گومانبازێت لدور حەدیسان

12 پسیارا ژمارە

گۆمانبازیا حه‌فتێ

گۆمانبازیا حه‌فتێ: ئه‌ڤ گۆمانبازیه‌ ژ چه‌ند پشكه‌كان پێك دئێت، هه‌می ب خه‌ليفه‌يێت راسته‌رێكری و راشدڤه‌ د گرێداینه‌، خودێ ژ هه‌میان رازی بیت، و ب ڤی ره‌نگینه‌، و دبێژن خه‌ليفه‌يێت راشد نه‌خاسمه‌: 1 ـ عومه‌ری و ئه‌بو به‌كری خودێ ژ هه‌ردویان رازی بیت ڤه‌گێرنا حه‌دیسێ نه‌دڤیا و حه‌ز ژێ نه‌دكر. 2 ـ ئه‌بو به‌كر و عومر هه‌ردوكان حه‌دیس بێ شاهد نه‌وه‌ردگرت. 3 ـ ئه‌بو به‌كری (خودێ ژێ رازی بيت) ڤه‌گێر یێت كۆمكرین و سۆتين. 4 ـ عومه‌ری (خودێ ژێ رازی بيت) گه‌ف ل وان دكر یێت حه‌دیس ڤه‌دگێران و هنده‌ك ل سه‌ر ڤه‌گێرانا حه‌دیسان زیندانكرن، وه‌كی ئبن مسعود و ئه‌بو ذه‌ر و هنده‌كێت دی. 5 ـ عومه‌ری (خودێ ژێ رازی بيت) ئستيخاره‌ بۆ نڤێسینا حه‌دیسێ كر پاشی بۆ ده‌ركه‌فت نه‌نڤێسیت و نه‌نڤێسی. 6 ـ ئیمام عه‌لی (خودێ ژێ رازی بیت) ڤه‌گێر و حه‌دیس ژ كه‌سێ نه‌وه‌ردگرت هه‌كه‌ نه‌دابا سویندێ. 7 ـ هه‌رچار خه‌لیفه‌یان ڤه‌گێرێت وان یێت حه‌دیسێ دكێمن و گه‌له‌ك حه‌ژ ڤه‌گێرانا حه‌دیسان نه‌دكر. ژ ئه‌ڤێت بۆری دهێته‌ زانین هه‌كه‌ حه‌دیس ژ دینیبا، وان ئه‌ڤ سه‌ره‌ده‌ریه‌ د گه‌ل نه‌دكر و ب ڤی ره‌نگی ئه‌ڤ هه‌لویسته‌ وه‌رنهدگرتن: به‌رسڤدان: ئێك: نه‌خێر وه‌نینه‌، وان هه‌ردویان ڤه‌گێرانا حه‌دیسان نه‌دڤیا، به‌لێ ئاخفتنا هویركار ئه‌وه‌ وان زێده‌ ڤه‌گێران نه‌دڤیا، دا خه‌لك خه‌له‌ت تێ نه‌گه‌هن، یان ڤه‌گێرانا حه‌دیسێت راڤه‌كرنا وان ئاسێ و نه‌ ب ساناهی، بۆ هه‌میان نه‌ڤه‌گێرن، دا تێگه‌هشتنا وان ل سه‌ر خه‌لكێ گشتێ ئاسێ نه‌بیت، و نه‌بیته‌ گرێ، و ئه‌م دزانین تێگه‌هشتنا هه‌میا ئێك نینه،‌ له‌وا خودایێ مه‌زن دبێژیت: (وَلَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَإِلَى أُوْلِى الاٌّ مْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ) ئایه‌ت به‌رێ مه‌ دده‌ته‌ هندێ، هه‌ر پرسه‌كا هه‌بیت، ئه‌م پسیارا تایبه‌تمه‌ند و شاره‌زا و زانایان بكه‌ین، و د ئایه‌ته‌كا دیدا ئاشكراتر دبێژیت، پسیارا زانیان بكه‌ن هه‌كه‌ هوین نه‌زانن (فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنْتُم لاَ تَعْلَمُونَ)، و دیسا دڤیان خه‌لك مژویلی قورئانێ ببن، و ب چو تشتێ دیڤه‌ مژویل نه‌بن، خۆ ئه‌و تشت حه‌دیس ژی بیت، و ئه‌ڤه‌ و حه‌دیسێت گرێدایی فه‌رمان و ئه‌حكامان و شه‌نگستێت ئیسلامێ: نڤێژ و رۆژی و حه‌ج و زه‌كات و سنج و ئه‌خلاقان ژ كه‌سێ نه‌هاتیه‌ خواستن ژ لایێ وانڤه‌ ئه‌بو به‌كر و عومه‌رێ كورێ خه‌تابیڤه‌ (خودێ ژهه‌ردویان رازی بیت) ڤه‌گێرانا ڤان ره‌نگه‌ حه‌دیسان كێمكه‌ن، به‌لكی یا ژ وان هاتیه‌ زانین ب ره‌نگه‌كێ گۆمانبر و پشتراستكری، د گه‌له‌ك رویداناندا و گه‌له‌ك جاران، وان پسیارا صه‌حابان دكر، كا كێ گۆتنه‌ك و حه‌دیسه‌ك د راستا ڤێ چه‌ندێدا، ژ پێغه‌مبه‌ری (سلاڤێت خودێ ل سه‌ر بن) گولێ بوویه‌، و هه‌كه‌ تشته‌ك ژێ گوهـ لێ ببا ژێ ده‌رباز نه‌دبوون، و نه‌ ددانه‌ سه‌ر، و كار پێ دكر، و پێگربوون، (قه‌بیصێ كورێ ئه‌بی ذوئه‌یبی) دبێژیت: داپیره‌ك هاته‌ ده‌ڤ ئه‌بو به‌كری (خودێ ژێ رازی بیت)، و داخوازا پشك و بارێت خۆ ژ میراتێ نه‌ڤیێ خۆ كر، ئه‌بو به‌كر (خودێ ژێ رازی بیت) گۆتێ: ئه‌ز چو میراتی بۆ ته‌ د قورئانێدا نابینم، و من ژ پێغه‌مبه‌ری (سلاڤێت خودێ ل سه‌ر بن) نه‌زانیه‌ تشته‌ك بۆ داپیرێ دانابیت و دیار‌كربیت، پاشی پسیارا خه‌لكی كر، كا وان د راستا میراتێ داپیرێدا تشته‌ك ژ پێغه‌مبه‌ری (سلاڤێت خودێ ل سه‌ر بن) گولێ بوویه‌، موغیرێ كورێ شوعبه‌ی (خودێ ژێ رازی بیت) گۆتێ: من یا گوهـ ل پێغه‌مبه‌ری بووی (سلاڤێت خودێ ل سه‌ر بن)، شه‌شێكا دایێ، ئه‌بو به‌كری (خودێ ژێ رازی بیت) گۆت: ئێك هه‌یه‌ شه‌هده‌یێ د گه‌ل ته‌ بده‌ت، ئینا موحه‌مه‌دێ كورێ ‌سه‌له‌مه‌ (خودێ ژێ رازی بیت) شه‌هده‌یی وه‌كی یا شوعه‌یبی دا، ئینا ئه‌بو به‌كری ب جه ئینا و حوكێ شه‌رعی زانی، و دڤێت كار پێ بێته‌ كرن، و عومه‌ری كا چاوا به‌رێ خۆ دا حه‌دیسێ و چاوا ددیت دڤێت كار پێ بێته‌كرن و نابیت پاشڤه‌ بێته هێلان، كورێ وی خودێ ژ هه‌دویان رازی بیت د ڤه‌گێرا بوخاریدا دبێژیت: (كانت امْرَأَةٌ لِعُمَرَ تَشْهَدُ صَلاةَ الصُّبْحِ وَالْعِشَاءِ في الْجَمَاعَةِ في الْمَسْجِدِ، فَقِيلَ لها: لِمَ تَخْرُجِينَ؟ وقد تَعْلَمِينَ أَنَّ عُمَرَ يَكْرَهُ ذلك وَيَغَارُ؟ قالت: وما يَمْنَعُهُ أَنْ يَنْهَانِي؟ قال: يَمْنَعُهُ قَوْلُ رسول اللَّهِ لا تَمْنَعُوا إِمَاءَ اللَّهِ مَسَاجِدَ اللَّهِ) عومه‌ری ژنه‌ك هه‌بو، نڤێژا عه‌یشا و يا سپێدێ د چۆ مزگه‌فتێ، و نڤێژا ب جه‌ماعه‌ت دكر، گۆتنێ: چاوا تو دهێیه‌ مزگه‌فتێ و تو دزانی عومه‌ر حه‌ز ناكه‌ت و ده‌عی دچیت؟ ئینا گۆت: ما چ وی دده‌ته‌ پاش نه‌هێلیت ئه‌ز بهێم؟ گۆت: گۆتنا پێغه‌مبه‌ری (سلاڤێت خودێ ل سه‌ر بن): رێكا ژنان ل مالێت خودێ نه‌گرن. ‌و یا ژ عومه‌رێ كورێ خه‌تابی (خودێ ژێ رازی بیت) هاتیه‌ زانین، ئه‌بو ماسایێ ئه‌شعه‌ری (خودێ ژێ رازی بیت) سێ جاران ده‌ستويری ژ عومه‌ری خواست، ده‌ستویری نه‌دایێ، ئینا زڤریڤه،‌ پاشی عومه‌ری جابا وی فرێكر و گازنده‌ لێكرن، كا بۆچی زڤری؟ ئینا ئه‌بو موسا عوزرا خۆ ب حه‌دیسا پێغه‌مبه‌ری (سلاڤێت خودێ ل سه‌ر بن) ڤه‌ خوازت، و گۆت: من یا گوهـ ل پێغه‌مبه‌ری بووی (سلاڤێت خودێ ل سه‌ر بن) دبێژیت: (إذا اسْتَأْذَنَ أحدكم ثَلاثًا فلم يُؤْذَنْ له فَلْيَرْجِعْ) عومه‌ری گۆتێ: یان دێ شاهده‌كى ئینی یان... ئه‌بی سه‌عیدێ خودری ژ ئه‌نصاران شه‌هده‌یی بۆ دا، و گه‌له‌ك رویدانیت وه‌كی ڤان د گه‌ل وان یێت چێ بووین، ڤێجا كه‌نگی ئه‌ڤ دویڤچۆنا هویر بۆ حه‌دیسێ ب مه‌به‌ستا پشتراستكرن و بنه‌جهكرنێ نه‌ڤیانه‌ بۆ ڤه‌گێرانا حه‌دیسان، یان وێ دگه‌هینیت حه‌دیس ل ده‌ڤ وان نه‌ ژێده‌ره‌، ئها ئه‌ڤه‌ ئه‌بو به‌كره‌، ده‌مێ بۆ دیار‌بووی داپیرێ پشك و بار یێت هه‌ین، بۆچۆنا خۆ هێلا ونه‌دا سه‌ر حه‌دیسێ، و حوكم پێ كر، و فه‌رمانا شه‌رعی زانی، و ئه‌ڤه‌ عومه‌ره‌ (خودێ ژێ رازی بیت) نه‌شیا بێژيته‌ هه‌ڤژینا خۆ نه‌چه‌ نڤێژێت ب جه‌ماعه‌ت، چونكی حه‌دیسێ یا گۆتی ژنان ذ مالێت خودێ ‌ڤه‌نه‌گرن. دو: عومه‌ری و ئه‌بو به‌كری حه‌دیس ژ ئێكى ب تنێ نه‌وه‌ردگرت هه‌تا ئێكێ دی شه‌هده‌یی د گه‌ل نه‌دابا، ئه‌ڤه‌ د بنیرا نه‌ یا به‌رده‌وام بوو د گه‌ل وان، به‌لكی ئێك جار تنێ ژ ئه‌بو به‌كر (خودێ ژێ رازی بیت) هاتیه‌ زانین، ئه‌و ژی چونكی ئه‌و د جهێ دادوه‌ریێدا بوو، و ئه‌و جھـ دخوازیت دو شاهد هه‌بن، و پشتی زانی فه‌رمان پێ كر و بۆ حوكمێ شه‌رعی، و ژ عومه‌ری (خودێ ژێ رازی بیت) چه‌ند جاران تنێ ئه‌ڤه‌ ژێ هاتیه‌ زانین، و ئه‌ڤه‌ نه‌ ره‌وشه‌كا به‌ردوام بوو ل ده‌ڤ وان، و ئه‌ڤ چه‌نده ‌ژی هه‌می بۆ پشتراستكرن و بنه‌جهكرنێ بوو و نه‌ بۆ چو تشتێ دی. سێ: هه‌ر ڤه‌گێره‌ك هاتبیت ئیمام ئه‌بو به‌كری (خودێ ژێ رازی بیت) ئه‌و ڤه‌گێر یێت ل ده‌ڤ خۆ نڤێسین و نێزیكی پێنج سه‌دان بوون یێت سۆتین دا كه‌س حه‌دیسێ ب ژێده‌ر نه‌زانیت چ بنیات و بنه‌تارێ دورست بۆ ڤێ نینه‌ چونكی ئیمامێ زه‌هه‌بی د په‌رتۆكا خۆدا ( تذكرة الحفاظ ) (ج1/ص5) ئه‌ڤ ڤه‌گێره‌ ئینایه‌، و دویماهیكێ دبێژیت: ئه‌ڤ رویدانه‌ نه‌ یا دورسته‌، و خۆ هه‌كه‌ یا دورست ژی بیت، نابیته‌ به‌لگه‌ بۆ حه‌دیس ‌وه‌رنه‌گران، چونكی د ڤێ ڤه‌گێرا نه‌دورستدا، دو ئه‌گه‌ران بۆ سۆتنێ دیار دكه‌ت، ئێك: دبێژیت ئه‌ز دترسم هنده‌ك ژ وان نه‌ ئه‌و بن یێت ژ پێغه‌مبه‌ری (سلاڤێت خودێ ل سه‌ر بن) هاتینه‌ وه‌رگرتن، و ئه‌وێ بۆ من گۆتی و من باوه‌رى پێ هه‌ی ب دورستی نه‌ڤه‌گوهازتبیت، و ئه‌ز ببمه‌ ئه‌گه‌رێ ڤه‌گوهازتنێ، دو: دبێژیت حه‌دیس گه‌له‌كن، ئه‌ز دترسم هندهك‌ حه‌دیس بهێن، ڤێجا خه‌لك بێژیت هه‌كه‌ حه‌دیس با، دا ئه‌بو بكر نڤێسیت، و ل به‌ر به‌رزه‌ نه‌دبوو، بنێره‌: (كنز العمال ج10/ص126). چوار: گه‌فكرن یان زیندانكرنا عومه‌ری بۆ ڤه‌گێرڤانێت حه‌دیسێ، وه‌كی ئبن مه‌سعود و ئه‌بو ده‌رداء و ئه‌بو ذه‌ر و ئه‌بو هوره‌یره‌ و ئه‌بو مه‌سعودێ ئه‌نصاری چو بنیات بۆ نینه‌، و ئه‌و ڤه‌گێر نه‌ د دورستن، به‌لكی دره‌ون هه‌روه‌كی ئبن حه‌زم ئه‌ڤ چه‌نده‌ د په‌رتۆكا خۆدا دیار‌كری (الإحكام ج2/ص256) و دویماهیكێ دبێژیت: (الخبر هو في نفسه ظاهر الكذب والتوليد؛ لأنه لا يخلو عمر من أن يكون اتهم الصحابة، وفي هذا ما فيه، أو يكون نهى عن نفس الحديث وعن تبليغ سنن رسول الله إلى المسلمين، وألزمهم كتمانها وجحدها، وأن لا يذكروها لأحد، فهذا خروج عن الإسلام، وقد أعاذ الله أمير المؤمنين من كل ذلك) دره‌وا وێ یا ئاشكرایه‌ چونكی ئه‌ڤ ڤه‌گێره‌ یا ڤالا نینه‌ ژ ئێك ژ دویان: یان عومه‌ری صه‌حه‌به‌ تۆمه‌تباركرینه،‌ و ئه‌ڤه‌ یا تێدا یا تێدا، یان نه‌هیا كری حه‌دیس بێته‌ گۆتن و ژ پێغه‌مبه‌ری (سلاڤێت خودێ ل سه‌ر بن) بێته‌ گه‌هاندن، و نه‌چاركرن ڤه‌شێرن، و بۆ كه‌سێ نه‌بێژن، و ئه‌ڤه‌ ده‌ركه‌فتنه‌ ژ ئیسلامێ، و خودێ ئه‌میرولموئمنین یێ ژێ پاراستی. هۆسا دیار ‌دبیت ئه‌ڤ به‌حسه‌ دره‌وه‌، دیسا خودانێ (مجمع الزوائد)ێ ژی (1/449) ڤه‌گێرا زیندانكرنا عو‌مه‌ری (خودێ ژێ رازی بیت) لا‌واز ددانیت، و سوباعی د ( السنة ومكانتها في التشریع الإسلامي ) دا بپ 72دا دبێژیت: به‌یهه‌قی ژی ئه‌ڤ ڤه‌گێره‌ لا‌واز داناینه‌. پێنج: ئیستخارا عومه‌ری (خودێ ژێ رازی بیت) بۆ نڤێسینا حه‌دیسێ به‌لگه‌یه‌ ل سه‌ر گرینگیدانا عومه‌ری (خودێ ژێ رازی بیت) بۆ حه‌دیسێ و كۆمكرنا وێ، و به‌لگه‌یه‌ ل سه‌ر گرینگیدانا صه‌حابان هه‌میان ب حه‌دیسێ، چونكی ژ رویدانێ هاتیه‌ زانین، عومه‌ری (خودێ ژێ رازی بیت) پسیارا صه‌حابان كر، چ بۆچۆن هه‌یه‌ د راستا كۆمكرن و نڤێسینا حه‌دیسان، و هه‌می رازیبوون، و ئه‌ڤه‌ تنێ به‌سه‌ ئیجماع و ئێكده‌نگی بێته‌ هژمارتن ل سه‌ر هه‌لویستێ صه‌حابان ژ نڤێسینا حه‌دیسان، به‌لێ هه‌یڤه‌كێ عومه‌ری ئستيخاره ‌كر پاشی بۆ ده‌ركه‌فت كۆم نه‌كه‌ت و ئه‌گه‌ری ئه‌و دبێژیت: (ذكرت قوما كتبوا كتابا فأقبلوا عليه وتركوا كتاب الله) من نه‌نڤێسی نه‌ رامان ئه‌وه‌ هه‌ژی نڤێسینێ نینه،‌ به‌لێ بیرا من هاته‌ هنده‌ مله‌تان كتێبه‌كا دی د گه‌ل كتێبا خودێ نڤێسین، به‌رێ خۆ دانێ، و كتێبا خودایێ خۆ هێلان، ژ به‌ر هندێ نه‌نڤێسی. شه‌ش: راسته‌ ژ ئیمام عه‌لی سویندخوازی ژ ڤه‌گێرڤانان هاتیه‌ زانین، به‌لێ ئه‌ڤه‌ وێ رامانێ ناده‌ت حه‌دیسێ ناوه‌رگریت، یان ڤه‌گێرا حه‌دیسان نه‌ڤێت، به‌لكو دڤیا پشتراست و بنه‌جهـ بكه‌ت؛ چونكی حه‌دیس وه‌حیه‌، و وه‌حی دڤێت باش و باش یێت ژێ پشتراست بن، و ئه‌ڤ كاره‌ ژی ژ وی نه‌یێ به‌رده‌وام بوو، چو جار ژێ نه‌هاتیه‌ زانین صه‌حابێت ناڤدار: وه‌كی ئه‌بو به‌كر و عوثمان و عومه‌ری دابنه‌ سویندێ، و وی ب خۆ ژ میقدادێ كورێ ئه‌سوه‌دی خواست پسیارا مه ژی ژ پێغه‌مبه‌ری بكه‌ت و به‌رسڤا وی بۆ بینیت، چونكی وی شه‌رم دكر ڤێ پسیارێ ئێكسه‌ر ژ پێغه‌مبه‌ری بكه‌ت (سلاڤێت خودێ ل سه‌ر بن). حه‌فت: كێمیا حه‌دیسێت خه‌ليفێت راشد (خودێ ژ هه‌میان رازی بیت) ئه‌گه‌رێت خۆ یێت هه‌ین، و وه‌نینه ‌وان حه‌ژ ڤه‌گێرانا حه‌دیسان نه‌دكر، به‌لكی ئه‌و دترسیان تشته‌ك نه‌ ژ حه‌دیسێ بێته‌ د ناڤرا، و ئاشكرایی ژ عومه‌ری وعوثمانی (خودێ ژ هه‌ردویان رازى بیت) هاتیه‌ زانین ئه‌سله‌م خزمه‌تكارێ عومه‌ری دبێژیت: (كنا إذا قلنا لعمر حدثنا عن رسول الله قال أخاف أن أزيد حرفا أو أنتقص إن رسول الله قال من كذب علي فهو في النار) ئه‌سله‌م دبێژیت: مه‌ دگۆته‌ عومه‌ری بۆ مه‌ ژ پێغه‌مبه‌ری (سلاڤێت خودێ ل سه‌ر بن) ڤه‌گێره‌، گۆت: ئه‌ز دترسم حه‌رفه‌كێ كێمكه‌م یان زێده‌كه‌م، و پێغه‌مبه‌ری یا گۆتی: هه‌ركه‌سێ دره‌وێ ب سه‌رمن ڤه‌نیت ئه‌و یێ د ئاگریدا، و دیسا عوسمان (خودێ ژێ رزی بیت) دبێژیت: (ما يمنعني أن أحدث عن رسول الله أن لا أكون أوعى أصحابه عنه، ولكني أشهد لسمعته يقول: من قال علي ما لم أقل فليتبوأ مقعده من النار) چو ئه‌ز نه‌دامه‌ پاش، ئه‌ز حه‌دیسان ژ پێغه‌مبه‌ری (سلاڤێت خودی ل سه‌ر بن) ڤه‌گوهێزم، و ئه‌ز ژ هه‌می هه‌ڤالێت وی ب هشترم. به‌لێ ئه‌ز شه‌هده‌یێ دده‌م من گول وی بوو، دگۆت: هه‌ركه‌سێ تشته‌كى ب ناڤێ من بێژیت و من نه‌گۆتبیت، بلا جهێ خۆ د ئاگریدا مسۆگه‌ركه‌ت، ڤێجا ئه‌ڤه‌ ئێك ژ وان ئه‌گه‌رانه‌ ڤه‌گێرێت وان ئه‌م كێم ببینین، د گه‌ل هندێ ژی ڤه‌گێرێت وان یێت هه‌ین به‌رامبه‌ر‌ یێت دی بكه‌ین نه‌ د كێمن، به‌س ئیمام ئه‌حمه‌د د موسنه‌دا خۆدا، پتر ژ هزار و سێ سه‌د حه‌دیس ئیناینه‌، و هه‌كه‌ ئه‌م ڤه‌گێرێت وان كێم بینین، نازڤریته‌ هندێ وان گرینگیدان نه‌ددا سونه‌تێ، قه‌د وه‌نینه‌، ها ئه‌ڤه‌ عومه‌رێ كورێ خه‌تابیه‌ هندی هند یێ هشیاربوو ل سه‌ر حه‌دیسان و گۆتنێت پێغه‌مبه‌ری خۆ رۆژا دچۆ شۆلی ژی كا پێغه‌مبه‌ری چ كریه‌ و چ گۆتیه‌ ژێ نه‌ دچۆ، د بوخاریێدا هاتیه‌ عومه‌ر (خودێ ژێ رازی بیت) دبێژیت: (كنت أنا وَجَارٌ لي من الأنْصَارِ في بَنِي أُمَيَّةَ بن زَيْدٍ وَهِيَ من عَوَالِي الْمَدِينَةِ وَكُنَّا نَتَنَاوَبُ النُّزُولَ على رسول اللَّهِ يَنْزِلُ يَوْمًا وَأَنْزِلُ يَوْمًا فإذا نَزَلْتُ جِئْتُهُ بِخَبَرِ ذلك الْيَوْمِ من الْوَحْيِ وَغَيْرِهِ وإذا نَزَلَ فَعَلَ مِثْلَ ذلك) وی و جیرانێ خۆ كربوو دۆر و گه‌هانێ هه‌ركه‌سێ چۆبا شۆلی هه‌ڤالێ وی تشتێ ژ پێغه‌مبه‌ری (سلاڤێت خودێ ل سه‌ر بن) بۆ دگۆت، و هۆسا، ڤێچا چاوا یا دورسته‌ بێته‌ گۆتن گرینگى نه‌ددا ڤه‌گێرانا حه‌دیسێ، و هه‌ر ئێك ژ وان سه‌نه‌دا خۆ یا تایبه‌ت د كتێبێت حه‌دیسێدا هه‌یه‌، و به‌س ئیمام ئه‌حمه‌د د سه‌نه‌دا خۆدا، پتر ژ حه‌شتێ حه‌دیسان یێت ئه‌بو به‌كری (خودێ ژێ رازی بیت) ئیناینه، و پتر ژ سێ سه‌دان یێت عومه‌ری (خودێ ژێ رازی بیت) ئیناینه‌، و پتر ژ سه‌د و شێستان یێت عو‌سمانی (خودێ ژێ رازی بیت) ئیناینه،‌ و پتر ژ هه‌شت سه‌دان یێت ئیمام عه‌لی (خودێ ژێ رازی بیت) ئیناینه‌، و هه‌كه‌ هنده‌ك د گه‌ل ڤێ ژی ڤه‌گێرێت وان كێم ببینن ئه‌و ژی دزڤریته‌ ڤان ئه‌گه‌ران. ئێك: ئه‌و حه‌دیسێت وان ژ پێغه‌مبه‌ری (سلاڤێت خودێ ل سه‌ر بن) وه‌رگرتین و گولێ بوویین، د حوكمرانیا خۆدا ب ره‌نگه‌كێ كریار كار پێ دكر، و ئه‌و حه‌دیس د فه‌توا و فه‌رمان و بریار و هه‌لویست و فقهێ واندا دیاره‌. دو: وان هند ده‌رفه‌ت و ده‌م نه‌بوو و مژویلی جیهاد و حوكمرانیێ بوون و بنه‌جهكرنا شه‌نگستێت ده‌وله‌تا ئیسلامێ و وه‌كى هنده‌كان د ڤالا نه‌بوون شاگرده‌ و خه‌له‌كێت شاگردا هه‌بن و حه‌دیسان بۆ ڤه‌گێرن. سێ: دڤیان خه‌لك پتر مژویلی قورئانێ ببن و پێڤه‌ بێنه‌ گرێدان پتر ژ هه‌ر تشته‌كێ دی. كورت و كرمانج زه‌حمه‌ت وه‌رگرتنا خه‌لیفه‌یان بۆ حه‌دیسێ و ب ساناهی وه‌رنه‌گرتنا وان هه‌تا پشت راست و راست نه‌بن، دویڤ وانرا بوو بنه‌ما و رێنما و به‌رنامه‌ بۆ یێت پشت وان، ده‌مێ ده‌ست ب نڤێسین و كۆمكرنا حه‌دیسێ كرین، و مه‌رجێت ب زه‌حمه‌ت دانان بۆ وه‌رگرتنا حه‌دیسێ، و بۆ دلره‌حه‌تیا موسلمانی د دینێ ویدا، و هۆسا بۆچۆنا خه‌لیفه‌یان بۆ رێك و خه‌تیره‌ و شه‌مالك و جهێ چاڤلێكرنێ بۆ زانایان حه‌دیسان راست و دورست بگه‌هیننه‌ن مه‌، و یا دورست و نه‌دورست ژێك جوداكه‌ن، و رێكێ ژ دژمن و دژمنكارێت ئیسلامێ بگرن، بشێن ب رێكا دانان و چێكرنا حه‌دیسێ دربێت گران داننه‌ ئیسلامێ.

Copyright © 2023 Kurdislamic - All Rights Reserved