ب /جهێ نڤێژێ د ئيسلامێدا گرتى چو عيباده‌تێت دى نه‌گرتيه و ناگه‌هنێ، و ئه‌و ب خۆ ستوين و شه‌نگستا دينيه، و هه‌ر ژبه‌ر هندێ پێغه‌مبه‌رێ خۆشتڤى (سلاڤێت خودێ لێ بن) دبێژيت: ((سه‌رێ هه‌مى كاران ئيسلامه و ستوينا ئيسلامێ نڤێژه)). و هه‌ر ئه‌وه په‌رستنا ئێكانه، يا خودێ پشتى پێغه‌به‌رێ خو (سلاڤێت خودێ لێ بن) بلندكريه عه‌سمانان ل سه‌ر مه فه‌رزكرى. و ره‌نگ و ئاوايێ كرنا نڤێژێ يێ هاتيه ده‌ستنيشانكرن قه‌در و رێز و جه و فه‌راتيا ڤێ په‌رستنێ (عيباده‌تي) ديار دكه‌ت.
و تشتێ ئێكێ يێ رۆژا قيامه‌تێ حسێبا به‌نده‌ى ل سه‌ر دئێته‌كرن، نڤێژه. هه‌كه يا چاك بوو، كارێ وى هه‌مى دێ يێ چاك بيت، و هه‌كه يا خراب بوو، كارێ وى هه‌مى دێ يێ خراب بيت.
و نڤێژ قه‌وياتيا (وه‌سيه‌تا) پێغه‌مبه‌رێ خۆشتڤى (سلاڤێت خودێ لێ بن) يا دويماهيێ بوو. وه‌ختێ خاترا خۆ ژ دنيايێ خواستى، دگه‌ل بێن كێشانێت خۆ يێت دويماهيكێ دگۆت: ((نڤێژێ.. نڤێژێ)) هشيارى نڤێژان بن و بپارێزن. و نڤێژ شه‌نگستێ ئێكانه‌يه يێ موسلمانى، كو د هه‌ر كراسه‌كێ بكه‌فتێ دگه‌لدا بيت، ئيسلامێ فه‌رمانا وى يا كرى د هه‌مى كراساندا بپارێزيت و نه‌هێليت (وه‌ختێ: وه‌غه‌رێ و ئاكنجيبوونێ و ئێمناهيێ و ترسێ و لاوازيێ و نه‌ساخيێ و ... هتد). خودايێ مه‌زن دبێژيت ((حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلَاةِ الْوُسْطَىٰ وَقُومُوا لِلَّهِ قَانِتِينَ ))((فان خفتم فرجالا او ركبانا فاذا امنتم فاذكروا الله كما علمكم ما لم تكونوا تعلمون)) ئانكو: گه‌لى موسلمانان به‌رده‌وام بن ل سه‌ر نڤێژێت خۆ، و نڤێژا ئێڤارى ژبير نه‌كه‌ن، و ب گوهدارى ب به‌ر خودێڤه رابن، و هوين وى ژ دل بپه‌رێسن [نڤێژان بكه‌ن]. ڤێجا ئه‌گه‌ر هوين ـ ژبه‌ر شه‌رى يان ژبه‌ر هه‌ر تشته‌كێ ديتر ـ ترسيان، نڤێژێت خۆ په‌ياده يان سويار بكه‌ن. و پاشى ئه‌گه‌ر هوين ئێمن بوون، وه‌سا بۆ خودێ نڤێژان بكه‌ن وه‌كى وى هوين فێركرين و به‌رى هنگى هه‌وه نه‌دزانى.
و دبيت هه‌مى فه‌رزێت دى ژبه‌ر ئه‌گه‌ره‌كي ژ ئه‌گه‌ران، ژيێ خۆ هه‌ميێ پێ نه‌رابيت. بۆ نموونه: هندى پێ چێ نه‌بيت بچيته حه‌جێ، حه‌ج ل سه‌ر نينه، و دبيت يێ هه‌ژار بيت، زه‌كات ژى ل سه‌ر نينه، و دبيت يێ نه‌ساخ بيت، نه‌ساخيه‌كا دۆم كێش، يان يێ دانعه‌مر و لاواز بيت نه‌شێت رۆژيان بگريت، رۆژى ژى ل سه‌ر نينن، به‌لێ هه‌ر كراسه‌كێ بكه‌فتێ، نڤێژ ناهێته هێلان، به‌لێ دێ چاوانيا وێ ل سه‌ر ئێته سڤككرن كو ب وى ره‌نگى بكه‌ت يێ بشێت. هه‌كه ئاڤ نه‌بوو: دێ ته‌يه‌مومێ كه‌ت. و هه‌كه نه‌شيا ده‌ستنڤێژێ بشۆت و نه‌شيا ته‌يه‌مومێ ژى بكه‌ت: دێ بێ ده‌ستنڤێژ نڤێژێ كه‌ت.
نه‌شيا ژ پياڤه بكه‌ت: دێ روينشتى كه‌ت، نه‌شيا روينشتى بكه‌ت: دێ درێژكرى كه‌ت، نه‌شيا درێژكرى بكه‌ت: دێ ب چاڤان و ئيشاره‌تان كه‌ت، دڤێت بكه‌ت ب هه‌ر ئاوايه‌كێ هه‌بيت، و ب چو هه‌جه‌تان نڤێژ ناهێته هێلان، و نابيت ب چو ره‌نگان بهێليت، ژ ڤێرێ ئه‌م دشێن بێژين: روكنێت دى يێت ئيسلامێنه به‌لێ نڤێژ يا ئيسلامێيه و يا موسلمانيه، چونكى يێت دگه‌ل و د چو كاودان و سه‌روبه‌راندا نڤێژ ژێڤه نابيت و دڤێت هه‌ر بكه‌ت و ب وى ره‌نگێ ئه‌و بشێت.
و هه‌كه به‌رێ خۆ بده‌ينه قورئانێ، دێ بينين (98) جاران به‌حسێ نڤێژێ هاتيه‌كرن. ديسا ئه‌ڤه ژى فه‌راتى و جهێ وێ يێ ب رێز و ب قه‌در ديار دكه‌ت. و يێ ل دويف وان ئايه‌تێت به‌حسێ نڤێژێ تێدا هاتيه‌كرن بچيت، دێ بينيت نڤێژ ب ڤان ره‌نگێت په‌رستنانڤه هاتيه گرێدان (زكر، زه‌كات، سه‌بر و قوربان)، و هنده جاران سۆره‌ت پێ دئێنه ده‌ستپێكرن ((قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ)) ((الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ)) و يێ سستيێ د كرنا نڤێژێدا بكه‌ت خودايێ مه‌زن يا ل سه‌ر شداندى، و گه‌ف يێت ل وان كرين ئه‌وێت نڤێژان به‌رزه‌دكه‌ن و سستى و بێ خه‌ميێ تێدا دكه‌ن. خودايێ مه‌زن دبێژيت: ((فَوَيْلٌ لِّلْمُصَلِّينَ )) ((الَّذِينَ هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ)) ئانكو: ئيزا و نه‌خۆشى بۆ وانه ئه‌وێت سستى و بێ خه‌ميێ د نڤێژێت خۆدا دكه‌ن، ژ وه‌ختێ وێ پاش دئێخن و گيرۆ دكه‌ن، و دبێژيت: ((فَخَلَفَ مِن بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيًّا)) ئانكو: ده‌سته‌كه‌ك ل دويف وان هاتن ـ مه‌خسه‌د ل دويف پێغه‌مبه‌ران ـ نڤێژ به‌رزه‌كرن (ژ وه‌ختێ وان گيرۆكرن يان هێلان و نه‌كرن) ئێدى دێ ئيزا و نه‌خۆشيێ بينن.
ژ ره‌خه‌كێ ديڤه هه‌كه به‌رێ خۆ بده‌ينه نڤێژێ، دێ بينين هه‌مى ئه‌ركانێت ئيسلامێ تێدا د كۆمن. روكنێ ئێكێ كو شه‌هده‌دانه: (أَشْهدُ أَنْ لا إِله إِلاَّ اللَّه وأَشْهدُ أَنَّ مُحمَّدًا رسُولُ الله) چه‌ند جاران تێدا دوباره دبيت، و ئه‌گه‌ر حه‌جه و چۆنا كه‌عبێيه، نڤێژ به‌رێخۆدانه بۆ كه‌عبێ و بيرئينانه ل كه‌عبێ، كێم كێم رۆژێ پێنج جاران. و ئه‌گه‌ر زه‌كاته و ده‌رئێخستنا بارا خودێيه، نڤێژ پشكه‌كا ڤه‌برى و تايبه‌ته ژ وه‌ختى بۆ خودێ. و ئه‌گه‌ر رۆژى، خۆڤه‌گرتنه ژ خوارن و ڤه‌خوارنێ ژ ده‌مه‌كێ ديار بۆ ده‌مه‌كێ ديار، نڤێژ ژى هه‌ر خۆڤه‌گرتنه ژ خوارن و ڤه‌خوارنێ ژ راوه‌ستيانێ بۆ نڤێژێ بگره هه‌تا ژێ ده‌ركه‌فتنێ، و ئه‌و ب خۆ نڤێژه ژى. ڤێجا هۆسا دياربوو نڤێژ هه‌مى روكنان دگريت، و ژ ڤێرێ رێز و جهێ وێ يێ ب قه‌در ديار دبيت، و دبيت ژبه‌ر ڤێ چه‌ندێ هه‌مى ده‌مان دگه‌ل موسلمانى دبيت و د چو كاودان و سه‌روبه‌راندا ژێڤه نه‌بيت.
و نڤێژ ميعراجا (بلندبوونا عه‌سمانيه)، موسلمان رۆژێ پێنج جاران ب گه‌شته‌ك و سه‌يرانه‌كا عه‌سماني دچيت بلند دبيت، و پێغه‌مبه‌رێ خۆشتڤى (سلاڤێت خودێ لێ بن) د راستا نڤێژێدا د حه‌ديسه‌كا قودسيدا دبێژيت: ((خودايێ مه‌زن دبێژيت: من نڤێژ د ناڤبه‌را خۆ و به‌نده‌يێ خۆدا ب نيڤى يا ژێكڤه‌كرى، و به‌نده‌يێ من چ بخوازيت دێ ده‌مێ، ڤێجا ئه‌گه‌ر به‌نده‌ى گۆت: (الحمد لله رب العالمين) خودێ دێ بێژيت: به‌نده‌يێ من شوكر و سوپاسيا من كر، و ئه‌گه‌ر گۆت: (الرحمن الرحيم) خودێ دێ بێژيت: به‌نده‌يێ من په‌سن و مه‌دحێت من كرن، و ئه‌گه‌ر گۆت: (مالك يوم الدين) خودێ دێ بێژيت: به‌نده‌يێ من ئه‌ز مه‌زن و خودان ده‌ستهه‌لات دانام. و ئه‌گه‌ر گۆت: (إياك نعبد وإياك نستعين) خودێ دێ بێژيت: ئه‌ڤه د ناڤبه‌را من و به‌نده‌يێ من دايه، و به‌نده‌يێ من چ بخوازيت دێ ده‌مێ. و ئه‌گه‌ر گۆت (اهدنا الصراط المستقيم صراط الذين انعمت عليهم غير المغضوب عليهم ولا الضالين) خودێ دێ بێژيت: ئه‌ڤه بۆ به‌نده‌يێ منه، و كا به‌نده‌يێ من چ بخوازيت ئه‌ز دێ ده‌مێ.
