ب / زانا ل سه‌ر ده‌مێ حه‌جێ كا يێ به‌رفره‌هه يان يێ به‌رته‌نگه دوو بۆچۆنن، زانايێ ناڤدار ئه‌بو حه‌نيفه د ڤه‌گێره‌كێدا و ئيمام ئه‌حمه‌د و ئيمام مالك د ڤه‌گێره‌كێدا و زاهرى و هنده‌ك ژ زه‌يديان دبێژن: هه‌كه حه‌ج ل سه‌ر مرۆڤى كه‌فت دڤێت مرۆڤ گيرۆنه‌كه‌ت و بچيته حه‌جێ، هه‌كه گيرۆكر يێ گونه‌هكاره؛ چونكى وه‌ختێ وێ نه‌يێ ڤه‌كريه چ ده‌مێ مرۆڤى بڤێت وى وه‌ختى بچيت، و به‌لگه‌يێت وان ژى گۆتنا خودێيه ده‌مێ دبێژيت:((وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا)) و ده مێ دبێژيت((وأَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ)) د هه‌ردوو ئايه‌تاندا خودايێ مه‌زن فه‌رمان كريه و فه‌رمان ژى نيشانا ب جهئينانا ب له‌ز و بێ گيرۆكرنه، ديسا خودانێت ڤێ بۆچۆنێ كۆمه‌كا حه‌ديسان ژى دكه‌نه به‌لگه، ژ وان: گۆتنا پێغه‌مبه‌رێ پيرۆز (سلاڤێت خودێ لێ بن): (عجلوا الخروج إلى مكه فإن أحدكم لا يدري ما يعرض له من مرض أو حاجه) (تَعْجَّلُوا إلى الْحَجِّ ێعْنِى الْفَريضه فإن أَحَدَكُمْ لاَ يدري ما ێعْرچ له) (من لم ێمْنَعْهُ عن الْحَجِّ حَاجَه ظاهِرَه أو سُلْطانٌ جَائِرٌ أو مَرَض حَابِسٌ فَمَاتَ ولم ێحُجَّ فَلْێمُتْ ان شَاءَ ێهُودِيًّا وان شَاءَ نَصْرَانِيًّا) ژ ڤان حه‌ديسا هه‌ميان دهێته زانين ـ هه‌رچه‌نده ئاخفتنا ل سه‌ر ڤان حه‌ديسان هه‌ى ـ دڤێت له‌ز ل حه‌جێ بێته‌كرن و نابيت بێته گيرۆكرن.
بۆچۆنا دويێ: وه‌ختێ حه‌جێ يێ ڤه‌كريه، و مه‌رج نينه له‌ز لێ بێته‌كرن، و يێ حه‌ج ل سه‌ر واجب بوو، دشێت گيرۆكه‌ت بۆ ده‌مێ وى دڤێت، و نه‌يێ گونه‌هكاره، و هه‌كه له‌زآ لێ بكه‌ت باشتر و چێتره، به‌لێ واجب نينه، و زانايێت خودانآ ڤێ بۆچۆنێ: ئيمامێ ئه‌وزاعيه و ئيمام مالكه د ڤه‌گێرا دورستدا د مه‌زهه‌بێ ويدا و ئيمامێ شافعيه و ئيمام موحه‌ممه‌د بن حه‌سه‌نه ژ حه‌نه‌فيان، خودآ ژ هه‌ميان رازى بيت، به‌لێ هه‌ژيه بێژين شافعي مه‌رجه‌كێ ددان ئه‌وژى هه‌كه بارابتر بۆ ديار بوو دێ يێ به به‌لا بيت و نه‌خۆشى بۆ چێنابن، و به‌لگه‌يێ وان يێ ژ هه‌ميا ب هێزتر پێغه‌مبه‌رێ خودێ (سلاڤێت خودێ لێ بن)، سالا ده‌هێ مشه‌ختى حه‌جا كري، و هه‌مى ل سه‌ر هندێنه حه‌ج به‌رى ڤێ سالێ يا واجب بووى، هه‌كه ده‌مێ وێ نه‌يێ ڤه‌كريبا و گيرۆكرن گونه‌هبا، پێغه‌مبه‌رى (سلاڤێت خودێ لێ بن) حه‌ج گيرۆنه‌دكر، و ئه‌ڤ بۆچۆنه ب هێزتر و دورستره، به‌لێ دگه‌ل هندێ ژى، باشتره له‌ز لێ بێته‌كرن، چونكى كه‌س نوزانيت كا پاشه‌رۆژآ چ دێ هێته د رێكا ويدا، دبيت نه‌خۆشى و گرفتارى، وه‌ل وى بكه‌ن، نه‌شێت بچيته حه‌جا خۆ، و ئه‌مرێ مه يێ هاتيه‌كرن ئه‌م له‌زێ ل كارێ باش و خێرێ بكه‌ين.
پێغه‌مبه‌رێ خۆشتڤى (سلاڤێت خودێ لێ بن) دبێژيت: ((له‌زێ ل كار و كريارێت باش بكه‌ن، دێ به‌لا و نه‌خۆشى چێ بن دێ بێژى پارچێت شه‌ڤێت تارينه، دێ سپێده ل زه‌لامى بيت خودان باوه‌ر، و ئێڤار دێ لێ بيت گاور، و ئێڤار دێ لێ بيت خودان باوه‌ر، و سپێده دێ لێ بيت گاور)). ئانكو: زه‌لام دێ سپێدێ رابيت خودان باوه‌ره، ئێڤارى دێ گاور بيت، و ئێڤارى خودان باوه‌ره، سپێدێ دێ گاور بيت. ديسا (سلاڤێت خودێ لێ بن) دبێژيت: ((له‌زێ ل حه‌فت كار و كرياران بكه‌ن، هوين خۆ ل هيڤيا هه‌ژاريه‌كا ژبيركه‌ر دگرن، يان زه‌نگينيه‌كا سه‌ردابه‌ر، يان نه‌ساخيه‌كا خرابكه‌ر يان پيراتيه‌كا هش و سه‌ودابه‌ر يان مرنه‌كا ئێكجار، يان ده‌جالى.. ئه‌و خرابترين نه‌هاتيه چاڤرێ لێ بێته‌كرن، يان ژى قيامه‌تێ، و قيامه‌ت ژ هه‌ميان گرانتر و ته‌حلتره)).
و خودايێ مه‌زن دبێژيت:((يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُلْهِكُمْ أَمْوَالُكُمْ وَلَا أَوْلَادُكُمْ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَمَن يَفْعَلْ ذَٰلِكَ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ)) ئانكو: گه‌لى خودان باوه‌ران بلا مال و زارۆكێت هه‌وه، هه‌وه مژويل نه‌كه‌ن و بيرئينان و په‌رستنا خودێ ژ بيرا هه‌وه نه‌به‌ن، و هه‌ركه‌سێ ڤێ بكه‌ت ئه‌و يێ خوساره‌ته. و ئبن عومه‌رى، خودێ ژ هه‌ردوويان رازى بيت، دگۆت: هه‌كه ئێڤار ل ته بوو (ل خۆ بزڤره بۆ خۆ ته‌وبه‌كه) و خۆ ل هيڤيا سپێدێ نه‌گره، و هه‌كه سپێده ل ته بوو خۆ ل هيڤيا ئێڤارى نه‌گره، و ژ سلامه‌تيا خۆ بۆ نه‌ساخيا خۆ بهه‌لگره، و ژ ژيان و ساخيا خۆ بۆ مرنا خۆ بهه‌لگره و خودێ چێتر دزانيت.
