به‌رسڤێت دور نڤێژێ و پرسێت پێڤه‌ گرێداى

126 پسیارا ژمارە

پ / ئه‌رێ حوكمێ خواندنا فاتحێ بۆ وى يێ پشت ئيمامه‌كى نڤێژێ دكه‌ت چاوايه‌؟ ئه‌و ژى فاتحێ بخوينيت يان ژى خواندنا ئيمامى بۆ وى ژى خواندنه‌؟ و هه‌كه‌ دڤێت بێته‌ خواندن كه‌نگى دێ ئێته‌ خواندن؟ چونكى گه‌له‌ك جاران ئيمام پشتى فاتحێ ده‌رفه‌تێ ناده‌ته‌ مرۆڤى ئێكسه‌ر ده‌ست ب سۆره‌ته‌كا دى دكه‌ت؟.

ب/ ئبن كه‌سير(خودێ ژێ رازى بيت)، د ته‌فسيرا خۆدا گۆتنێت زانايان ل سه‌ر ڤێ چه‌ندێ كا نڤێژكه‌ر پشت به‌رنڤێژى دێ فاتحێ خوينيت يان نه‌ ئيناينه‌، و دبێژيت: زانايان سێ مه‌زهه‌ب ل سه‌ر خواندنا فاتحێ پشت ئيمامى يێت هه‌ين، مه‌زهه‌بێ ئێكێ: دڤێت فاتحه‌ بێته‌ خواندن، و يێ فاتحه‌ نه‌خواند هه‌روه‌كى نڤێژ نه‌كرى و نڤێژا وى نه‌يا دورسته‌ ـ چ نڤێژ يا ب ده‌نگ بيت يان بێ ده‌نگ ـ، چونكى پێغه‌مبه‌ر (سلاڤێت خودێ لێ بن) دبێژيت: ((لا صَلاه‌ لِمَنْ لم ێقْرَأْ بِفَاتِحَه‌ الْكِتَابِ)) نڤێژا وى نه‌يا دورسته‌ يێ فاتحێ تێدا نه‌خوينيت. و د حه‌ديسه‌كا ديدا دبێژيت: ((لا تجزىء صَلاه‌ لا يُقْرَأُ فيها بِفَاتِحَه‌ الْكِتَابِ)) ئه‌و نڤێژ نائێته‌ حسێبكرن يا فاتحه‌ تێدا نه‌ئێته‌ خواندن، و د حه‌ديسه‌كا ديدا دبێژيت: ((ئه‌و نڤێژ نه‌يا تمامه‌ يا فاتحه‌ تێدا نه‌ئێته‌ خواندن))، دبێژيت: ((من صلى صَلاه‌ لم ێقْرَأْ فيها بِأُمِّ الْقُرْآنِ فَهِێ خِدَاجٌ)) و ئه‌ڤه‌ مه‌زهه‌بێ ئيمامێ شافعيه‌(خودێ ژێ رازى بيت). مه‌زهه‌بێ دووێ: خواندنا فاتحێ نه‌واجبه‌ ـ چ د نڤێژا ب ده‌نگدا و چ د يا بێ ده‌نگدا ـ ژبه‌ر حه‌ديسا ئيمام ئه‌حمه‌دى(خودێ ژێ رازى بيت)، د موسنه‌دا خۆدا ئيناى، دببێژيت: پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) گۆت: ((من كان له إمام فقراءه‌ الأمام له قراءه‌)) هه‌ركه‌سێ ئيمامه‌ك هه‌بيت (ئانكو: پشت ئيمامه‌كى نڤێژێ بكه‌ت) خواندنا ئيمامى بۆ وى خواندنه‌. به‌لێ پا ئه‌ڤ حه‌ديسه‌ يا له‌وازه‌ و نائێته‌ وه‌رگرتن، و ب چه‌ند رێكه‌كان يا هاتى هه‌مى د له‌وازن و چو د دورست نينن. مه‌زهه‌بێ سيێ: د نڤێژا ده‌نگ نزمدا يان د يا بێ ده‌نگدا دڤێت فاتحه‌ بێته‌ خواندن، به‌لێ د نڤێژا ب ده‌نگدا (مه‌غره‌ب و عه‌يشا و سپێدێ و نڤێژا خوتبێدا) نه‌واجبه‌ فاتحه‌ بێته‌ خواندن. هه‌لبه‌ت د وان ركاعه‌تاندا ئه‌وێت ئيمام ده‌نگێ خۆ تێدا بلند دكه‌ت ژبه‌ر حه‌ديسا موسلمى ئه‌وا ئه‌بو مووسايێ ئه‌شعه‌رى ڤه‌گوهاستى دبێژيت: پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) گۆت: ((ئيمام له‌وا يێ بوويه‌ ئيمام دا مرۆڤ دويف بچيت، ڤێجا هه‌كه‌ ته‌كبير كر هوين ژى ته‌كبيرێ بكه‌ن، و هه‌كه‌ خواند خۆ بێ ده‌نگ بكه‌ن))، و ئه‌ڤ حه‌ديسه‌ نه‌به‌س ئيمام موسلمى ب تنێ ڤه‌گێرايه‌.. هه‌ر عه‌ينى حه‌ديسێ ترمزى و ئبن ماجه‌ و نه‌سائى و ئه‌بو داوود ژى ژ ئه‌بو هوره‌يره‌ى ڤه‌دگێرن: ((وإذا قَرَأَ فَأَنْصِتُوا)) ئانكو: هه‌كه‌ ئيمامى ده‌ست ب خواندنا فاتحێ كر خۆ بێ ده‌نگ بكه‌ن، و ئه‌ڤ مه‌زهه‌به‌ بۆچۆنا دووێيه‌ يا شافعى و ئيمام ئه‌حمه‌ديه‌ و ئيمامێ شه‌وكانى و ئيمامێ خه‌تابى ژى دگه‌ل ڤێ بۆچۆنێنه‌. پشتى ڤى رونكرنى بۆ مه‌ ديار دبيت هه‌كه‌ نڤێژ يا ب ده‌نگ بيت د ركاعه‌تا ئێكێ و دووێدا هه‌كه‌ مرۆڤى فاتحه‌ نه‌خواند چو نينه‌ و نڤێژا مرۆڤى يا دورسته‌، و هه‌كه‌ دلێ مرۆڤى نه‌راوه‌ستيا هه‌تا نه‌خوينيت بلا بخوينيت و چو نينه‌، و يا فه‌ر ئه‌وه‌ ئه‌م نه‌مينينه‌ ب ده‌ڤ و لێڤێت ئێكڤه‌، هه‌ردوو بۆچۆن يێت هه‌ين و هه‌ردوو ب هێزن، ڤێجا يێ دلێ وى پتر ل سه‌ر خواندنێ بيت بلا بخوينيت، و يێ دلێ وى پتر ل سه‌ر نه‌خواندنێ بيت بلا نه‌خوينيت، به‌لێ دڤێت ئه‌م گازندا ژ ئێكدوو نه‌كه‌ين و كه‌ربێ ژ ئێكدوو نه‌راكه‌ين و خودێ چێتر دزانيت.

Copyright © 2023 Kurdislamic - All Rights Reserved