ب : ئه‌ڤه جهێ لێكجودابونێیه دناڤبه‌را زانایاندا هنده‌ك دبێژن به‌لێ رۆژی دكه‌ڤیت و دڤێت شوینا وێ رۆژیێ قه‌زاكه‌ت و ئێكا دی شوینێ بگریت و ئه‌ڤه بۆچونا بنبازییه خودێ ژێ رازی بیت.
و بۆچونا دویێ رۆژی ب ڤه‌گوهازتنا خوینێ بۆ له‌شێ رۆژگری ناكه‌ڤیت چونكی نه ئه‌ڤه خوارنه و نه ڤه‌خوارنه و ئه‌ڤه بوچونا ئبن عثێمینه خودێ ژێ رازی بیت و ده‌زگه‌هێ فه‌توا مصری و بریارا كوربه‌ندا فقهی یا نوژداریا نه‌هێیه یا سالا 1997 ل كویتێ هاتیه‌كرن و ئه‌ز ڤێ بوچونێ ب هێزتر د دانم و خودێ چێتر دزانیت.
هنده‌ك دبێژن ره‌مه‌زان دژی ئازادییه و ئازادیا مرۆڤی ژ خورن و ڤه‌خوانێ تیكده‌ت تو چ دبیژی؟
ئه‌ز دبێژم هه‌یڤا ره‌مه‌زانێ هه‌یڤا ئازادیێیه به‌لێ دڤێت ئه‌م دورستاهی ئازادیێ تێبگه‌هین؟.
زانایه‌ك دبێژیت ئازادی نه ئه‌وه هه‌روه‌كی باراپتر ژ خه‌لكی هزردكه‌ن یا تایبه‌ته ب ده‌ستڤه‌ئینانا گه‌لان مافی خوسه‌ری و چاره‌سه‌ریێ، ئه‌ڤه ئازادیا سیاسییه، به‌لكی به‌ری ڤێ ئازادیێ ئازادیا هزر و بیر و ره‌وشه‌نبیریێ و دین و بۆچونان دهێت.
و ئازادی نه ئه‌وه هه‌روه‌كی هنده‌ك گه‌نج تێدگه‌هن و هزردكه‌ن ئازادی ئه‌وه ده‌ستبه‌ردایی بن چ بكه‌ن وه‌بكه‌ن، و سه‌رهه‌ڤساری وانیێ به‌ردایی بیت، و كارێت نه‌به‌رپرس بكه‌ن و پرسین ل وان نه‌هێته‌كرن، و ل دویف دلخوازی و دلخوشیێت خۆ بكه‌ڤن و چ بڤێن بكه‌ن، و وێ بكه‌ن یا دلێ وان بڤێت و ب خوازیت، ئه‌ڤه نه ئازادیه، به‌لكی ئه‌ڤه نه رێك پێكی و گێله‌شوكیه، و كولاتی و به‌ندایه‌تیا ده‌رونییه، به‌لێ فه‌وزا و گێله‌شوكییه؛ چونكی د دونیایێدا ئازادیا ڤه‌كری و بێ توخیب و نه‌به‌رپرس نینه، دڤێت ب یاساكێڤه یا گریدایبیت یان ژی ب سیسته‌مه‌كێڤه، به‌لكی هه‌می تشتێت دنیایێ یاسایا خۆ یاهه‌ی رێكدئیخیت و رێڤه‌دبه‌ت، و ئازادیا تاكه كه‌سی ناهێته پارازتن هه‌كه ب هنده كریارانڤه نه هێته گرێدان؛ دا ئازادیا گشتی یا ساخله‌م و ب سلامه‌ت بیت، بۆ نمونه هه‌كه تو ل باژێره‌كێ مه‌زن یان هه‌تا یێ بچویك بی، ما تو یێ ئازادی هه‌ر جهه‌كێ ته‌بڤێت ترمبیلا خۆ لێ راوه‌ستینی؟! یان هه‌ر لایه‌كی ته بڤێت بۆ وی لای ببه‌ی؟! یان سایدێ تایبه‌ت یێ هه‌ی و دڤێت ژێ ده‌رنه‌كه‌ڤی؟ ئه‌رێ دورسته تۆ ب كه‌یفا خۆ و ب ئازادیا خۆ تورمبێلا خۆ بینی و ببه‌ی؟! یان هنده شه‌نگه‌ست هه‌نه رێكا هاتن و چونێ رێكدئیخن؟ ئه‌رێ تۆ دشیێ ده‌مێ خه‌لكێ نڤستی تو ل كولانان بهێی و بچی و ده‌هولێ و هورێنان لێ بده‌ی؟ یان سترانان ل سه‌ر سه‌ماعێ بێژی و ئه‌زیه‌تا خه‌لكی بكه؟! بلا دلێ ڤی بخوازیت و ته پی خوش ژی بیت و تو ئازادیا خۆ یا تاكه كه‌سی ژی ببنی؟ ما خه‌لك دێ ڤێ ژ ته وه‌رگرن و قه‌بویلكه‌ن؟! تو دشیێ په‌یوه‌ندیان ل گه‌ل نه‌یارێت وه‌لاتی گرێده‌یی و پێزانینان ب ده‌یه وان؟! ئه‌رێ ئه‌ڤه دێ ژ ته هێته ورگرتن و قه‌بویلكرن؟ هه‌ر تشته‌كێ ته بڤێت تو ژ ده‌رڤه بینی و هه‌ر تشته‌كێ ته بڤێت ده‌ربێخی؟ یان ئه‌ڤه ب هنده یاسا و رێنمایانڤه یا گرێداییه؟ ڤان نمونه‌یان دیاردبیت هه‌ركه‌سه‌كێ هه‌بیت ئه‌و نه یێ ئازاده و ئازادیه‌كا ڤه‌كری و بێ توخیب و سنور و هو‌سا نابیت ئه‌و مافی بده‌ته خۆ و خۆ ل چ توخویبان نه‌گریت، و دلخوازیا خۆ بكه‌ته په‌رستیێ خۆ و ل دویف دلخوازیا بكه‌ڤیت و ل دویف دلخوازیا خۆ بچیت ب هجه‌تا هندێ یێ ئازاده ئه‌ڤه تێگه‌هشتنه‌كا خه‌له‌ت و نه‌دورسته و دویره ژ راستیێ بۆ ئازادیی.
و دبیت هنده جاران ئازادیا دورستی ئه‌و بیت تو بێیه پاشڤه‌برن، و رێك بو ته نه ئێته‌دان، بو نمونه نه‌ساخ ئازادیا وی دهێته سنوردان و ژ هنده خوارن و ڤه‌خوارنان دئێته دورئێخستن؛ دا پشتی هنگی ئازاد ببیت و ئازاد بژیت و و ئازاد بخۆت و ڤه‌خۆت، و زیندانی ئازادیا وی دهیته سنوردان دا بزانیت دێ چاوا ئازادیا خۆ ده‌ته كاری و ب ره‌نگه‌كێ وه‌سا نه ئه‌زیه‌تا خۆ بكه‌ت و نه ئه‌زیه‌تا غه‌یری خۆ بكه‌ت.
پاشی دڤێت مرۆڤ بزانیت ئه‌و ب تنێ ناژیت، به‌لكی پشكه‌كه ژ جڤاكه‌كێ پێكڤه گرێدایڤه، هنده‌ك زیانا خۆ ژ وێ دبینن یا ئه‌و ژیانا خۆ ژێ دبینیت، و پێغه‌مبه‌ری سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن نمونه‌یه‌كا زێده جوان ل سه‌ر ڤێ چه‌ندێ بۆ ئینایه د ڤه‌گێرا بوخاریدا پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: (مَثَلُ القَائِمِ في حُدودِ اللَّه، والْوَاقِعِ فيها كَمَثَلِ قَومٍ اسْتَهَمُوا على سفينةٍ فصارَ بعضُهم أعلاهَا وبعضُهم أسفلَها وكانَ الذينَ في أسفلها إِذَا اسْتَقَوْا مِنَ الماءِ مَرُّوا عَلَى مَنْ فَوْقَهُمْ فَقَالُوا: لَوْ أَنَّا خَرَقْنَا في نَصَيبِنا خَرْقاً وَلَمْ نُؤْذِ مَنْ فَوْقَنَا، فَإِنْ تَرَكُوهُمْ وَمَا أَرادُوا هَلكُوا جَمِيعاً، وإِنْ أَخَذُوا عَلَى أَيْدِيهِم نَجوْا ونجوْا جَمِيعاً ) مه‌ته‌لا وی یێ به‌ر تخويبێت خودێڤه راوه‌ستايى و يێ كه‌فتيه تێدا، وه‌كى مه‌ته‌لا مله‌ته‌كێيه پشكێ د گه‌ميه‌كێدا ب كێشن، هنده‌ك بچنه سه‌رى و هنده‌ك بچنه بنى، و ئه‌وێت بنى هه‌كه هاتبانه ئاڤا ڤه‌خوارنێ ل به‌ر يێت سه‌ردارا دبۆرين، گۆتن: هه‌كه ئه‌م كونه‌كێ ل بارا خۆ ڤه‌كه‌ين و يێت سه‌ر خۆدا ئه‌زيه‌ت نه‌ده‌ين، هه‌كه وان هێلا يا وان ڤياى بكه‌ن، ئه‌ڤه هه‌مى هيلاك چۆن، و هه‌كه ده‌ستێت وان گرتن رزگار بوون، و هه‌مى رزگار بوون.
ئازادیا دورستاهی ئه‌م یێت ئازادكری بین ژ قه‌ید و زنجیرێت كولایه‌تیێ (عبودیه‌تێ) و قه‌یدو زنجیرێت نه‌فسێ و ده‌رونی، و به‌نده‌یێت كه‌سێ نه‌بین، و د هزرو بیر و باوه و بوچونوێت خۆدا به‌نده‌یی چ مرۆڤان نه‌بین بچویك یان مه‌زن، و بن سه‌پانیا كه‌سیڤه نه‌بین و نه‌بینه به‌نده‌یێت ده‌رهه‌می و دیناری چونكی به‌نده‌یێ ده‌رهه‌می و دیناری یێ هیلاكچوییه هه‌روه‌كی پێغه‌مبه‌ر سلاڤێت خودێ ل سه‌ربن دبێژیت: (تَعِسَ عبْدُ الدِّينَارِ وَالدِّرْهَمِ وَالقطيفَةِ وَالخَمِيصَةِ، إِنْ أُعطِيَ رضي، وَإِنْ لَمْ يُعطَ لَمْ يَرْضَ) هیلاك چو به‌نه‌یێ دیناری و ده‌رهه‌می و جلكێ ب ریشه‌لوك و جلكێ ب نه‌خش هه‌كه ـ خودێ ـ دایێ یێ رازییه و هه‌كه نه دایێ یێ نه‌رازیه مه‌خسه‌د پێ زێده ل دویف ڤان دگه‌ریت داخوازا وی هه‌ر ئه‌ون و كومكرنا وانه ب ره‌نگه‌كێ وه‌سا تو بێژی یێ بوویه عه‌بدێ وزان.
و ئازادی ئه‌وه نه‌بینه عه‌بدی به‌رژه‌وه‌ندێت ته‌نگ و نه‌بینه به‌نده‌ییێ هنده هزرێت خه‌له‌ت و سه‌رداچویی و به‌نده‌یێ خودێ ب تنێ بین یێ ئه‌م داین و چێكرین ب ڤێ راما هویر بۆ ئازادیی ئه‌م ره‌مه‌زانێ دبینین هه‌یڤا ئازادیێه؛ چونكی ده‌ستپیكی ئیراده‌كا ب هیز بۆ مه چێدكه‌ت ئه‌م به‌رامبه‌ر نه‌فس و ده‌رونا خۆ راوه‌ستین و گوهێ خۆ نه‌ده‌ینه گازیا وێ هه‌كه رۆژێ ب چه‌ند جاران ژی گازی مه بكه‌ت بخۆ ڤه‌خۆ هه‌ره نڤینا هه‌ڤژینا خۆ، ئه‌و ئیرادا رۆژیێ بۆ مه‌چێكری دبیته په‌رده و ناهێلیت ئه‌م ل دویف دلخوازیا خۆ بكه‌ڤین و یێ شیا نه‌بیته به‌نده‌یێ دلخوازێت خۆ ئه‌و ئازاده و ئه‌و ئازاد ژیا و ئه‌و ئازادایێ گه‌هشت.
