پرسێت هەڤچەرخ

105 پسیارا ژمارە

پ: ئه‌رێ سنج و ره‌وشتان چ بها دئیسلامه‌تیێدا هه‌یه‌ و سنج ره‌وشت د گهورن جهه‌كێ بۆ جهه‌كێ دی؟

ب: ده‌مێ جڤاک خۆ ژ ئێش و نه‌خۆشیێت ده‌روونی و جڤاکی یێت ئاشکرا و نه‌ئاشکرا دده‌ته‌ پاش و دویر دئێخیت دڤێت ئیسلامێ چ به‌رامبه‌ر دانایه‌ خودانێ خۆ و وێ بیت. ھه‌که‌ ئیسلامێ نه‌ھی ژ خۆمه‌زنکرنێ کربیت به‌رامبه‌ر فه‌رمانا ب خۆشکاندنێ کری دڤێت یێ خۆشکێن بیت، و ھه‌که‌ ئیسلامێ نه‌ھی ژ زکڕه‌شیێ کربیت به‌رامبه‌ر فه‌رمانا ب خێرخوازیێ کری دڤێت یێ خێرخواز بیت، و ھه‌که‌ ئیسلامێ نه‌ھی ژ دره‌وێ کربیت به‌رامبه‌ر فه‌رمانا ب راستگۆیێ کری دڤێت یێ راستگۆ بیت، و ھه‌که‌ ئیسلامێ نه‌ھی ژ ئه‌زمان زڤریێ کربیت به‌رامبه‌ر فه‌رمانا ب ئه‌زمان پاکیێ کری دڤێت یێ ئه‌زمان پاقژ بیت و ھۆسا، و ھه‌که‌ جڤاک ل سه‌ر ڤان بنگه‌ھان ھاته‌ ئاڤاکرن بێ گۆمان دێ جڤاکه‌کێ به‌خته‌وه‌ر بيت و مرۆڤێ موسلمان نه‌ئێخسیرێ کارژه‌نینێیه‌ (ردود الافعال)، بیر و باوه‌رێت خۆ یێت ھه‌ین و سنج و ئه‌خلاقێ خۆ یێ ھه‌ی، و ل سه‌ر وی بنیاتی سه‌ره‌ده‌ری و ھه‌ڤکاریێ دگه‌ل خه‌لکی دکه‌ت، و ھه‌که‌ خه‌لکی کارکر وی بکێشنه‌ مه‌یدانا خرابیێ، و خرابیێ پێ بده‌نه‌کرن و گۆتن، ئه‌و مه‌یدانا خۆ یا باشیێ ناھێلیت، و ئه‌زمانحالێ وی ب ده‌نگی بلند و ئاشکرا دبێژیت: ئه‌ز موسلمانم تو نه‌شێی من بکێشیه‌ مه‌یدانا خۆ.. مه‌یدانا خرابیێ، و تو نه‌شێی من بێخیه‌ داڤێت خۆ، و ئه‌زمانێ من ب زکرێ خودێ یێ ته‌ڕه‌ ، ئه‌ز وه‌کی ته‌ خه‌به‌ر و ئاخفتنێت که‌شه‌فرێت نائینمه‌ سه‌ر ئه‌زمانێ خۆ، ئه‌ز دزانم خه‌به‌ر وه‌کی پێغه‌مبه‌رێ خودێ سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن گۆتی: (سِباب المُسْلِمِ فُسوقٌ) خه‌به‌رگۆتنا موسلمانی ژ رێ ده‌رکه‌فتنه‌. و ئه‌ز دزانم خودان ئیمان نه‌یێ خه‌به‌ربێژه‌، دیسا چونکی پێغه‌مبه‌رێ خۆشتڤی سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: (ليس المؤمن بالطعان ولا اللعان ولا الفاحش ولا البذيء) خودان باوه‌رێ دورست نه‌یێ تان ھاڤێژه‌ و نه‌یێ ئاخفتن و کار و کریار که‌شه‌فرێته‌ و نه‌یێ ئه‌زمان پیسه‌، و په‌رستنا ژ دل مرۆڤی ژ خرابیێ دده‌ته‌ پاش؛ له‌وا پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: ھه‌که‌ رۆژا رۆژیا ئێک ژ ھه‌وه‌ بیت، بلا ئاخفتنێت کرێت نه‌بێژیت و ده‌نگێ خۆ بلند نه‌که‌ت، و ھه‌که‌ ئێکی خه‌به‌ر گۆتنێ یان شه‌ڕێ وی کر.. بلا بێژتێ: ئه‌ز یێ ب رۆژیمه‌، هه‌روه‌كی دبێژیتێ رۆژی ناهێلیت ل ته‌ بزڤرینم و وه‌كی ته‌ بكه‌م. و سنج و ره‌وشت دئیسلامێدا د نه‌گوهورن و نه‌ رێژه‌یینه‌ و په‌یوه‌ندی ب ده‌م و جهانڤه‌ نینه،‌ هه‌ر جهێ ئه‌م لێ بین و هه‌ر ده‌مێ ئه‌م تێدا بین دڤیت ل سه‌ر سنج و ره‌وشتێ خۆ بین و به‌رنه‌ده‌ین، تشتێ دورست ل هه‌می جھـ و ده‌مان یێ دورسته‌، و یێ نه‌ دورست ل هه‌می جهـ ده‌مان یێ نه‌ دورسته،‌ و تشتێ ژ سنجێ جوان نه‌هێته‌ هه‌ژمارتن ل هه‌می جهـ و ده‌مان یێ وه‌سایه‌ و نابیت بێژین ل ڤێرێ جوانه‌ و ل وێرا هه‌ نه‌ یێ جوانه‌، و د ڤی ده‌میدا یێ جوانه‌ و دده‌مێ دیدا نه‌ یێ جوانه‌، و سنج و ره‌شت ژ موسلمانی نا هێنه‌ جوداكرن، نه‌ چ جهان و نه‌ چ ده‌مان و نه‌ دچ كاراندا، هه‌ر كاره‌كێ بكه‌ت دڤێت سنج و ره‌وشت سه‌رێ رێزی بهێن، فه‌رمانبه‌ر بیت كاسبكار بیت ئه‌ندازیار بیت نوژداربیت جوتیار بیت بازرگان بیت، نابیت ئه‌و سنج و ره‌وشتان ژ كارێ خۆ جوداكه‌ت‌، دڤێت ئه‌م بزانین بازرگانی و ئابۆر د ئیسلامێدا ب سنج و ئه‌خلاقانڤه‌ د گرێدایه‌ و ژ سنج و ئه‌خلاق و بھابلندان نه‌یا رویته‌، و ھه‌رکه‌سێ دڤێت رۆژا قیامه‌تێ ده‌مێ ئه‌ڤ پسیاره‌ ژێ دھێته‌کرن پشت راست و ب ئه‌زمانه‌کێ راگرتی به‌رسڤا خۆ بده‌ت بلا چاڤێ وی باش و باش ل وان بھا و سنج و ئه‌خلاقان بیت، و ئه‌خلاق و سنجان د بازرگانیێدا پشت گوھێ خۆڤه‌ نه‌ھاڤێت، و نه‌ھێلیـت قازانج و مفا و فایده‌، چاڤان ل وی تاریکه‌ن، و چاڤان ل وی ژ ھه‌می سنج و ئه‌خلاقان بگریت، و خه‌ما وی به‌س و به‌س قازانج و فایده‌ بیت، چونکی پێغه‌مبه‌رێ خۆشتڤی سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن ھه‌روه‌کی ترمزی ڤه‌دگێریت دبێژیت: ((پێت چو به‌نده‌یان ناھێن و بچن ـ ئانکو مرۆڤ ھه‌می نه‌ بۆ به‌حه‌شتێ نه‌ بۆ جه‌ھنه‌مێ دچن ھه‌تا ئه‌ڤ پسیاره‌ ژێ نه‌ھێنه‌کرن ئێك ژ وان پسیاران كا وی مالێ وی کا ژ کیرێ ئینایه‌ و د چدا مه‌زاختیه‌. دڤێت موسلمان بزانیت ئه‌و باوه‌ریا راست و دورست نائینیت هه‌كه‌ ئه‌و خودانێ خۆ سنج و ره‌وشتێت باش و جوان نه‌بیت و یێ ژ هه‌میان ره‌وشتتر ئه‌و باوه‌ریدارتره،‌ پێغه‌مبه‌رێ خوشتڤی سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: (أَكْمَلُ المُؤْمنين إِيمَاناً أَحْسنُهُمْ خُلُقاً) یێ ژ خودان باوەران باوەری ته‌کویز تمامتر ئه‌وە یێ سنج و رەوشتێ وی باشتر، دیسا پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن ره‌وشت باشیی دكه‌ته‌ بنه‌تار و پیڤه‌رێ باشیێ، دبێژیت: (إِنَّ مِن خِيارِكُم أَحْسَنَكُم أَخْلاقاً) ب راستی باشێت ھه‌وە ئه‌ون، یێت ژ ھه‌وە سنج و رەشت باشتر، و دیاره‌دكه‌ت موسلمان ب ره‌وشت باشیا خۆ دگه‌هیته‌ ئاست و پله‌یا رۆژیگر و شه‌ڤ نڤێژكه‌ران، دبێژیت: (إِنَّ الُمؤْمِنَ لَيُدْركُ بِحُسنِ خُلُقِه درَجةَ الصائمِ القَائمِ) ب راستی موسلمان ب سنج و رەوشت باشیا خۆ دگه‌ھیته‌ دەرەجا رۆژیگرێ شه‌ڤ نڤێژکه‌ر، دیسا سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دیاره‌دكه‌ت جهێ دبه‌حه‌شتێدا ژ هه‌میان بلندتر بۆ ره‌وشت باشییه‌ دبێژیت: (أَنا زَعِيمٌ ببَيتٍ في ربَضِ الجنَّةِ لِمَنْ تَرَكَ المِراءَ. وَإِنْ كَانَ مُحِقّاً، وَببيتٍ في وَسَطِ الجنَّةِ لِمَنْ تَرَكَ الكَذِبَ، وإِن كَانَ مازِحاً، وَببيتٍ في أعلى الجَنَّةِ لِمَن حَسُنَ خُلُقُهُ) ئه‌ز که‌فیلم ب ماله‌کێ ل دۆرماندۆرێت به‌حه‌شتێ: بۆ وی یێ جه‌ده‌لکێشیێ بھێلیت خۆ ھه‌که‌ یێ حه‌ق ژی بیت، و ب ماله‌کێ ل نیڤا به‌حه‌شتێ یێ دره‌وێ بھێلیت خۆ ب ترانه‌ڤه‌ ژی و ب ماله‌کێ ل سه‌رێ به‌حه‌شتێ بۆ وی یێ سنج و ره‌وشت باش بیت. دیسا پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن سنج و ره‌وشتان دكه‌ته‌ بنه‌تار بۆ نێزیكبوونا موسلمانان ژ وی رۆژا قیامه‌تێ دبێژیت: (إِن مِنْ أَحَبِّكُم إِليَّ، وَأَقْرَبِكُمْ مِنِّي مَجلساً يَومَ القِيَامَةِ، أَحَاسِنَكُم أَخلاقاً. وإِنَّ أَبَغَضَكُم إِليَّ وَأَبْعَدكُم مِنِّي يومَ الْقِيامةِ، الثَّرْثَارُونَ والمُتَشَدِّقُونَ وَالمُتَفَيْهِقُونَ، قالوا: يا رسول اللَّه قَدْ عَلِمْنَا الثَرْثَارُونَ وَالمُتَشَدِّقُونَ، فَمَا المُتَفيْهِقُونَ ؟ قال: المُتَكَبِّروُنَ) ب راستی رۆژا قیامه‌تێ یێ ژ ھه‌وه‌ خۆشتڤیتر بۆ من و جهـ‌ نێزیکتر بۆ من، یێت ژ ھه‌وه‌ سنج و ره‌وشت باشتر، و ب راستی رۆژا قیامه‌تێ یێ ژ ھه‌وه‌ نه‌خۆشتڤیتر بۆ من و جهـ‌ دویرتر بۆ من، پربێژن و ئاخفتن مه‌زنن و ده‌ڤ په‌حنن (یێت ده‌ڤ تژی دئاخڤن ژ خۆمه‌زنکرن)، گۆتن: یا پێغه‌مبه‌رێ خودێ مه‌ زانی پربێژ و ئاخفتن مه‌زن کینه‌ موته‌فه‌یقه‌ کینه‌ گۆت: خۆمه‌زنکه‌رن، دیسا پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دیاره‌دكه‌ت عیباده‌ت و په‌رستنان سه‌نگا خۆ یا هه‌ی و هه‌می كاروكریار دێ د ترازیێدا رۆژا قیامه‌تێ هێنه‌ كێشان و چ تشت ژ ره‌شت باشیێ گرانتر نابن و چ تشت ركابه‌ریا ره‌وشت باشیێ ناكه‌ن و چ كاروكریار ب سه‌نگا خۆ ناگه‌هنه‌ ره‌وشت باشیێ، دبێژیت: (ما من شَيءٍ أَثْقَلُ في ميزَانِ المُؤمِنِ يَومَ القِيامة من حُسْنِ الخُلُقِ. وإِنَّ اللَّه يُبغِضُ الفَاحِشَ البَذِيِّ) تشته‌ک د ترازیا موسلمانیدا رۆژا قیامه‌تێ ژ سنج و رەوشت باشیێ گرانتر نینه‌، و ب راستی خودێ حه‌ژ گۆتن و کریار و که‌شه‌فرێتێ ئاخفتن پیس ناکه‌ت، دیسا دیاره‌دكه‌ت ژ په‌ستنان هه‌میان حنێر یا ره‌وشتێ باشه‌ ئه‌و ژ هه‌می په‌رستنان پتر خه‌لكی دبه‌ته‌ به‌حه‌شتێ ئه‌بو ھوره‌یره‌ خودێ ژێ رازی بیت دبێژیت: (سُئِلَ رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم عَنْ أَكثرِ مَا يُدْخلُ النَّاس الجَنَّةَ ؟ قال: تَقْوى اللَّهِ وَحُسنُ الخُلُق وَسُئِلَ عن أَكثرِ مَا يُدْخِلُ النَّاسَ النَّارَ فَقَالَ: الفَمُ وَالفَرْجُ) پسیار ژ پێغه‌مبه‌رێ خودێ سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن ھاته‌کرن ژ تشتێ ژ ھه‌میان پتر مرۆڤی دبه‌ته‌ به‌حه‌شتێ؟ گۆت: ترسا خودێ و سنج و ره‌شت باشیه‌ و پسیار لێ ھاته‌کرن ژ تشێ ژ ھه‌میان پتر مرۆڤی دبه‌ته‌ جه‌ھنه‌مێ؟ گۆت: ده‌ڤ (مه‌خسه‌د پێ ئاتافێت ده‌ڤییه‌) و نافلنگ، ڤێجا یێ بێژیت ئه‌ز یێ دیندارم دڤێت خودانێ خۆ ره‌وشت و سنجێت باشبیت و كورت كرمانج ره‌وشت باشی ئه‌وه‌ هه‌ر وه‌كی عه‌بدوللایێ كورێ موباره‌كی دبێژیت: (هُوَ طَلاقَهُ الوجه، وبذلُ المَعرُوف، وكَفُّ الأَذَى) ره‌وشت باشی روی ڤه‌بوونه‌ و باشیكرن و گه‌هاندنه‌ و ئه‌زیه‌ت‌ ڤه‌گرتنه‌.

Copyright © 2023 Kurdislamic - All Rights Reserved