕن] يان ژى نه‌ده‌ن [و ڤه‌شێرن] بزانن خودێ ب تشتێ هوين دكه‌ن ئاگه‌هداره‌.. ڤێجا هه‌كه‌ عوزر و هجه‌تا وان به‌س ئه‌وه‌ دێ دلێ وان ژێ مینیت ژ به‌رهندێ نا هین ئه‌و یێت گونه‌هكارن و نابیت ئه‌و شه‌هده‌یێ ڤه‌شێرن و نه‌ده‌ن ترسا هندێ ب دلێ هنده‌كا نینه‌ و دێ دلێ وان مینیت و نه‌ڤێت دلێ كه‌سێ ژ خۆ بهێلن ئه‌ڤه‌ گونه‌هه‌ و خه‌له‌تیه‌، چونكی پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: (لا طاعة لمخلوق فی معصیة الخالق) و دڤێت ئه‌و ل سه‌ر رازیكرنا خودێ یێت هشیاربن نه‌ ل سه‌ر رازیكرنا خه‌لكی ئه‌وا بێ ئه‌مریا خودێ تێدا، به‌لێ هه‌كه‌ ب زانیت ب ڤێ شه‌هده‌ دانێ دێ زولم هێته‌ سه‌ر و شیان نینه‌ ڤێ سته‌مێ و زولمێ ل سه‌رخۆ راكه‌ت هنگی ل سه‌ر واجب نینه‌ شه‌هده‌یێ به‌ده‌ت؛ چونكی خودایێ مه‌زن دبێژیت: (وَلا يُضَارَّ كَاتِبٌ وَلا شَهِيدٌ ) بلا زیان نه‌گه‌هیته‌ شاهدان ئه‌و ژی هه‌كه‌ ب زانیت وێ شه‌هده‌ دانێ دێ سته‌مه‌كا مه‌زن لێ هێته‌ كرن و نه‌شێت به‌رامبه‌ر راوه‌ستیت و خودێ چێتر دزانیت.

Copyright © 2023 Kurdislamic - All Rights Reserved