گومانبازیا چوارێ دبێژن: خودایێ مه‌زن د ده‌رهه‌قێ قورئانێدا دبێژیت: (مَا كَانَ حَدِيثًا يُفْتَرَى وَلَكِن تَصْدِيقَ الَّذِى بَيْنَ يَدَيْهِ وَتَفْصِيلَ كُلِّ شَىْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً لْقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ) ئایه‌ت ئاشكرا دكه‌ت قورئان رۆنكه‌ر و درێژكه‌ره بۆ هه‌می تشتان، ژ كاروبارێت دینی، ڤێجا ما ده‌م وه‌سایه و هه‌می تشت ب درێژی د قورئانێدا هاتینه ژ كاروبار و پرسێت دینی، چ هه‌وجه‌ی حه‌دیسێ هه‌یه؟ هه‌وجه پێ نینه و قورئان به‌سی مه‌یه.
به‌رسڤدان:
قورئان ب زمانێ عه‌ره‌بی هاتیه، هه‌روه‌كی ئه‌ڤه د چه‌ند ئایه‌تاندا هاتیه پشتراستكرن، وه‌كی: (إِنَّآ أَنْزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِيًّا) و (إِنَّا جَعَلْنَاهُ قُرْءَاناً عَرَبِيّاً) و دڤێت ب زمانێ عه‌ره‌بی بێته راڤه‌كرن و ته‌فسیركرن، و هه‌كه ئه‌م به‌رێ خۆ بده‌ینه فه‌رهه‌نگێت عه‌ره‌بی، ئه‌م نابینین (تفصیل) ب رامانا دیار‌كرنا هویركاریان هاتبیت و ده‌ستنیشان بكه‌ت، راغبێ ئه‌صفه‌هانی دبێژیت: (فصل) ژێكڤه‌كرنا تشته‌كى ژ تشته‌كێ دییه، و هۆسا دیار دبیت (ته‌فصیل) د قورئانێدا ئانكو، دیاركرن و جوداكرن و ژێكڤه‌كرنا شه‌نگستێت شه‌ریعه‌تییه، نه ده‌ستنیشانكرنا هویرده‌كاریێت شه‌ریعه‌تییه، ئه‌و كارێ حه‌دیسا پێغه‌مبه‌رییه (سلاڤێت خودێ ل سه‌ر بن)، و ئه‌ركێ پێغه‌مبه‌رییه (سلاڤێت خودێ ل سه‌ر بن)، ئه‌و كار خودێ یێ سپارتیێ و فه‌رمانا پێ كری ب گۆتنا خۆ: (وَأَنزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ) و گۆتنا وی: (وَمَا أَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ إِلاَّ لِتُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِى اخْتَلَفُواْ فِيهِ) هۆسا دیاربوو، رامانا ته‌فصیلێ دیاركرن و ژێكڤه‌كرنا شه‌نگستانه (قواعد الاسلام) نه ده‌ستنیشانكرنا هویرده‌كاریانه ( جزئیات) ئه‌و كار و ئه‌ركێ پێغه‌مبه‌رییه (سلاڤێت خودێ ل سه‌ر بن)، ب رێكا حه‌دیسێت وی، و هۆسا به‌رده‌وام مه هه‌وجه‌یی بۆ حه‌دیسێ یا هه‌ی.
