ب / فه‌ره خويشك و برايێت حه‌جى، باش بزانن كا حيكمه‌ت ژ هه‌ر كاره‌كێ حه‌جى پێ رادبيت چيه، دا تێبگه‌هن و دا به‌رده‌وام ئه‌ڤ حيكمه‌ته ل هزرا وان بن و ل به‌ر چاڤێت وان بن، و ئه‌و حيكمه‌ت د دلێت واندا بێنه چاندن، و ره‌نگڤه‌دانا خۆ باش بده‌ته هه‌مى له‌شێ وان و كاروكريارێت وان، و دا ب ڤێ چه‌ندێ حه‌ج بۆياغ و شوينده‌ستێت خۆ ل سه‌ر وان بهێليت.
هه‌لبه‌ت حه‌جێ گه‌له‌ك كاروكريارێت هه‌ين، پێدڤيه حه‌جى گه‌له‌ك د لێ هشيار بن و ب ره‌نگێ پێدڤى ب جه بينن، و ب ناڤ و ناڤه‌رۆكڤه و ب تيڤل و كاكلڤه ب جه بينيت، و يێت سه‌ره‌كى ژى ئه‌ڤه‌نه:
ئێك: ئيحرامه، هه‌ر گاڤا مرۆڤى ئنيه‌تا حه‌جێ ئينا و گه‌هشته جهێ ميقاتى دڤێت ئيحرامان بكه‌ته به‌ر خۆ، ئه‌و ژى ره‌نگه‌كێ جلكيه ژ دوو پارچێت په‌رۆكى پێك دئێت، دڤێت حه‌جيێ زه‌لام بكه‌ته به‌ر خۆ، ئێكى دێ د ملێت خۆ وه‌ركه‌ت، و يێ دووێ ژى وه‌كى خاوليێ دێ د خۆ پێچيت، و دڤێت حه‌جى ئاگه‌ه ژ خۆ هه‌بيت، هه‌ر گاڤا ده‌ست هاڤێته ئيحرامان و به‌ستن، و ئنيه‌تا حه‌جێ ئينا دڤێت ئه‌ڤ تشته باش ل بيرا وى بن:
ئێك: خلاس ئه‌ڤه چۆ د كاروكريارێت حه‌جێدا.
دوو: پێدڤيه ئه‌زيه‌تا موسلمانان نه‌كه‌ت، نه ب ده‌ستى نه ب ئه‌زمانى.
سێ: پێدڤيه بزانيت هنده‌ك تشت ل سه‌ر وى حه‌رام دبن، و هه‌كه وى كرن دێ كێماسى كه‌ڤيته حه‌جا وى.
دڤێت هشيار بيت پشتى ئيحرامان گرێدده‌ت، هه‌لبه‌ت ئيحرامان ژى جهێ خۆ يێ تايبه‌ت يێ هه‌ى، ڤێجا هه‌رگاڤا حه‌جى گه‌هشته وێرێ، چ ب رێكا پاپۆرا بچيت يان يا عه‌سمانى يان يا دێمى، دڤێت ژ وێرێ نه‌بۆريت، و سونه‌ته ل وێرێ سه‌رێ خۆ بشۆت، و دوو ركاعه‌تان سونه‌ت بكه‌ت و پشتى هنگى دڤێت ئنيه‌تا خۆ بينيت و ل وێرێ ئيحرامان بكه‌ته به‌ر خۆ، ڤێجا گاڤا وى ئنيه‌ت ئينا و ئيحرام به‌ستن، دڤێت بزانيت ئه‌و چۆ د ناڤ حه‌جێدا، و وى ده‌مى ئه‌ڤ تشته باش ل به‌ر چاڤان د ئاشكه‌را بن.
أـ پرچا سه‌رى يان مويێت له‌شێ خۆ د بنيرا، نه كێم نه زێده ژێڤه‌نه‌كه‌ت، به‌لێ هه‌كه پرچا سه‌رى، ئه‌و ب خۆ وه‌ريا، چو تێدا نينه.
ب ـ نوينۆكێت خۆ دڤێت ژێڤه نه‌كه‌ت.
ج ـ هه‌لبه‌ت ژن هه‌ر عه‌ينى جلكێت خۆ، دێ كه‌ته به‌ر خۆ، يان دشداشه‌كێ سپى.
د ـ نابيت حه‌جى گولاڤێ و بێنخۆشيێ، پشتى ئيحرامان ب كار بينيت.
هـ ـ دڤێت يێ هشيار بيت د رێكێدا نێچيرێ نه‌كه‌ت، خۆ هه‌كه نێچير ل به‌ر وى يا ب ساناهى ژى بيت، و ناچێبيت هاريكاريا كه‌سه‌كێ ژى ل سه‌ر نێچيرێ بكه‌ت.
و ـ دڤێت يێ هشيار بيت هندى ئه‌و د ئيحراماندا، و هه‌تا حه‌جا خۆ ب دويماهى دئينيت. ده‌مێ ئه‌و د مه‌كه‌هێدا چو داران نه‌شكێنيت، و چو گياى ژى نه‌هلقينيت، نه‌خاسمه ده‌مێ دچيته موزده‌ليفێ يان مينايێ يان عه‌ره‌فێ، و نه‌بێژيت كا دا ڤێ دارێ بشكێنم و روينمه خوارێ.
ز ـ هه‌لبه‌ت هندى تو د ئيحراماندا بى، ناچێبيت تو سه‌رێ خۆ گرێده‌ى يان تشته‌كى بكه‌يه سه‌رێ خۆ، هه‌لبه‌ت ئه‌ڤه بۆ زه‌لامى، به‌لێ دورسته تو شه‌مسيێ دانيه هنداڤ سه‌رێ خۆ، دا هه‌تاڤ ل ته نه‌ده‌ت.
ح ـ زه‌لام ناچێبيت جلكێت دورى بكه‌ته به‌ر خۆ، جلكێت وى دڤێت دوو پارچه بن، نه‌يێت دورى، دورسته ئه‌و قاييشێ ل سه‌ر گرێده‌ت، دا نه‌كه‌ڤن.
گ ـ ناچێبيت حه‌جى پێلاڤێ بكه‌ته پێت خۆ، و پێدڤيه ئه‌و نه‌عالێ بكه‌تێ و ب مه‌رجه‌كى سه‌رێ نه‌عالا وى يا ڤه‌كرى بيت.
ك ـ دڤێت پێت وى د رويس بن و گۆرێ نه‌كه‌تێ، و تبلێت وى و پانيا وى ژ نه‌عالێ ده‌ركه‌ڤن، و هه‌لبه‌ت بۆ زه‌لامى و ژنێ ل ڤێرێ ئێك تشته.
ل ـ ناچێبيت كه‌س ده‌زگۆركان بكه‌تێ، نه ژن و نه زه‌لام، و ناچێبيت كه‌س سه‌ر و چاڤێت خۆ بگريت.
به‌لێ دورسته گوستيرك ل تلان بيت، و به‌رچاڤك ل به‌ر چاڤان بيت، و دورسته قاييشێ باش بێخيته پشتا خۆ، و دورسته ئيحرامان د حه‌جێدا به‌دلكه‌ت هه‌كه زانى قرێژى بوون، و هنده ئيحرامێت دى يێت پاقژ بكه‌ته به‌ر خۆ. و پشتى ڤێ يا فه‌ره ئه‌م بزانين، كا رامانا ئيحرامان چ تشته و كا چ دگه‌هينيت:
خويشك و برايێت حه‌جى، ئيحرام گرێدان مه‌خسه‌د ژێ ئه‌ڤه‌يه بيرئينانه بۆ مرنێ، چونكى ئيحرام جلكه‌كێ سپيه وه‌كى كفنيه، و كا چه‌وا كفن جلكه‌كێ سپيه و ژ كفنى زێده‌تر د مرۆڤى نائێته وه‌ركرن، ئيحرام ژى ئه‌وێت تو دكه‌يه به‌ر خۆ جلكێت سپينه و ژبلى وان چو تشتێ دى ل به‌ر حه‌جى نينه، و كا چه‌وا كفن نه ب مرۆڤيه، نه مرۆڤ بۆ خۆ هه‌لدبژێريت هۆسا جلكێت ئيحرامان ژى، نه ب مرۆڤينه و مرۆڤ نه‌يێ ب كه‌يفا خۆيه، ته بڤێت نه‌ڤێت دڤێت ڤان ئيحرامان و ب ڤى ره‌نگى بكه‌يه به‌ر خۆ، ڤێجا پێدڤيه ئيحرام بيرا مرۆڤى بيننه هندێ كو ئه‌و يێ به‌ر ب مرنێڤه دچيت، و مرنێ بينيته بيرا وى. و ئه‌و كه‌سێ مرن بێته بيرا وى مسۆگه‌ر ئه‌و ناكه‌ڤيته د خه‌له‌تيێدا، ڤێجا ده‌مێ وى ئيحرام به‌ستن، دبيته مرۆڤه‌كێ زێده ئێمن، زه‌ره‌ر و زيان ژێ چێنابن، چونكى دگه‌ل ئيحرامان نابيت ئه‌زيه‌تا كه‌سێ بكه‌ت، هه‌تا نابيت داره‌كێ بشكێنيت يان گيايه‌كى بهه‌لقينيت يان گيانه‌وه‌ره‌كى بكوژيت، هۆسا و ب ڤان جلكان نێزيكى جيهانا ملياكه‌تان دبيت، و ب ڤان جلكان دبيته مێڤانێ خودايێ مه‌زن.
كريارا دووێ ته‌وافه: ئه‌و ژى زڤرينا ل دۆر كه‌عبێيه، ئه‌رێ مه‌خسه‌د ژێ چيه؟. مه‌خسه‌د ژێ زڤرينا ل دۆر تخويبێت خودايێ مه‌زنه، و نه‌ده‌ركه‌ڤتنه ژ وان تخويبێت خودێ بۆ داناين، و ده‌مێ حه‌جى ل دۆر كه‌عبێ دزڤريت دڤێت ژ تخويبێ ده‌ستنيشانكرى نه‌بۆريت، و ژ نيشانا ئاشكه‌راكرى ده‌ست پێ بكه‌ت و جاره‌كا دى بزڤريته‌ڤه وێ نيشانێ، هه‌تا حه‌فت جاران هۆسا ل دۆر كه‌عبێ دزڤريت، و ئه‌ڤ ته‌وافه دبێژته حه‌جى پێدڤيه تو ژيانا خۆ هه‌ميێ، ل دويف تخويبێت خودايێ مه‌زن بزڤرى، لێ ده‌رنه‌كه‌ڤى و بزانى خودايێ مه‌زن هنده‌ك تخويب يێت هه‌ين، و زڤرينا ته ل دۆر كه‌عبێ دڤێت بيرا ته ل ڤان تخويبان بينيت، و يێ نێزيكى وان تخويبان بيت نه‌دويره بكه‌ڤيته تێدا، هه‌روه‌كى پێغه‌مبه‌رێ خۆشتڤى (سلاڤێت خودێ لێ بن) دبێژيت: (كَالرَّاعِي ێرْعَى حَوْلَ الْحِمَى فَيُوشِكُ ان يُوَاقِعَهُ) و يێ ل دۆر پاوانى هات و چۆ، نێزيكه بكه‌ڤيته تێدا و پاوان، حدوودێت خودێ، ئه‌و تشتن يێت حه‌رامكرين هه‌روه‌كى پێغه‌مبه‌ر (سلاڤێت خودێ لێ بن) دبێژيت: ((وان لِكُلِّ مَلِكٍ حِمًى وان حِمَى اللَّهِ مَحَارمُهُ)) بزانن هه‌ر ميره‌كێ هه‌بيت پاوانێ خۆ يێ هه‌ى، دڤێت كه‌س نه‌ده‌ته سه‌ر، و پاوانێ خودێ ئه‌و تشتن يێت وى حه‌رامكرين، ڤێجا هشيار بن و نه‌ده‌نه سه‌ر و نێزيكى حه‌رامى ژى نه‌بن.
كارێ سيێ: هاتن و چۆنا د ناڤبه‌را سه‌فا و مه‌روايێدايه.
هاتن و چۆنا د ناڤبه‌را سه‌فا و مه‌روايێدا ئه‌ڤێ نيشا مه دده‌ت، كو هاتن و چۆن و هه‌مى كاروبارێت مرۆڤى يێت ل بن چاڤدێريا خودێڤه، و بلا يێ پشت راست بيت هه‌كه يێ موسلمان و يێ ب ته‌قوا بيت، ئه‌و د چه‌ند ته‌نگاڤياندا بيت، به‌س باوه‌رى ب خودێ هه‌بيت و خۆ ته‌سليمى خودايێ خۆ بكه‌ت، و راست و دورست پشتا خۆ ب وى گه‌رم بكه‌ت و گرێ بده‌ت، خودێ وى ژبير ناكه‌ت و دێ هه‌ر ده‌رگه‌هه‌كى بۆ ڤه‌كه‌ت، هه‌روه‌كى ئه‌و ده‌رگه‌هێ، نه ل به‌ر هزر، بۆ هاجه‌رێ و ئيسماعيلى ڤه‌كرى، ده‌مێ ئه‌و بێ خودان ماينه د ناڤبه‌را سه‌فا و مه‌روايێدا، و ئيسماعيل هێژ يێ بچويك و بێ شير و هه‌ردوو ب تنێ ماينه ل وێ چۆلستانێ، و پشتى هاتن و چۆنه‌كا حه‌فتجاركى ژ ڤى لايێ سه‌فايێ بۆ لايێ دى يێ مه‌روايێ، هيڤيا هندێ ئه‌و (هاجر) سيناهيه‌كا ب ئومێد و ب هيڤى ببينيت، تێنيا خۆ و يا بچويكێ خۆ يێ ب شير بشكێنيت، ئها د وى ده‌ميدا خودايێ مه‌زن، ئاڤ ل ئه‌ردێ هشك و بێ شه، ل بن پێت ئيسماعيلى هه‌لاڤێت، ڤێجا پێدڤيه ئه‌ڤه باش ل بيرا مه بيت:
ئێك: دڤێت حه‌جى چوجا ژ ره‌حما خودێ بێ هيڤى نه‌بن، چونكى وى سه‌فا و مه‌روا يا ديتى.
دوو: دڤێت به‌رده‌وام سه‌عيێ بكه‌ت و ده‌ستێت خۆ د به‌ر خۆدا نه‌داهێليت، و وه‌كى هاجه‌رێ هه‌ر د هاتن و چۆنێدا بيت، و يا دى خه‌ما خودێيه كا چ ئه‌نجام دێ پێڤه ئێت ئه‌و ل سه‌ر خودێيه نه ل سه‌ر مرۆڤيه، يا ل سه‌ر مرۆڤى دڤێت مرۆڤ بكه‌ت، كارێ ڤياى هه‌كه ب جه هات باشه، و هه‌كه ب جه نه‌هات، خودايێ مه‌زن ل مرۆڤى ناگريت.
يا سيێ: سه‌فا و مه‌روه دڤێت بيرا مرۆڤى بيننه ئيمانا هاجه‌رێ و يا ئيبراهيمى (سلاڤ ل سه‌ر بن)، ئيبراهيمى پشتى ژيه‌كێ گه‌له‌كێ درێژ و پشتى ژ هه‌شتێ سالان بۆرى، خودايێ مه‌زن ژ نوى كه‌ره‌م دگه‌ل كر و ئيسماعيل ژ هاجه‌رێ دايێ، پشتى هنگى هێژ ئيسماعيل يێ ب شير و د ناڤ پێچكێدا، خودايێ مه‌زن ئه‌مرێ ئيبراهيمى كر (سلاڤ ل سه‌ر بن) و وه‌حى بۆ هنارت ئه‌ڤى كورى دگه‌ل دايكا وى يا چلكدار، ببه‌ته وى جهێ ئه‌ڤرۆ دبێژنێ مه‌كه‌ه، هه‌لبه‌ت نه‌يا ئاڤابوو و نه جهێ رێ و رێباران بوو، و نه ئاڤه ل وێرێ و نه سيبه‌ره، و نه رێكا كاروانيانه و نه ژياره و نه داروباره، به‌لێ ئيبراهيم (سلاڤ ل سه‌ر بن) ئێكسه‌ر ئه‌مرێ خودايێ خۆ ب جه ئينا، ئه‌و برنه وێرێ و ل وێرێ هێلان و پشتا خۆ دا وان، ب راستى ئه‌ڤه ئمتيحانه‌كا گه‌له‌كا مه‌زنه، ئه‌ڤه سه‌رێ چه‌ند سالانه ئه‌و يێ ل هيڤيا ڤێ رۆژێ خودێ كه‌ره‌مه‌كێ دگه‌ل بكه‌ت، و ده‌مێ خودێ مرادا وى ب جه ئينايى و هێژ ئه‌و د ناڤ پێچكێدا، خودێ ئه‌مرێ وى دكه‌ت ببه‌ته جهه‌كێ بێ ئاڤ و بێ ژيار، و جهه‌كێ ڤه‌ده‌ر و دوير ژ رێك و رێبار و كاروانيان، و بهێليته ل وێرێ، ب راستى ئه‌ڤه ئمتيحانه‌كا زێده يا گرانه، له‌وا يێ بچيته سه‌فا و مه‌روايێ، دڤێت ئه‌ڤێ باش بزانيت و دڤێت يێ ب ڤى ره‌نگى بيت، تشتێ خودێ ئه‌مرێ وى پێ دكه‌ت دڤێت ب جه بينيت، خۆ ئه‌و تشت چه‌ند يێ نه‌خۆش و گران ژى بيت. و پاشى دا به‌رێ خۆ بده‌ينێ كا دايك هاجه‌ر يا چه‌وا بوو، و باوه‌رى و ئيمانا وێ يا چه‌وا بوو. ده‌مێ ئيبراهيمى (سلاڤ ل سه‌ر بن) هاجه‌ر و كورێ وێ برينه وێرێ و پشتا خۆ دايه وان، هاجه‌رێ گازيكرێ و گۆتێ: ئه‌ى ئيبراهيم تو دێ مه بۆ كێ هێلى؟ ئه‌رێ ئه‌ڤه خودێ ئه‌مرێ ته ب ڤێ كريه؟ ئيبراهيمى گۆت: به‌لێ ئه‌ڤه ئه‌مرێ خودێيه، و من هوين يێت بۆ خودێ هێلاين، ئينا هاجه‌رێ گۆت: پا هه‌ره مه منه‌ت ب ته نينه ماده‌م ته ئه‌م بۆ خودێ هێلاينه، خودايێ مه‌زن مه به‌رزه ناكه‌ت، باشه ئه‌ى هاجه‌ر تو پشتا خۆ ب كێ گه‌رم دكه‌ى؟ و تو پشت راستا چى؟ نه مرۆڤه‌ك د وێرێرا دئێت و دچيت، و نه رێك و رێبارن، و نه رێكا كاروانانه، و نه ئاڤه‌كه و نه داروباره‌كه و نه سيبه‌ره‌كه.. ئه‌و پشت راستا ڤێ ئاخفتنێ تنێ بوو، ئه‌ڤه ئه‌مرێ خودێيه و من هوين بۆ خودێ يێت هێلاين. ڤێجا پێدڤيه ده‌مێ مرۆڤ دچيته سه‌فا و مه‌روايێ ب ڤى ره‌نگى بزڤريته‌ڤه و ئيمانا وى وه‌سا يا موكوم بيت، پشتى دزانيت ئه‌مرێ خودێيه ب جه بينيت و پشت راستێ ئه‌مرێ خودێ بيت، و باوه‌رى ب وه‌عدێ خودێ هه‌بيت.
ڤێجا حه‌جيێ عه‌زيز.. ده‌مێ تو ژ سه‌فا و مه‌روايێ دزڤريه‌ڤه، بۆ خۆ ده‌رسه‌كێ ژ ئيبراهيمى (سلاڤ ل سه‌ر بن) وه‌رگره، بۆ خۆ ده‌رسه‌كێ ژ هاجه‌رێ وه‌ربگره، و ل ئمتيحانێ ناجح ببه.
حه‌جيێت خۆشتڤى، پشتى ئيبراهيمى (سلاڤ ل سه‌ر بن) هاجه‌ر و كورێ خۆ ئيسماعيل (سلاڤ ل سه‌ر بن) هێلاينه ل وێرێ، ڤى بچويكى ژ برس و تێهنادا كره گرى، و ده‌يكێ چو نه‌بوو گريا وى پێ بێ ده‌نگ بكه‌ت، نه‌چاربوو ل ئاڤه‌كێ بگه‌ريێت قه‌ستا چيايه‌كى كر دبێژنێ چيايێ سه‌فايێ، به‌لكى شينكاتى و ته‌راتيه‌كێ ببينيت، به‌رانبه‌رى خۆ ل سه‌ر چيايێ مه‌روايێ، ديت تشته‌كێ دته‌يسيت، هزركر ئه‌و ئاڤه ئينا كره غار و چۆ مه‌روايێ، به‌لێ هه‌ما هه‌ر ته‌يسته‌يسۆك بوو، و چيێ دى نه‌بوو، و جاره‌كا دى به‌رێ خۆ دا سه‌فايێ، و ديت تشته‌كێ ل وێرێ دته‌يسيت، جاره‌كا دى ب غار قه‌ستا سه‌فايێ كره‌ڤه و ئيسماعيل هه‌ر د تێهن و برساندا يێ دكه‌ته گرى، و هاجه‌ر بێ هيڤى نه‌بوو هه‌تا حه‌فت جاران د ناڤبه‌را سه‌فا و مه‌روايێدا هاتى و چۆى، و ئه‌و ب هاتن و چۆنێڤه يا مژويله؛ خودايێ مه‌زن كه‌ره‌م دگه‌ل ئيسماعيلى كر و ب رێكا ئيسماعيلى كه‌ره‌م دگه‌ل ڤێ ئوممه‌تێ هه‌ميێ كر، و ئاڤ ل بن پێت وى ده‌رێخست.
ئه‌و ئاڤا زمزم ئه‌وا ئه‌ڤرۆ ب مليۆنان خه‌لك ژێ ڤه‌دخۆن، ڤێجا پێدڤيه ئه‌ها ئه‌ڤ بيرهاتنه ل وێرێ باش بێته بيرا هه‌ر حه‌جيه‌كى و دگه‌ل بژيت و بزانيت ئه‌ڤ هاتن و چۆنه ساخكرنه بۆ ڤێ رويدانێ.
* كارێ دى يێ حه‌جى دكه‌ت، چۆنا مينايێيه:
وه‌ختێ حه‌جى دچيته مينايێ پشتى ژ عه‌ره‌فێ دزڤريت، دڤێت ل وێرێ ره‌ميێ بكه‌ت، ره‌مى ب خۆ ژى نيشانه‌كا عه‌مه‌ليه و ب كرياره ل سه‌ر نه‌ڤيانا خرابيێ، ده‌مێ حه‌جى ره‌ميێ دكه‌ت دڤێت بزانيت، ئه‌ها هۆسا واجبه ئه‌و عه‌مه‌لى و ب كريار نه‌ڤيانێ و نه‌فره‌تێ ل خرابيێ بكه‌ت، چونكى هاڤێتنا به‌ران هه‌روه‌كى ب كريار ئه‌و يێ په‌يمانه‌كێ دده‌ت.
رۆژا ئێكێ حه‌فت به‌ران دهاڤێژيت، و رۆژا دووێ بيست و ئێك به‌ران، و رۆژا سيێ ژى بيست و ئێك به‌ران، ئه‌ڤه بوونه چل و نه‌ه به‌ر. و ئه‌ڤه رامانا وێ ئه‌وه ئه‌ڤى چل و نه‌ه په‌يمان ب كريار دانه خودايێ خۆ يێ مه‌زن، كو هۆسا و ب ڤى ره‌نگى نه‌فره‌تێ ل خرابيێ بكه‌ت، و ب ڤى ره‌نگى دژى خرابيێ رادوه‌ستيت، ڤێجا ره‌جما شه‌يتانى نيشانا نه‌ڤيانا خرابيێيه ب هه‌مى ره‌نگێت وێڤه، و ره‌جم ب خۆ ئيشاره‌ت و نيشانه بۆ نه‌هێلان و نه‌ڤيانا هه‌مى رێكێت خرابيێ، و ئاشكه‌راكرنه كو ئه‌و سه‌ربازه بۆ راستى و هه‌قيێ و دژى خرابيێيه. و دڤێت حه‌جى بزانيت هه‌رگاڤا وى به‌ره‌ك هاڤێت هه‌روه‌كى دبێژيت: ـ هه‌لبه‌ت ئه‌ڤه هه‌كه ئه‌و تێ بگه‌هيت ـ يا خودێ ئه‌ڤه ئه‌ز ب كريار عه‌هد و په‌يمانێ دده‌م، ئه‌ز ب ده‌ست و ئه‌زمانێ خۆ دژى خرابيێ بم، و عه‌هد بيت ئه‌ز به‌رده‌وام دژى خرابيێ راوه‌ستم، و دڤێت حه‌جى ئه‌ها يێ هۆسا بيت، ده‌مێ ئه‌و دزڤريت دژى خرابيێ بيت، ژ كێ بيت، و دگه‌ل حه‌قيێ بيت. و بزانيت ده‌مێ ئه‌و ب ره‌جمێ رابووى وى ئه‌و راگه‌هاند و ئيعلان كر، كا چه‌وا ئه‌ڤرۆ نه‌ڤيان و دژاتيا خۆ بۆ خرابيێ ب ڤێ ره‌جمێ دكه‌ت، هۆسا سوبه‌هى و ل پاشه‌رۆژێ ژى ب ده‌ستێ خۆ دژاتيا خرابيێ بكه‌ت، ل كيرێ بيت و ژ كێ بيت، و وه‌ختێ حه‌جى ل مينايێ دزڤريت پێدڤيه ئه‌ڤ ده‌رسه وه‌رگرت بيت و هه‌ر ل بيرا وى بيت، و دژى خرابيێ بيت، و خرابى ئه‌وه يا شه‌ريعه‌تى ب خرابى دانابيت، خۆ هه‌كه هه‌مى خه‌لك ب باشى ژى به‌رێ خۆ بده‌نێ.
و پێدڤيه بۆ ڤێ چه‌ندێ حه‌جى نه‌بێژيت: سه‌رێ نه‌ئێشيت هه‌وجه‌ى ده‌رسۆكێ نينه، چونكى ده‌مێ ئه‌و خۆ ل سه‌ر خرابيێ بێ ده‌نگ دكه‌ت، هه‌روه‌كى وى چو بۆ وان په‌يمان و عه‌هدان نه‌دانايى ئه‌وێت وى ل مينايێ دايين، و هه‌روه‌كى د حه‌ديسێت دورستدا هاتى، ئه‌ڤه نه‌ره‌جمه بۆ شه‌يتانى و شه‌يتان نه‌يێ گرێدايه ل وێرێ، به‌لێ شه‌يتان ل وێرێ يێ كاركرى خۆ نيشا ئيبراهيمى بده‌ت، دا ئاوازێت خۆ بێخيته سه‌ر دلێ وى و ئه‌مرێ خودێ ب جه نه‌ئينيت، و ئيبراهيمى ره‌جم كر، پاشى ڤيا خۆ نيشا ئيسماعيلى بده‌ت و وى د به‌ر هندێرا ببه‌ت خۆ ته‌سليمى بابێ خۆ نه‌كه‌ت و گوهێ خۆ نه‌ده‌تێ، به‌لێ ديسا وى ژى هه‌ر يێ ره‌جمكرى، پاشى ڤيايه خۆ نيشا هاجه‌رێ بده‌ت به‌لكى وه‌لێ بكه‌ت ب رۆندكێت خۆ نه‌هێليت ئيبراهيم (سلاڤ ل سه‌ر بن) ئه‌مرێ خودێ ب جه بينيت، به‌لێ هاجه‌رێ ژى يا ره‌جمكرى. ڤێجا حه‌جيێ عه‌زيز و حه‌جيا عه‌زيز، هه‌رگاڤا شه‌يتانى ڤيا ئاوازه‌كێ بێخيته سه‌ر دلێ ته، نه‌گوهداريا خودێ تێدا بيت، دڤێت ئێكسه‌ر ره‌جم ل بيرا ته بيت و ب چو ره‌نگان رێكێ نه‌ده‌يه شه‌يتانى.
ده‌رسا سيێ ژى ئه‌ڤه‌يه دڤێت تو بزانى ئه‌ها ل ڤى جهى سه‌حابيێت پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن)، خه‌لكێ مه‌دينه‌يێ، سۆز و په‌يمان دابوونه پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن)، كو پشته‌ڤان و پشتگرێت وى بن، ڤێجا پێدڤيه تو ژى ئه‌ها ئه‌ڤرۆ وه‌كى ره‌جمێ دكه‌ى، بيرا ته بينيته وان ئه‌ڤێت جارا ئێكێ سۆز و په‌يمان داينه پێغه‌مبه‌رێ خۆشتڤى (سلاڤێت خودێ لێ بن)، تو ژى ل وێرێ سۆزا خۆ نويكه‌ى، و تو نه‌زڤريه‌ڤه مال هه‌كه ته ل وێرێ سۆز و په‌يمان و عه‌هد نه‌دابيت، كو تو ژى وه‌كى وان سه‌حابيان، خۆ و مالێ خۆ نه‌ده‌يه دينێ خودێ.
و بزانه ئه‌ها ل وێرێ ديرۆكا ئيسلامێ به‌ر ب گوهۆرينێڤه چۆ و قويناخه‌كا دى گرت، ڤێجا پێدڤيه تو ژى ل وێرێ به‌ر ب گوهۆرينێڤه بچى، و بكه‌ڤيه د قويناخه‌كا ديدا د ژيانا خۆدا، قويناخا سۆزده‌ر و په‌يمانده‌ران. و تو ل وێرێ سۆزه‌كێ د ناڤبه‌را خۆ و خودێدا بده‌ى و بێژى: يا خودێ ئه‌ها ل ڤى جهێ سه‌حابه و هه‌ڤال و هۆگرێت پێغه‌مبه‌رێ ته، خه‌لكێ مه‌دينه‌يێ سۆز و په‌يمان دابوونه پێغه‌مبه‌رێ ته يێ خۆشتڤى، ئه‌ز ژى سۆز
و په‌يمانان دده‌م پشتگر و پشته‌ڤانێ دينێ ته بم، و پێدڤيه تو ب ڤى ره‌نگى ل مينايێ بزڤرى، ئه‌ڤه سێ ده‌رسێت فه‌رن ئه‌م ژ مينايێ وه‌ردگرين.
يا ئێكێ: تو چل و نه‌ه سۆز و په‌يمانان دده‌ى، سۆز و په‌يمانێت ب كريار و عه‌مه‌لى، كو تو دژى خرابيێ راوه‌ستى و حه‌ژێ نه‌كه‌ى.
دوو: تو بزانى ئه‌ها ل ڤێرێ (جهێ ره‌جما شه‌يتانى)، شه‌يتانى يا كاركرى وه‌سوه‌سێ بۆ ئيبراهيمى چێكه‌ت، دا ئه‌مرێ خودێ ب جه نه‌ئينيت و كورێ خۆ سه‌رژێ نه‌كه‌ت، به‌لێ ئه‌و ل دويف ئاوازێت شه‌يتانى نه‌چۆ و د ئمتيحانا خۆدا سه‌رفه‌راز بوو، ڤێجا ئه‌ها وه‌ختێ تو مينايێ دبينى دڤێت ئه‌ڤه باش ل بيرا ته بيت، و كا چه‌وا ئيبراهيم و ئيسماعيل و هاجه‌رێ ئه‌ڤ ئه‌مره وه‌رگرت، و كا چه‌وا ئه‌و د ئمتيحانا خۆدا ناجح بوون و كا هه‌لويستێ وان يێ چه‌وا بوو، دڤێت بزڤريه‌ڤه و تو ژى يێ هۆسا بى و مالا خۆ ژى وه‌كى ڤێ مالێ لێ بكه‌ى، هوين هه‌مى باب و دايك و كور ل به‌ر ئه‌مرێت خودێ بن و ئه‌مرێت خودايێ مه‌زن ب جهبينن د هه‌ر تشته‌كيدا بيت، و هوين هه‌مى خه‌لكێ مالێ پێكڤه رێكێ نه‌ده‌نه وه‌سوه‌سێت شه‌يتانى، و هه‌وه د راستا ئه‌مرێت خودێدا سست نه‌كه‌ت.
سێ: ده‌رسا دى ل مينايێ ئه‌ڤه‌يه تو بزانى، ئه‌ها ل ڤى جهى سه‌حابيان په‌يمان و به‌يعه يا دايه پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن)، تو ژى ل وێرێ په‌يمانه‌كا وه‌كى يا سه‌حابيان، په‌يمانه‌كا راست و دورست بده‌يه خودێ، تو ب هه‌مى هێز و شيانا خۆ پشته‌ڤانيا دينێ وى بكه‌ى.
چار: ده‌رسا دى ئه‌ڤه‌يه ده‌مێ تو دچيه وێرێ، تو ل سه‌ر كه‌ڤاله‌كێ مه‌زن دبينى يا نڤيسيه (وادي محسر) و وادى مه‌حه‌سه‌ر ژى بيرا مه دئينيته (أصحاب الفيل)، و ئه‌ڤه ژى بلا بيرا ته بينيته هندێ، هه‌كه ئه‌ڤ رۆژهه‌لات و رۆژئاڤايه هه‌مى پێكڤه كۆم ببن؛ دا ڤى دينى و نيشانێت وى نه‌هێلن، ئه‌و نه‌شێن و خودايێ مه‌زن بۆ وان ناهێليت، وه‌ختێ ئه‌بره‌هه‌يێ حه‌به‌شى له‌شكه‌ره‌كێ مه‌زن و موكوم دورستكرى و قه‌ستا كه‌عبێ كرى و ڤياى كه‌عبێ خرابكه‌ت، خودايێ مه‌زن رێك لێ گرت و ته‌يرێت ئه‌بابيل ب سه‌ر ويدا هنارتن، و كه‌ت و جۆت كرن، خودايێ مه‌زن د راستا ويدا دبێژيت:((أَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحَابِ الْفِيلِ))((أَلَمْ يَجْعَلْ كَيْدَهُمْ فِي تَضْلِيلٍ))((وَأَرْسَلَ عَلَيْهِمْ طَيْرًا أَبَابِيلَ))((تَرْمِيهِم بِحِجَارَةٍ مِّن سِجِّيلٍ))((فَجَعَلَهُمْ كَعَصْفٍ مَّأْكُولٍ))
ما ته نه‌زانيه كا خودايێ ته چ ب سه‌رێ خودانێت فيلان، له‌شكه‌رێ ئه‌بره‌هه‌يێ حه‌به‌شى، ئينا، ما مه دژمنكارى و فند و فێلێت وان پويچ و به‌ربا نه‌كرن، و خودايێ ته ره‌فێت په‌رنده‌يان ده‌سته‌سه‌رى وان نه‌كرن و د سه‌ر واندا نه‌هنارتن، وان په‌رنده‌يان به‌رێت ئاخا سۆتى تێوه‌ركرن، و ئه‌و وه‌كى كايا خوارى و يا كه‌تيه بن پيان لێكرن. ئه‌ها ل وى جهى و ل مينايێ (گير الابابيل) يێت هاتينه خوارێ، و ل وى جهى فيلێ ئه‌بره‌هه‌يێ حه‌به‌شى يێ ئاسێ بووى؛ ژبه‌ر هندێ پێغه‌مبه‌رێ خۆشتڤى (سلاڤێت خودێ لێ بن) دبێژيت: ده‌مێ هوين دگه‌هنه وێ نهالێ له‌زێ بكه‌ن و خۆ گيرۆ نه‌كه‌ن؛ ئه‌و ئه‌و جهه يێ غه‌زه‌با خودێ لێ هاتيه خوارێ، ڤێجا بلا ئه‌ڤه بۆ ته ببيته وێنه‌يه‌ك و به‌رده‌وام ل به‌ر چاڤێت ته بيت، كا چه‌وا خودايێ مه‌زن له‌شكه‌ره‌كێ وه‌كى يێ ئه‌بره‌هه‌ى ب هنده‌ك ته‌يرێت بچويك ڤه‌مراند و ته‌رابه‌راكر.
* و جهێ دى يێ حه‌جى دچيتێ عه‌ره‌فه‌يه:
پێدڤيه تو بزانى چۆنا عه‌ره‌فێ و راوه‌ستيانا ل وێرێ چ ده‌رس و شيره‌ت تێدا هه‌نه. هه‌لبه‌ت ئه‌ڤ راوه‌ستيانه بۆ مرۆڤى گه‌له‌ك تشتان رۆن و ئاشكه‌را دكه‌ت و گه‌له‌ك بيرهاتنان دئينيته بيرا مه. ئه‌ڤ هه‌مى خولياقه‌تێ مرۆڤان هه‌ر ئێك ره‌گه‌زه‌ك و هه‌ر ئێك جنسه‌ك و هه‌ر ئێك يێ وه‌لاته‌كى، ئه‌ڤرۆ هه‌ميان زه‌نگين و هه‌ژاران وه‌كى ئێك جلك يێت كرينه به‌ر خۆ، و هه‌ميان كه‌س و كار و زارۆكێت خۆ يێت هێلاين، و هه‌مى ل ڤێرێ يێت كۆم بووين و هه‌مى يێت ل هيڤيا دلۆڤانيا خودێ، و ب راستى مرۆڤ د ناڤ كۆما ڤان مرۆڤاندا ژ نوى ب دورستى مه‌عنا ته‌وحيدێ و رامانا (لا إله إلا الله) تێدگه‌هيت، و به‌سى مه‌يه عه‌ره‌فه ڤێ بينيته بيرا مه كو ئه‌ها وه‌كى ڤێ رۆژێ و ل ڤى جهى خودايێ مه‌زن كه‌ره‌ما خۆ دگه‌ل ڤێ ئوممه‌تێ كر و نيعمه‌تا خۆ ب دويماهى ئينا، و ل وێرێ ئه‌ڤ ئايه‌ته هاته خوارێ (( الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا)) ئه‌ڤرۆ من دينێ هه‌وه تمامكر و كێماسى تێدا نه‌ما، و من خنێك و كه‌ره‌مێت خۆ بۆ هه‌وه ته‌كۆزكرن.
ديسا د هنده‌ك حه‌ديسێت پێغه‌مبه‌ريدا (سلاڤێت خودێ لێ بن) يا هاتى كو رۆژا عه‌ره‌فێ شه‌يتان ته‌پان ل سه‌رێ خۆ دده‌ت و نفرينان ل خۆ دكه‌ت، و خۆليێ ب سه‌رێ خۆ وه‌ردكه‌ت وه‌ختێ دزانيت خودايێ مه‌زن دوعايێت موسلمانان هه‌ميان قه‌بويلكرن و دلۆڤانيا خۆ ب سه‌ر واندا دارێژت. پێغه‌مبه‌رێ خۆشتڤى (سلاڤێت خودێ لێ بن) د حه‌ديسه‌كا پيرۆزدا دبێژيت: ((ما رؤى الشَّيْطانُ ێوْمًا هو فيه أَصْغَرُ وَلاَ ادحر وَلاَ أَحْقَرُ وَلاَ أَغْێظ منه في ێوْمِ عَرَفَه)) هه‌لبه‌ت ئيمام مالك (خودێ ژێ رازي بيت)ڤه‌گێرايه ئانكو: چو رۆژان شه‌يتان بچويكتر و ره‌ڤۆكتر و كێمتر و كه‌ربگرتيتر وه‌كى رۆژا عه‌ره‌فێ نه‌هاتيه ديتن.
ديسا به‌سى مه‌يه، بيرهاتنێت عه‌ره‌فێ پێغه‌مبه‌رێ مه (سلاڤێت خودێ لێ بن) خوتبا خۆ يا خاترخواستنێ د ڤێ رۆژێدا و ل ڤى جهى يا خواندى ئه‌وا كو هزروبيرێت سه‌ره‌كى و گشتى و ماف و ئه‌رك تێدا دياركرين. ڤێجا پێدڤيه رۆژا عه‌ره‌فێ بيرا مه بينيته ئێكه‌تيا ئيسلامێ و موسلمانان، و موسلمان هه‌مى ئێك له‌شن و هه‌مى ئێكن و موسلمان هه‌مى ئه‌ڤرۆ ب ئێك جلكن، و هه‌مى ب ئێك ئه‌زمان يێت دبێژن: (لَبَّيْكَ اللهم لَبَّيْكَ لَبَّيْكَ لا شَريكَ لك لَبَّيْكَ إِنَّ الْحَمْدَ وَالنِّعْمَه لك وَالْمُلْكَ لا شَريكَ لك)، و هه‌ر ئه‌ڤه‌يه گازى و سروودا هه‌ميان. ئه‌رێ تو دزانى رامانا (لبيك) چيه؟ (لبيك) سۆز و په‌يمانه هه‌روه‌كى تو دبێژى ئه‌ى خودێ ئه‌ڤه ئه‌ز ب به‌ر ئه‌مرێ ته‌ڤه هاتم و ئه‌ز يێ به‌رهه‌ڤم، به‌لێ ئه‌رێ تو يێ وه‌سانى؟ ئه‌رێ تو يێ حازرى ب به‌ر ئه‌مرێ خودێڤه بهێى؟ ئه‌رێ تو ب به‌ر ئه‌مرێ خودێڤه دچى؟ و ئه‌مرێت وى ب جه دئينى؟ ئه‌رێ هه‌ر ئه‌مره‌كێ هه‌بيت تو دبێژى (لبيك). ئه‌م دوعا ژ خودێ دكه‌ين هاريكاريا مه بكه‌ت ئه‌م به‌رده‌وام ل به‌ر ئه‌مرێ وى بين، نه‌خاسمه ئه‌و حه‌جيێ به‌رده‌وام رۆژێت حه‌جێ تايبه‌ت رۆژا عه‌ره‌فێ دبێژيت: (لَبَّيْكَ اللهم لَبَّيْكَ).
* جهێ دى يێ حه‌جى دبينيت به‌رێ ره‌شه:
ڤێجا ده‌مێ تو قه‌ستا به‌رێ ره‌ش دكه‌ى دڤێت تو بزانى ئه‌ڤه ته عه‌هده‌ك دگه‌ل خودايێ مه‌زن دا، كو تو به‌رده‌وام يێ هۆسا بى و يێ مجد و هشيار بى ل سه‌ر هه‌مى فه‌رز و واجبان، و يێ هشيار بى ل سه‌ر سونه‌تان ژى. هه‌لبه‌ت من ب خۆ ديت ده‌مێ ئه‌ز چۆيمه حه‌جێ كا هنده‌ك كه‌سان، هه‌تا حه‌جيێت مه يێت كوردستانێ ژى، كا چه‌وا زه‌حمه‌ته‌كا زه‌حمه‌ت و نه‌خۆشيه‌كا مه‌زن دبر، به‌س دا بگه‌هنه به‌رى و به‌رى ماچ بكه‌ن، به‌لكى هنده‌كان دگۆت: هه‌كه ئه‌م به‌رى ماچ نه‌كه‌ين هه‌روه‌كى مه حه‌ج نه‌كرى، باشه ماده‌م تو هنده ل سه‌ر به‌رى يێ هشيار بى، و هند يێ ب شه‌وق بى دگه‌ل زانينێ ماچيكرنا به‌رى سونه‌ته، دگه‌ل هندێ ژى تو ڤێ شه‌وقێ بۆ هه‌لدگرى، ئه‌ڤه ل سه‌ر ته پێدڤى دكه‌ت پا تو پشتى ڤێ بۆ واجبان يێ چه‌وا بى، و تو چه‌ند يێ مجد و ب شه‌وق بى بۆ واجبان، ديسا دڤێت تو ژ حه‌جێ بزڤرى و ته‌رازيا ته بۆ كێشان و پيڤانا تشتان يا دورست بيت، و ته‌رازيا ته نه ئه‌و بيت ئه‌وا به‌رى نوكه ته هه‌ى، ئه‌وا ل سه‌ر بناخه‌يێ حه‌زكرن و نه‌حه‌زكرنا ته، ته تشت پێ دهه‌لسه‌نگاندن، به‌لێ پێدڤيه هه‌مى ده‌مان نه‌خاسمه پشتى تو چۆيه حه‌جێ، ته‌رازيا ته ل سه‌ر بناخه‌يێ رازيبوونا خودێ بيت، ڤێجا چ ده‌هوات بيت يان سه‌يران بيت يان جلك بيت، يان په‌يوه‌ندى بن، يان هزروبير بن يان ئاخفتن و بازرگانى بيت، و هه‌ر تشتێ بيت دڤێت ل دويف ته‌رازيا شه‌رعى سه‌ره‌ده‌ريێ دگه‌ل بكه‌ى، و دڤێت تو بزڤرى مرۆڤه‌كێ دى، و مرۆڤه‌كێ خودايى و ب خودێڤه يێ گرێداى بى.
ئه‌ي ئه‌و كه‌سێت هه‌وه ئنيه‌ت، به‌ر ب مالا خودايێ مه‌زنڤه بچن، و به‌ر ب كه‌عبا پيرۆزڤه بچن، و به‌ر ب ئاڤا زه‌مزه‌مێڤه بچن، بزانن پێدڤيه هه‌وه خۆراگرتن و ئستيقامه و به‌رده‌وامى هه‌بيت، ل سه‌ر وان ده‌رس و شيره‌ت و وه‌عزێت هه‌وه وه‌رگرتين، ل وان جهێت هه‌وه ديتين و هوين چۆينێ، و هشيار بن نه‌زڤرنه‌ڤه، په‌رێ وه‌كى به‌رێ، و چه‌ند رۆژه‌كێت ئێكێ هوين د گه‌رم بن، و پشتى هنگى ساربنه‌ڤه و بزڤرنه‌ڤه سه‌ر ئێك و دوويا خۆ يا به‌رێ، پێدڤيه هوين ل سه‌ر باشيان د به‌رده‌وام بن، و دلێت هه‌وه به‌رده‌وام د نه‌رم و نازك بن، و دلێت هه‌وه به‌رده‌وام ب مه‌رقه‌دێ پيرۆزڤه د گرێداى بن، پێدڤيه دلێت هه‌وه به‌رده‌وام ب كه‌عبا پيرۆز و شه‌ريفڤه د گرێداى بن، پێدڤيه دلێت هه‌وه ب مه‌قامێ ئيبراهيميڤه (سلاڤ ل سه‌ر بن) د گرێداى بن، و ب حوجره‌يا ئيسماعيليڤه د گرێداى بن، و ب سه‌فا و مه‌روايێڤه د گرێداى بن، پێدڤيه ئه‌و رۆندكێت هه‌وه ل وێرێ باراندين، ل كه‌عبێ و ل عه‌ره‌فێ و ل سه‌ر مه‌رقه‌دێ پيرۆزێ پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن)، ژبير نه‌كه‌ن، پێدڤيه ئه‌و چاڤێت هه‌وه پێ به‌رێ خۆ داينه جهێت پيرۆز ل مه‌كه‌هێ و مه‌دينێ، ڤان چاڤان بپارێزن و نه‌هێلن بكه‌ڤنه سه‌ر تشته‌كێ نه‌يێ شه‌رعى و نه‌دورست، هشيار بن گه‌لى حه‌جيان چاڤێت هه‌وه ئه‌و چاڤن ئه‌وێت مه‌رقه‌دێ پيرۆز ديتين، ئه‌و چاڤن ئه‌وێت هه‌وه مزگه‌فتا پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) پێ ديتى، چاڤێت هه‌وه ئه‌ون ئه‌وێت هه‌وه ره‌وزا شه‌ريف ديتى ئه‌و ره‌وزا پێغه‌مبه‌ر (سلاڤێت خودێ لێ بن) دبێژيت: ((گولزاره‌كه ژ گولزارێت به‌حه‌شتێ ))، ئه‌و چاڤن يێت كه‌عبا پيرۆز ديتين، ڤێجا هشيار بى چاڤێت خۆ بپارێزه. و پێت هه‌وه ئه‌ون ئه‌وێت چۆينه جهێت پيرۆز ل كه‌عبێ، بگره هه‌تا دگه‌هيه مزگه‌فتا پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) ڤێجا هشيار بى ئه‌و پێ نه‌چنه چو گونه‌هان. ده‌ستێت ته ئه‌و ده‌ستن ئه‌وێت كه‌فتينه سه‌ر جهێت پيرۆز، ڤێجا هشيار بى نه‌چنه چو گونه‌هان. دلێ ته ئه‌وه يێ چه‌ند رۆژان ب خودێڤه هاتيه گرێدان و پرى ترسا خودێ بووى، هشيار بى گونه‌هێ نه‌كه تێدا و بلا هه‌ر ب خودێڤه يێ گرێداى بيت.
هشيار بى ئه‌و دلێ ب ديتنا كه‌عبێ و ب ديتنا ره‌وزا شه‌ريف خۆش بووى، دڤێت گونه‌ه نه‌چيته تێدا. ديسا خويشك و برايێت خۆشتڤى هوين ئه‌ون ئه‌وێت هه‌وه قه‌ستا پێغه‌مبه‌رێ خۆشتڤى كرين و بێهنا مه‌رقه‌دێ پيرۆز خۆ دايه به‌ر دفنێت هه‌وه، ڤێجا دڤێت هوين بزڤرنه‌ڤه و بێهنا پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) دگه‌ل هه‌وه مابيت، و ژ هه‌وه نه‌چۆبيت و دڤێت هه‌ر دگه‌ل هه‌وه بمينيت، خودايێ مه‌زن كه‌ره‌م دگه‌ل هه‌وه كر ئه‌ڤرۆ هوين بهۆسته‌كێ نێزيكى پێغه‌مبه‌رێ خۆشتڤى ببن. پێغه‌مبه‌ر ئه‌ڤرۆ ئێكسه‌ر يێ سلاڤێ ژ هه‌وه وه‌ردگريت، ڤێجا هشيار بن ڤێ بێهنێ تێكه‌ل نه‌كه‌ن دگه‌ل هنده‌ك بێهنێت دى يێت نه‌دورست، بلا هه‌ر بێهنا پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) و سه‌حابيێت وى و هه‌ردوو وه‌زيرێت وى ئه‌بو به‌كر و عومه‌رى، و عه‌ره‌فێ و كه‌عبێ ژ هه‌وه بهێت.
هشيار بن حه‌جا خۆ تێك نه‌ده‌ن و بێهنا هه‌وه بۆ خۆ ل وان جهێت پيرۆز، ل عه‌ره‌فێ و ل كه‌عبێ و ل ره‌وزا پيرۆز و ل سه‌ر مه‌رقه‌دێ پيرۆز وه‌رگرتى، ژ خۆ نه‌به‌ن و بپارێزن. حه‌جيێت خۆشتڤى خويشكێت خۆشتڤى: ئه‌وێت هه‌وه قه‌ستا مالا خودێ كرين بێهنا پێغه‌مبه‌رێ خۆشتڤى (سلاڤێت خودێ لێ بن) يا دگه‌ل هه‌وه، پارێزيێ لێ بكه‌ن.
ديسا گه‌لى حه‌جيان هوين چۆنه مه‌كه‌هێ و پێدڤيه هوين بزانن خه‌لكێ مه‌كه‌هێ بوون هيجره‌ت كرين و مشه‌خت بووين، و هه‌ر خه‌لكێ مه‌كه‌هێ بوون ل سه‌ر خاترا دين و ئاخره‌تا خۆ ژ وه‌لاتێ خۆ هاتينه ده‌رێخستن. ڤێجا پێدڤيه سالۆخه‌تێت موهاجران ل ده‌ف هه‌وه په‌يدا ببن، ئه‌وێت خودايێ مه‌زن د قورئانا خۆ يا پيرۆزدا د راستا واندا گۆتى:((لِلْفُقَرَاءِ الْمُهَاجِرِينَ الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِن دِيَارِهِمْ وَأَمْوَالِهِمْ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا وَيَنصُرُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أُولَٰئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ)) ئه‌ها پێدڤيه ئه‌ڤ سالۆخه‌ته ل ده‌ف هه‌وه په‌يدا ببن و هوين بزڤرنه‌ڤه و ب وى ره‌نگى حه‌ژ دينێ خۆ بكه‌ن، خۆ هه‌كه هوين ل سه‌ر خاترا دينێ خۆ بێنه ده‌رێخستن ژى، هه‌وه مانعى نه‌بيت و وه‌كى وان، پشته‌ڤانيا ده‌عوا خۆ، و دينێ خۆ بكه‌ن، و پێدڤيه كا چ سالۆخه‌ت ل ده‌ف موهاجران هه‌بوون هه‌ر ئه‌و سالۆخه‌ت ل ده‌ف هه‌وه ژى هه‌بن. بزانن هوين يێت چۆينه جهێ موهاجران، ڤێجا پێدڤيه د راستا دينێ خۆدا هوين وه‌كى وان بن، و ئه‌ها ب ڤى ره‌نگى دێ حه‌جا هه‌وه بۆ هه‌وه مينيت، بزانن ئه‌ڤ جهێ هوين چۆينێ كا جهێ كێيه؟ و كا چ جهه؟ و كا كى ل ڤێرێ بوون؟ و كا چ ل ڤێرێ چێبوويه؟
و پشتى مه‌ناسكێت حه‌جێ ب دويماهى هاتن دێ قه‌ستا مه‌دينه‌يێ كه‌ن، مابه‌ينا مه‌كه‌ه و مه‌دينه‌يێ كێم كێم شه‌ش حه‌فت سه‌عه‌تن، هه‌لبه‌ت ب (السير السريع)، د ڤێ رێكێدا هزر بكه‌ن، ئه‌ها ئه‌ڤان موهاجران خه‌لكێ مه‌كه‌هێ ئه‌ڤ چۆله و ئه‌ڤ رێكه هه‌مى ب پيان يا برى و دايه به‌ر سينگێ خۆ به‌س دا خودايێ خۆ ژ خۆ رازيكه‌ن.
و پێدڤيه تو ژ موهاجران بێيه هه‌ژمارتن، و پێغه‌مبه‌ر (سلاڤێت خودێ لێ بن) دبێژيت عه‌روه‌كى بوخارى ڤه‌دگێريت: (( لا هِجْرَه بَعْدَ الْفَتْحِ ) هيجره‌ت پشتى مه‌كه‌ه ڤه‌بوويى نه‌ما، پاشى دويڤدا دبێژيت هه‌ر دڤه‌گێرا بوخاريدا: ((وَالْمُهَاجِرُ من هَجَرَ ما نهى الله عنه)) به‌لێ موهاجر ئه‌وه يێ پشتا خۆ بده‌ته وى تشتێ خودێ ئه‌م ژێ داينه پاش، و نه‌هيا مه ژێ كرى.
خويشك و برايێت حه‌جى.. ديسا ده‌مێ تو چۆيه مه‌دينه‌يێ، پێدڤيه بزانى مه‌دينه جهێ كێ بوو، و بزانى كى ل ڤێرێ بوون، و ل وێرێ دێ چيه سه‌ره‌دانا به‌قيعێ گۆرستانا سه‌حابيان.. به‌رێ خۆ بده به‌قيعێ ئه‌ڤه جهێ عه‌ماليقانه، ئه‌ڤه جهێ وانه يێت ملێت خۆ داينه به‌ر ڤێ ده‌عوێ و ڤى دينى، و دبێژنه خه‌لكێ مه‌دينه‌يێ ئه‌نسار، و ئه‌و ژى ئه‌ون ئه‌وێت پشته‌ڤانيا پێغه‌مبه‌رى كرين، و ب خۆ و ب مالێ خۆ.. خۆ داينه ڤى دينى، پێدڤيه تو بزڤريه‌ڤه و پشك و باره‌ك ژ ساخله‌تێت ئه‌نساران ل ده‌ڤ ته په‌يدا ببن. تو ژى پشته‌ڤانێ دينێ خودايێ خۆ بى، و ئه‌ڤه ژى دێ ب ڤى ره‌نگى چێبيت، هێژ تو ل مه‌دينه‌يێ سۆز و په‌يمانه‌كێ د ناڤبه‌ينا خۆ و خودايێ مه‌زندا بده‌ى و بێژى: ئه‌ى خودا سۆز بيت ئه‌ز رێكا خه‌لكێ ڤى باژێرى بگرم، كا چه‌وا وان ب خۆ و مالێ خۆ پشته‌ڤانيا دينێ ته كرن، ئه‌ز ژى هه‌ر ب وى ره‌نگى ب خۆ و مالێ خۆ پشته‌ڤانيا دينێ ته بكه‌م، و ئه‌ڤه‌يه حه‌جا دورست و ئه‌ڤه‌يه حه‌جا راست، تو بزڤرى و ساخله‌تێت ئه‌نساران ل ده‌ڤ ته هاتبنه چاندن، تو بزڤرى و حه‌ژ موسلمانان بكه‌ى هه‌روه‌كى خودێ د راستا واندا دبێژيت:((وَالَّذِينَ تَبَوَّءُوا الدَّارَ وَالْإِيمَانَ مِن قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَيْهِمْ وَلَا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِّمَّا أُوتُوا وَيُؤْثِرُونَ عَلَىٰ أَنفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ)) ئانكو: و ئه‌وێت ل مه‌دينه‌يێ ئاكنجى و باوه‌رى ئينايين به‌رى مشه‌خت بچنه مه‌دينه‌يێ، ئه‌و حه‌ژ وان مشه‌ختان دكه‌ن ئه‌وێت قه‌ستا وان كرين، و چو كه‌رب و دلره‌شيێ د دلێت خۆدا نابينن به‌رانبه‌رى مشه‌ختان، و ئه‌و وان ب پێش خۆ دئێخن و وان ژ خۆ فه‌رتر ددانن، خۆ چه‌ند د هه‌وجه و ده‌ستته‌نگ ژى بن، و ئه‌وێت خۆ ژ چرويكيا نه‌فسا خۆ دپارێزن، ئه‌ون سه‌رفه‌راز.
پێدڤيه تو ژى وه‌كى وان پشتا خۆ بده‌يه به‌ر ده‌عوێ، و ژيآ خۆ و مالێ خۆ وه‌كى ئه‌نساران بێخيه د خزمه‌تا سه‌رئێخستنا دينێ خودێدا.
حه‌جيێت عه‌زيز.. هه‌ر ئێك ژ هه‌وه دێ قه‌ده‌ره‌كا مه‌زن پاره‌ى مه‌زێخيت، پێدڤيه ته ئه‌و دل هه‌بيت دوو جار هند و سێ جار هند بمه‌زێخى، دا دينێ خودايێ مه‌زن عه‌زيز بكه‌ى، پێدڤيه تو بزڤريه‌ڤه و ساخله‌تێت ئه‌نساران هه‌مى هاتبنه ده‌ف ته. بزڤريه‌ڤه و مرۆڤه‌كێ مه‌رد بى و مرۆڤه‌كێ دلڤه‌كه‌ر بى، و مرۆڤه‌ك بى، ده‌ستێ خۆ بۆ هاريكاريێ درێژكه‌ى، نه‌خاسمه هاريكاريا ده‌عوا خۆ و دينێ خۆ، و مه‌ردينى ژى مه‌خسه‌دا من ژێ نه ئه‌وه هه‌كه خوازخوازۆكه‌كى ده‌رگه‌هێ ته قوتا، تو تشته‌كى بده‌يێ، به‌لێ وه‌كى ئه‌نساران بى دگه‌ل دينێ خۆ، و مالێ خۆ هه‌ميێ بێخيه د خزمه‌تا دينێ خۆدا.
