ب / زانا هه‌مي ئێكن زه‌كات ل چاندن و فێقى و ده‌رامه‌تان دكه‌ڤيت، و به‌لگه ژى ل سه‌ر ڤێ چه‌ندێ گۆتنا خودايه ده‌مێ دبێژيت: ((يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَنفِقُوا مِن طَيِّبَاتِ مَا كَسَبْتُمْ وَمِمَّا أَخْرَجْنَا لَكُم مِّنَ الْأَرْضِ )) ئانكو: گه‌لى خودان باوه‌ران ژ حه‌لال باشێ هه‌وه ب ده‌ست خۆڤه ئينايى و په‌يداكرى، و ژ وى يێ مه بۆ هه‌وه ژ عه‌ردى ده‌رئێخستى بمه‌زێخن، ئانكو: زه‌كاتێ لێ بده‌ن و (د رێكا خودێدا بده‌ن). ديسا دبێژيت: ((وَهُوَ الَّذِي أَنشَأَ جَنَّاتٍ مَّعْرُوشَاتٍ وَغَيْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ كُلُوا مِن ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ)) ئانكو: و هه‌ر ئه‌وه جنيك و باغ (ژ گه‌له‌ك جوينان) دايين، سه‌رعه‌رد (وه‌كى مێوێ و گوندۆرى و شتى و كولندى... و هتد) و بلند ل سه‌ر بنێ خۆ، (وه‌كى دارخورمێ و دارێت دى) كو فێقيێ وان ره‌نگ و ره‌نگه، و زه‌يتوون و هنار يێت دايين، وه‌كى ئێك و نه‌وه‌كى ئێك [دبيت ته‌مه‌تى ئێك بن، و نه‌ئێك تام بن، و نه‌ته‌مه‌تى ئێك بن)، ڤێجا وه‌ختێ ئه‌و دار هاتنه به‌رى و فێقى دان، ژێ بخۆن و زه‌كاتا وان رۆژا چنينێ بده‌ن.
به‌لێ د ناڤبه‌را خۆدا د جودانه كا كيژ ژ وان دكه‌ڤيت، حه‌سه‌ن به‌سرى و سه‌ورى و شه‌عبى خودآ ژ وان رازى بيت، دبێژن: ژ فێقى و ده‌رامه‌ت و داروباران زه‌كات به‌س ل ده‌خلى و جه‌هي و گه‌نمۆكى و قه‌سپان و مێويژان تنێ دكه‌ڤيت. و ئيمامێ ناڤدار ئه‌بو حه‌نيفه (خودێ ژێ رازي بيت)دبێژيت: هه‌ر تشتێ ژ عه‌ردى ده‌ركه‌ڤيت ژبلى داروبارێ بێ فێقى و يێ خرش و گل و گيا زه‌كات لێ دكه‌ڤيت و چو جوداهي د ناڤبه‌را زه‌رزه‌واتى و فێقى و ده‌رامه‌تيدا نينه. به‌لێ ئه‌بو يوسف و موحه‌ممه‌د حه‌سه‌ن هه‌ڤالێت وى خودآ ژ هه‌ردوويان رازى بيت، هه‌ردوو نه‌دگه‌ل وينه، دبێژن: زه‌كات ل وى تشتى دكه‌ڤيت يێ ژ عه‌ردى ده‌ردكه‌ڤيت ب مه‌رجێ ساله‌كێ ب كێم چاره‌سه‌ركرنێ بمينيت چ ئه‌و بيت يێ بێته كێشان يان بێته پيڤان، وه‌كى: ده‌رامه‌ت و په‌مبى، و هه‌كه ساله‌كێ نه‌مينيت و خۆ نه‌گريت وه‌كى: خيار و گوندۆران و زه‌رزه‌واتان و فێقى زه‌كات لێ ناكه‌ڤيت.
و مه‌زهه‌بێ مالكى و شافعي هه‌ردوو ئێكن زه‌كات ل وى دكه‌ڤيت يێ ژ عه‌ردى ده‌ردكه‌ڤيت يێ ببيته قويت و بێته هه‌لگرتن و نه‌يێ خۆرستى بيت، ئانكو: ب ده‌ست هاتبيته چاندن. و هۆسا دويف مه‌زهبێ وان زه‌كات زه‌رزه‌وات و فێقيێ نه‌بيته قويت، وه‌كى هژير و هنار و خۆخان و سێڤان، و وه‌كى وان، نا كه‌ڤيت، و ژ ده‌رامه‌تان به‌س ژ وى ده‌رامه‌تى دكه‌ڤيت يێ ببيته قويت. و مه‌زهه‌بێ ئيمام ئه‌حمه‌د ژى (خودێ ژێ رازي بيت)وه‌كى مه‌زهه‌بێ وانه ژبلى ده‌ف وى ئه‌و فێقيێ هشك ببيت وه‌كى مژمژان و هژيران و گويز و باهيڤان و فسته‌ق و بنده‌قان ژي دكه‌ڤيت.
ژ ئه‌ڤا بۆرى ديار دبيت جمهورێ زانايان دگه‌ل هندێنه ژ فێقى و داروباران زه‌كات به‌س ل ترى (مێويژ) و قه‌سپان دكه‌ڤيت، و ژ ده‌رامه‌تان ـ هه‌ر ده‌رامه‌تێ بێته هه‌لگرتن و ببيته قويت ـ و زه‌كات ل زه‌رزه‌وات و فێقيێ نه‌بيته قويت ناكه‌ڤيت، و ل ده‌ف جمهورێ زانايان ئه‌و تشتێ زه‌كات لێ دكه‌ڤيت ژى ژ چاندن و فێقيان زه‌كات لێ ناكه‌ڤيت هه‌تا نه‌گه‌هيته پێنج باران و هه‌ر باره‌ك ژ شێست منان پێك دهێت، ژ منێت سه‌رده‌مێ پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) كو ب كێشانا ئه‌ڤرۆ ب ڤى ره‌نگيه هه‌ر منه‌ك دبيته (2,156) دوو كيلۆ و سه‌د و پێنجى و شه‌ش غرام، و مه گۆت: هه‌ر باره‌ك (60) منه، پێنج بار 5 × 60 = 300، ئانكو: نيساب (300) منه و هه‌ر منه‌ك مه گۆت: دوو كيلۆ و سه‌د و پێنجى و شه‌ش غرامه، 300 × 2.156 = 646.800 شه‌ش سه‌د و چل و شه‌ش كيلۆ و هه‌شت سه‌د غرام، ئانكو: نێزيكى (647) شه‌ش سه‌د و چل و حه‌فت كيلۆيان، هه‌رچه‌نده ده‌ف ئه‌بى حه‌نيفه (خودێ ژێ رازي بيت)هه‌ر چه‌ند بيت كێم بيت گه‌له‌ك بيت، دڤێت ده‌هێك يان نيڤ ده‌هێك زه‌كات ژێ ده‌ركه‌ڤيت، و به‌لگه و نيشان پتر پشتگرێت بۆچۆنا جمهورێ زانايانه و خودێ چێتر دزانيت.
